Ќазаќстан республикасыныњ білім жєне ѓылым министрлігі
Өзін өзі тексерудің сұрақтары
жүктеу/скачать 298 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 16-17 тақырып Тақтұяқтылардың биологиясы.
| Өзін өзі тексерудің сұрақтары:
1 Жұп тұяқтылардың сипаттамасы.. 2 Жұп тұяқты жануарлардың шаруашылықтағы маңызы. 3 Жирафтар тұқымдасы. Әдебиеттер: Наумов С.П. Омыртқасыздар зоологиясы., зоология, жануарлар систематикасы. 16-17 тақырып Тақтұяқтылардың биологиясы. 1. Тақтұяқтылардың систематикасы. 2. Тақтұяқтылардың биологиясы. 3. Тақтұяқтылардың таралуы. Бұлар үшінші саусағы жақсы жетілген, ірі түяқтылар. Басқа саусақтары нашар жетілген немесе редукцияланған. Бүйір саусакгарының редукцияға ұшырауы түрлі топтарында түрліше болады. Жалпы тез қозғалуға бейімделуіне байланысты бұғанасы болмайды. Ертеде тақ- тұяқтылар өте көп болғанымен, қазір олардың бірінен-бірін айқын ажыратуға болатын үш бұтағы ғана: тапирлар, мүйіз тұмсықтар және жылқылар сақталған. Тапирлар тұқымдасының алдыңғы аяғы төрт саусақты, артқы аяғы үш саусақты болатын ірі жануарлар жатады. Тапирлар тұқымдасының мұрны жоғарғы ерінімен бірігіп, қысқа тұмсыққа айналған. Терісі қысқа түбітпен жабылған, қүйрығы қысқа болады. Қазір бұлардын, бес түрі белгілі. Олардың төрт түрі Оңтүстік Америкада және бір түрі Оңтүстік Шығыс Азияда тіршілік етеді. Батпақты тоғайларды мекендейді. Тапирлар су жағасындағы, судағы су өсімдіктерімен қоректенеді. Іңір немесе түн жануары. Мүйіз тұмсықтар түқымдасы мүйіз тұмсықтылар өте сирек кездесетін жануарлар. Осы заманда тіршілік ететіндерінің алдыңғы және артқы аяқтары үш саусақты болады. Ерте заманда тіршілік еткендерінін, бірқатарының аяқтары төрт саусақты болған. Терісі жалаңаш, маңдай және мұрын сүйегінің үстінде бір немесе екі эпидермис қабатынан пайда болған мүйізі болады. Шошак тістері жойылған. Тропиктік Африка мен Оңтүстік Азияда бірнеше түрі кездеседі, мысалы, үнді мүйіз тұмсығы және ерінді Африка мүйіз тұмсығы, шөптесін ірі бұта және орманды жерлерді мекендейді. Өсімдікпен қоректенеді. Мұз дәуірінде мүйіз тұмсықтар Европа мен Сибирьде мекендеген. Бізде мамонттармен бір заманда тіршілік еткен қалың жүнді мүйіз тұмсықтардың қазба қалдықтары табылған. Мүйіз тұмсықтар үшінші дәуір кезінде көп болған. Жылқылар тұқымдасы. Бұлардың үшінші саусағы жақсы дамып, екінші, төртінші саусағы терінің астында жататын кішкене шаша немесе шабақ сүйекке айналған. Жылқылардың ұзын қүйрығы және өскелең түгі болады. Олардың осы кезде үш туысы белгілі. Зебр немесе жолақты ат ол Африкадағы саваннада тараған. Оның құйрығының үшында ғана қылы болады. Есектердің түсі біркелкі, құйрығы зебрлердің қүйрығындай болады. Жабайы есектер Солтүстік-Шығыс Африкада, Алдыңғы, Ортаңғы және Орталык. Азияда тараған. Бізде Түркменияның оңтүстігінде кездеседі, ол жерде оларды өсіретін арнаулы қорық ұйымдастырылған. Жылқылардың қүйрығы түбінен ұшына дейін ұзын қылдар мен жабылып тұрады. Олардың түстері көпшілігінде біркелкі болады. Атақты саяхатшы Н. М. Пржевальский ашқан жабайы жылқылардың бір ғана түрі, осы заманда Орталық Азияның батыс бөлігінің таулы далаларын мекендейді. Оларды осы ашқан оқымыстының атымен Пржевальский жылқысы деп атайды. XIX ғасырдың орта кезінде жабайы жылқылар орыс дала сының оңтүстік бөлімдерінде мекен еткендігі анықталған. Ол жылқьшы тарпан деп атаған. Гептнердің (1955) соңғы зерттеуіне қарағанда тарпандар өз алдына жеке түр емес, Пржевальский жылқысынан географиялық орны жағынан жекеленген түр тармағы болып саналады. Тарпандар Днепрдің төменгі ағысында өткен ғасырдың 70 жылдарының басында тіршілік еткен. Сонғы тарпанды осында 1876 жылы өлтірген. Жылқылардың барлығы да үйір құрап, тіршілік етеді. Ашық далалы жерлерді мекендеуіне байланысты көптеген бейімделушіліктер пайда болған; тез қозғалу, қүлынын ұзақ уақыт көтеру және құлыны туысымен анасына ілесіп жүріп кету тағы басқалар. жүктеу/скачать 298 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|