А. К. Ершина, А. Шақарбекқызы, Н. Байтұрсын



бет11/25
Дата21.09.2023
өлшемі0.95 Mb.
#478127
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   25
Mehanika paninen zerthanalik zhumistar 2016 Ershina 2

Керекті құрал-жапдықтар: FRM-05 иірілмелі маятник, FRM-14 миллисекундомер, массалары әртүрі жүктер.

  • Жұмыстың мақсаты: Қатты денелердің инерция моменттерін иірілмелі маятниктің тербелістер әдісі арқылы анықтау.




      1. Жұмысты орындауға жіберілу үшін студенттердің білуге тиісті сұрақтары.

        1. Иірілмелі маятниктің құрлысы және жұмыс істеуін түсіндіру керек.

        2. FRM-14 миллисекундомердің көмегімен қандай шамалар өлшенеді?

        3. Дененің инерция моментін есептейтін өрнекті жазып беру керек.

        4. Осы өрнектегі әр шаманы сипаттап және оны тәжірибеден қалай өлшейтінін түсіндіріп беру керек.




      1. Жұмыстың қысқаша теориясы.

    Қатты денелердің инерция моменттерін анықтаудың көптеген әдістері бар. Солардың біреуі иірілмелі маятниктің тербелістер әдісі. Иірілмелі маятниктің тербелістің периоды-

    T  2
    өрнек арқылы анықталады.
    Осыдан

    (1)


    T 2 D
    I  (2)
    4 2
    Мұндағы I- дененің инерция моменті, D - дене ілінетін жіптің немесе стерженнің қасиеттерін сипаттайтын тұрақты.
    Егер дене айналым осінен белгілі бір “a” қашықтықта орналасса, онда оның иірілмелі маятниктің тербелісінің периоды.




    Осыдан
    T  2




    4 2I Ia
    D
    T 2
    . (3)
    . (4)

    Егер (2)- өрнекке D-ның орына (4)-ші өрнекті апарып қойса
    T 2 Ia
    J  . (5)

    I
    T 2T 2
    Мұндағы T-рамкаға жүк бекітілмеген кездегі

    тербелістер периоды,
    TI
    рамкаға жүк бекітілген кездегі

    иірілмелі маятник тербелістердің периоды, Ia- жүктің айналым
    өсіне "a" қашықтықта орналасқандағы инерция моменті.
    ma 2
    Ia  (кубтың инерция моменті) Штейнер теоремасы

    6


    бойнша


    Ia
    mr 2

    . (6)

    2  ma 2

     


    Мұндағы r- жүктің радиусы, егер жүктің геометриялық формасы
    mr 2
    цилиндр болса,  айналым осі жүктің ауырлық центрінен

    2


    өтетін жағдайдағы инерция моменті (5)-ші және (6)-шы өрнектен анықталады
    a 2r 2 T 2


    2 2
    I m
    1 . (7)
    2 T T


    I x I S
    R 1

    T және T1 миллисекундомердің көрсетуі арқылы анықталады

    T t / n,
    T t
    I / n
    (8)


    I
    Мұндағы n-тербеліс саны, t - “n”-тербелістің уақыты, m- инерция моменті анықталатын жүктің массасы.

    Жұмыста қолданылатын жүктердің параметрлері:

    1.  жүк

    2.  жүк

    m  980 г;
    m  1884 ;
    a B C  50  50  50 мм
    a B C  40  60 100 мм

    III  жүк m=1962; a B C  50  50 100 мм



      1. Құралдың құрылысы.

    Құралдың сыртқы көрінісі 5.1-суретте келтірілген. Құралдың төменгі ұшында FRM-14 миллисекундомері (1)
    орнатылған. Құралдың колонкасына (3) винттердің көмегімен, үш кронштейн (4), (5), (6) бекітілген. (4)-ші және (6)-шы кронштейндерге арнаулы қысқыштардың көмегімен рамка (7) ілінетін болат сым бекітіледі. (5)-ші кроштейнде фотоэлектрлік датчиктің табаны болатын плита (8), электромагнит (10) және бұрыштық шкала (2) орналасқан. Электромагнит арқылы плитаның орнын өзгертуге болады. Фотоэлектрлік датчикке қатысты плитаның орнын электромагнитке бекітілген стрелка (көрсеткіш) арқылы бұрыштық шкаладан анықтауға болады. Рамканың құрылысы оған өлшемдері әр түрлі жүктерді (12) бекітуге мүмкіндік береді. Жүктер рамкаға қозғалмайтын балкалардың арасында жылжып отыратын балканың көмегімен бекітіледі. Фотоэлектрлік

    5.1-сурет



    датчик пен электромагнит миллисекундомерге айырғыш (1) арқылы жалғастырылады.





      1. Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   25




    ©dereksiz.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет