Антропоөзектік парадигма: көркем мәтіннің коммуникативтік-прагматикалық әлеуеті


Кейіпкер – көркем шығармада суреттелетін оқиғаға қатысушы адам, әдеби образ. Коммуникация –



бет3/68
Дата30.05.2023
өлшемі0.64 Mb.
#474475
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   68
Антропоөзектік парадигма көркем мәтіннің коммуникативтік-прагматикалық әлеуеті (Д. Исабеков шығармаларының негізінде)

Кейіпкеркөркем шығармада суреттелетін оқиғаға қатысушы адам, әдеби образ.
Коммуникация – латын тілінен аударғанда «ортақ атқару», «хабарлама» деген мағына беретінін атап көрсетеді: «Кез келген коммуникацияның екі қыры болады. Мәселен, хабар таратушы хабар алушы, жазушы оқушы, сөйлеуші
тыңдаушы, продуциент реципиент, адресант адресат.
Концептуалды қызмет тілдік субьектілердің сөз қолданыстарының деңгейіне байланысты атқарылады.
Конститутивті қызмет тілдік жағдаятқа байланысты жүзеге асады.
Көркем мәтін коммуникация формасы, оған байланыс, белгі (код), меңгеру, тезаурус, дүниетаным, коммуниканттардың әлеуметтік, тарихи,
ұлттық ерекшеліктері, интенцияның (мақсат, дәлел, себеп) коммуникативті- прагматикалық қарым-қатынас талаптарына сәйкес келуі жатады.
Көркем шығарма – көп қабаттан құралатын күрделі құбылыс. Автордың дүниетанымы, ой-қиялы, өмірлік тәжірибесі, тілдік қабілеті арқылы жүзеге асқан идеясының арқасында көркем шығарма оқырман жүрегіне жетеді.
Лексикалық ая – адамның тіл арқылы жанама қызметіне қатыспайтын сөз мазмұнының құрамдас бөліктері.
Лингвокогнитивтік деңгей – тұлғаның интеллектуалдық аясын қамтып зерттеушіге тіл арқылы, сөйлеу және түсінілім процестері арқылы адамның біліміне, санасына, таным процестеріне шығуға мүмкіндік береді.
Мәтін автордың ойын объективтеу, оның шығармашылық түпниетін жарыққа шығару, Адам мен оның әлемі жөніндегі білімдерін жеткізу үшін, аталмыш ұғым-түсініктерін автор санасынан сыртқа шығарып, өзге адамдардың да игілігіне айналдыру мақсатымен жасалады.
Метафора мен метонимия – семантикалық деривацияның арнайы тәсілдері; поэтикалық мәтіннің лингвосемиотикалық қырын танытатын лингвокогнитивтік құралдар.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   68




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет