Дәріс мәтіндері дәріс №1 ХІХ ғасырдағы тарихи әлеуметтік жағдай және қазақ Әдебиеті
жүктеу/скачать 0.58 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дулат Бабатайұлы (1802-1874) шығармаларының тақырыптық, көркемдік ерекшеліктері.
- Махамбет Өтемісұлының (1803-1846) шығармаларының тақырыптық, жанрлық, көркемдік ерекшеліктері.
- Шернияз Жарылғасұлының (1807 - 1867) толғау – термелеріндегі өмірдің қайшылықтары.
- Шортанбай Қанайұлының (1818-1881) шығармашылық мұрасы.
- Сүйінбай Аронұлының (1822-1895) толғаулары, арнаулары, айтыстары.
| ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
Тақырыбы: ХІХ ғасыр қазақ әдебиетінің жалпы сипаты. «Зар заман» ақындары. Сұрақтар: ХІХ ғасырдағы тарихи-әлеуметтік жағдай және қазақ әдебиеті. 2. ХІХ ғасырдағы дәстүрлік әдебиеттің негізгі сипаттары. 3. ХІХ ғасырағы қазақстанның әлеуметтік өмірінде болған өзгерістер және оның әдебиетте көрінуі. ХІХ ғасырдағы әнші-ақындар творчествосының ерекшеліктері. ХІХ ғасырдағы қазақ халқының азаттық үшін күресі және оның көркем әдебиетте көрінуі. Әдебиеттер тізімі: 1. 18-19 ғғ. Қазақ ақын-жазушыларының шығармалары. –А., 1962 2. 19 Ғасырдағы қазақ поэзиясы. –А., 1985 3. 19 ғасырдағы қазақ ақындары /зерттеу, мақалалар/. – А, 1988 4. Омаров Б. Зар заман поэзиясы. – А., 2000 5. Оспанұлы Ә. Қаратау шайырлары. А., 1991. 6. Өмірәлиев Қ. Қазақ поэзиясының жанры мен стилі. – А., 1983 7. Тебегенов Т. Халық ақындары. –А., 1997 8. Тебегенов Т. Әдебиет тарихының мәселелері. –А., 1998 9. Тебегенов Т. Әдебиет тарихы. –А., 1999 10. Тебегенов Т. Халық ақындары шығармаларындағы әдебиет пен фольклор дәстүрі. –А., 2001 11. Сейтжанұлы З. Шыңжаң қазақ әдебиеті. –А., 1999 12. Мағауин М. Ғасырлар бедері: Әдебиет зерттеулері. –А., 1991 13. Машанов А. Әл-Фараби және Абай. –А., 1994 14. Мәдібай Қ. Зар заман ағымы. –А., 1997 15. Мұқанов С. Өсу жолдарымыз. -А., 1960 16. Мұқанов С. Жарқын жұлдыздар. –А., 1964 17. Асфердияров С.Д. История Казахстана /с др.вр./ 2-изд. –А., 1993 18. ӘуезовМ.О. Әдебиет тарихы. –А., Ана тілі, 1991 19. Байтұрсынов А. Әдебиет танытқыш//Ақ жол. –А., 1991 20. Бекмаханов Е. Казахстан в 20-40 годы 19-века. –А., 1992 21. Жұмалиев Қ. 18-19 ғасырлардағы қазақ әдебиеті. –А., 1967 22. Қоңыратбаев Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 23. Сүйіншәлиев Х. 19-ғасыр әдебиеті. –А., 1992 24. Сүйішәлиев Х. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 25. Сыздықова Р. Қазақ әдеби тілінің тарихы /16-19ғғ./ .-А., 1993 26. Тілепов Ж. тарих және әдебиет. –А ., 2001 №2 практикалық сабақ Тақырыбы: Дулат Бабатайұлы (1802-1874) шығармаларының тақырыптық, көркемдік ерекшеліктері. Сұрақтар: 1. Д. Бабатайұлының арнау, толғау өлеңдері. 2. Д. Бабатайұлының «Еспембет» дастаны-патриоттық мәні зор шығарма. Дулат қазақ әдебиетінде алғаш мысал жазған ақын («Бір патшаның бір кезде», «Шымшық пен бөдене», «Сары шымшық», «Шаштараз» т.б.). Әдебиеттер тізімі: 1.18-19 ғғ. Қазақ ақын-жазушыларының шығармалары. –А., 1962 2.19 Ғасырдағы қазақ поэзиясы. –А., 1985 3.19 ғасырдағы қазақ ақындары /зерттеу, мақалалар/. – А, 1988 4.Омаров Б. Зар заман поэзиясы. – А., 2000 5.Жұмалиев Қ. 18-19 ғасырлардағы қазақ әдебиеті. –А., 1967 6.Қоңыратбаев Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 7.Сүйіншәлиев Х. 19-ғасыр әдебиеті. –А., 1992 8.Сүйіншәлиев Х. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 №3 практикалық сабақ Тақырыбы: Дулат Бабатайұлы (1802-1874) шығармаларының тақырыптық, көркемдік ерекшеліктері. Дулат шығармаларындағы оқу,өнер-білім тақырыбы. Дулат өлеңіндегі адамгершілік, еңбек тәрбиесі туралы ойлар. («Тегімді менің сұрасаң», «Ұста соққан темірдей» т.б.) Дулат ақынның жеке адамдарға арналған арнаулары («Сүлейменге», «Кеңесбайға», «Бараққа», «Ел аралаған иманға».) Әдебиеттер тізімі: 1.18-19 ғғ. Қазақ ақын-жазушыларының шығармалары. –А., 1962 2.19 Ғасырдағы қазақ поэзиясы. –А., 1985 3.19 ғасырдағы қазақ ақындары /зерттеу, мақалалар/. – А, 1988 4.Омаров Б. Зар заман поэзиясы. – А., 2000 5.Жұмалиев Қ. 18-19 ғасырлардағы қазақ әдебиеті. –А., 1967 6.Қоңыратбаев Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 7.Сүйіншәлиев Х. 19-ғасыр әдебиеті. –А., 1992 8.Сүйішәлиев Х. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 №4 практикалық сабақ Тақырыбы: Махамбет Өтемісұлының (1803-1846) шығармаларының тақырыптық, жанрлық, көркемдік ерекшеліктері. Сұрақтар: 1.Махамбет (1803-1846)- қазақ әдебиетіндегі сыншыл реалистік, романтикалық толғау ақыны. 2. Махамбет өлеңдерінің құрылысы мен стилі. Ақынның тіл шеберлігі . 3.Махамбет Өтемісұлы (1803-1846) жырларындағы күрескерлік, жауынгерлік, азаматтық әуендер («Ереуіл атқа ер салмай», «Атадан туған аруақты ер», «Ұл туса», «Күн қайда?» т.б.). 4.Махамбет жырларындағы ақын тұлгасы. («Менің атым Махамбет», «Махамбеттің Баймағамбет сұлтанға айтқаны», «Мен тауда ойнаған қарт марал» т.б.). 5.Махамбет өлеңдеріндегі жыраулық дәстүр жалғастығының белгілері, өзіндік төлтума ерекшеліктері. Әдебиеттер тізімі 1.18-19 ғғ. Қазақ ақын-жазушыларының шығармалары. –А., 1962 2.19 Ғасырдағы қазақ поэзиясы. –А., 1985 3.19 ғасырдағы қазақ ақындары /зерттеу, мақалалар/. – А, 1988 4.Омаров Б. Зар заман поэзиясы. – А., 2000 5.Жұмалиев Қ. 18-19 ғасырлардағы қазақ әдебиеті. –А., 1967 6.Қоңыратбаев Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 7.Сүйіншәлиев Х. 19-ғасыр әдебиеті. –А., 1992 8.Сүйішәлиев Х. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 №5 практикалық сабақ Тақырыбы: Шернияз Жарылғасұлының (1807 - 1867) толғау – термелеріндегі өмірдің қайшылықтары. Сұрақтар: 1. Шернияз Жарылғасұлының (1807 - 1867) толғау термелеріндегі өмірдің қайшылықтары. 2. Шернияз шығармаларындағы Исатай- Махамбет көтерілісіне байланысты туған өлеңдерінің мәні. 3. Шернияздың Махамбетпен, Абылмен, Қашағанмен дидарласқандағы өлеңдері. 4. Шернияз шығармаларының көркемдік- бейнелік қырлары. Әдебиеттер тізімі: 1.18-19 ғғ. Қазақ ақын-жазушыларының шығармалары. –А., 1962 2.19 Ғасырдағы қазақ поэзиясы. –А., 1985 3.19 ғасырдағы қазақ ақындары /зерттеу, мақалалар/. – А, 1988 4.Омаров Б. Зар заман поэзиясы. – А., 2000 5.Жұмалиев Қ. 18-19 ғасырлардағы қазақ әдебиеті. –А., 1967 6.Қоңыратбаев Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 7.Сүйіншәлиев Х. 19-ғасыр әдебиеті. –А., 1992 8.Сүйішәлиев Х. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 ҚОСЫМША ӘДЕБИЕТТЕР: 1. Қазақ ССРҒылым академиясының хабарлары.Журнал: «Шернияз Жарылғасұлының әдеби мұрасы» Ж.Тілепов. 1987ж.№4. 2. Х.Сүйіншалиев «Саңлақтар сарабы» Алматы-1967ж. «Жазушы»баспасы 24-42б. 3. Х.Сүйіншалиев «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезеңдері» Алматы-1967ж. «Қазақстан»баспасы 202-218 беттер. 4. Қ.Жұмалиев «Қазақ әдебиетінің тарихы» 2-том, 1-кітап. Алматы-1961ж. 126-142б. 5. ХСүйіншалиев «19ғасыр әдебиеті»Алматы- 1992ж. «Ана тілі» баспасы. 6. Қ.Жұмалиев «18-19ғасырдағы қазақ әдебиеті» Алматы-1967ж «Мектеп» баспасы. 7. «Парасат» журналы 1989ж. «Шернияз ақын өлеңдері» 8. «Ақындар» Алматы 1951ж.112бет. №6 практикалық сабақ Тақырыбы: Шортанбай Қанайұлының (1818-1881) шығармашылық мұрасы. Сұрақтар: 1. Шортанбай Қанайұлының (1818-1881) өмірі мен шығармашылығы. 2. Шортанбай-реалист, сыншыл ойлы суреткер ақын («Зар заман», «Келер заман», «Тар заман», «Заман ақыр»). 3. Ш.Қанайұлы – айтыс-ақыны («Шортанбай мен Орынбай айтысы», «Шортанбай мен Шөженің айтысы», «Шортанбай мен Асан бұғы айтысы»). 4. Шортанбай шығармаларының көркемдік ерекшеліктері. Әдебиеттер тізімі: 1.18-19 ғғ. Қазақ ақын-жазушыларының шығармалары. –А., 1962 2.19 Ғасырдағы қазақ поэзиясы. –А., 1985 3.19 ғасырдағы қазақ ақындары /зерттеу, мақалалар/. – А, 1988 4.Омаров Б. Зар заман поэзиясы. – А., 2000 5.Жұмалиев Қ. 18-19 ғасырлардағы қазақ әдебиеті. –А., 1967 6.Қоңыратбаев Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 7.Сүйіншәлиев Х. 19-ғасыр әдебиеті. –А., 1992 8.Сүйішәлиев Х. Қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 1994 ҚОСЫМША ӘДЕБИЕТТЕР: 1.Ш.Қанайұлы «Қайран халқым» Құрастырушы:Кәмел Жүністегі. «Раритет»2002ж 216бет. 2. «ХVIII – XIXғ қазақ әдебиеті» Қ.Жұмалиев «Мектеп» баспасы, Алматы –1967ж 446 бет 3.Х.Сүйіншалиев «Қазақ әдебиетінің тарихы» оқулық,Алматы «Санат»1997 ж.928 бет 4. «Лениншіл жас» 1991 ж. 29-30 наурыз 5.Шортанбай жырау. «Тағдыр» «Қазақ әдебиеті» 1989 ж. 8 қыркүйек,11 бет 6. «Егемен Қазақстан»1993 ж. 16 шілде 7. «Қазақ әдебиеті»1992 ж. 4 қыркүйек 6-7 бет 8. «Бес ғасыр жырлайды» I том,Алматы «Жазушы»1939 ж. 384 бет №7 практикалық сабақ Тақырыбы: Сүйінбай Аронұлының (1822-1895) толғаулары, арнаулары, айтыстары. Сұрақтар: 1. Сүйінбай Аронұлының (1822-1895) толғауларының тақырыптық – идеялық мазмұны. 2. Сүйінбайдың ақындық шығармашылығы – қазақ поэзиясындағы дәстүрлі өнегелі мектеп. 3. С.Аронұлының адамгершілік тәрбиесі туралы толғаныстары («Жақсы менен жаманның айырмасы», «Нақылдар», «Жақсы болса ағайын» т.б.). 4. С.Аронұлының елдің тарихы, елді қорғаған батырлар туралы толғаулары («Қарасай батыр», «Өтеген батыр», «Ту алып жауға шықсаң сен», «Жабай батыр», «Сұраншы батыр» т.б.). 5. С.Аронұлының әйелге, адамның жастық, кәрілік, жас кезеңдеріне арналған өлеңдері. ( «Әйелдердің нұр сипаты», «Жиырма беспен қоштасу», «Өмір ағысы» т.б.). Әдебиеттер тізімі: Сүйінбай шығармалары:Толғаулар,сын-сықақ өлеңдер, айтыстар (құрастырған С. Садырбаев, Е. Естаев) – Алматы:Жазушы, 1990. – 114 бет Х. Сүйіншәлиев, ХІХ ғасыр әдебиеті – Алматы, Ана тілі: 1992.- 360б. ХІХ ғасыр әдебиеті, хрестоматия ( Х. Сүйіншәлиев), Алматы, Ана тілі: 1992. – 224б. Мақалалар: 1. Р. Бердібаев, «Сүйінбай сабақтары», Социалистік қазақстан 1990ж. 7 қазан 2. С. Дәуітұлы, « Сүйінбай ақын», Қазақ әдебиеті 1985ж. 3 мамыр 3. С. Дәуітұлы, «Сүйінбайдың ұстазы:Қабан жырау туралы», Азия 1994ж. 19 мамыр 4. Қ. Ергөбеков, «Жылға созылған жоқтау», Лениншіл жас 1990ж. 3 қазан 5. О. Исмайылов, «Суреттер сөйлеп берсе ғой», Парасат 1990ж. №9 6. М. Үмбетаев, «Сүйінбай» (пьеса), Лениншіл жас 1990ж. 17 тамыз 7. С. Садырбайұлы, «Зорларды сөзбен торладым», Қазақ әдебиеті 2000ж. 1 қыркүйек 8. Х. Сүйіншәлиев, «Ақынның болат топшысы», Жұлдыз 1977ж. №4 №8 практикалық сабақ Тақырыбы: ХІХ ғасыр поэзиясындағы әнші ақындардың шығармашылық ерекшеліктері. Сұрақтар: 1. Біржан сал Қожағұлұлының – көңіл-күй, философиялық өлеңдері («Ер жігіт дүниені көрген артық», «Орынбор», «Талай заман», «Жамбассапар» т.б.). 2. Біржанның махаббат тақырыбына байланысты лирикалық ән-өлеңдері («Айтбай», «Алтын балдақ», «Ләйлім шырақ», «Ақтентек» т.б.). 3. А.Қорамсаұлының айтыс өлеңдері («Ақан сері мен Әділ»,»Қожамбет пен Ақан сері», «Орынбай мен Ақан» ). 4. Ақан сері өлеңдері тілінің көркемдігі, бейнелілігі. Әдебиеттер тізімі: 1. А.Жұбанов.Замана бұлбұлдары». Алматы «Жазушы». 1963ж. 2. Қазақ әдебиеті энциклопедиясы. Алматы «Бірлік».1999ж.745 бет 3. Абай энциклопедиясы.Алматы «Білім».1994ж 4. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Алматы «Ғылым». 1977ж. 9том. 5. Х.Сүйіншәлиев. Қазақ әдебиетінің тарихы Алматы «Санат», 1997ж. 6. С.Мұқанов. « Халық мұрасы» Алматы «Қазақстан» , 1974ж. 7. «Ақын Сара» –құрастырған С.Қайнарбаев.Алматы, «Жазушы» 1985ж. 8. «Тордағы тоты» –құрастырушылар Ә. Жәмішов және Б. Уахатов. Алматы, «Жазушы» 1980ж. Қосымша әдебиеттер: А.Жұмақанұлы «Әсеттің елгісіз мұралары» Мәдениет газеті 1992ж. №20 қазан-15 бет. А.Түгелбаев «Сәнді ортаның саңлағымын»(Ә.Найманбаев туралы) Мәдениет газеті 1992ж. №7 қыркүйек 14-15 бет. Б.Нұржекеев «Әсет әндері» Қзаақ әдебиеті 1987 2наурыз 10-14 бет А.Түгелбаев «Әсет ақынның «Алакөл» әні жайлы әңгіме» Жұлдыз1986 №4 206-207 бет. Ж.Әділбаев «Ақырғы ән» (Ә.Найманбайұлының туғанына 125 жыл толуына орай) Қазақ әдебиеті 1992 14 тамыз8-9 бет. Қазақ әдебиетінің тарихы ІІ том Алматы 1960ж. А.Жұбанов «Замана бұлбұлдары»Алматы 1964ж. «Әсет Найманбайұлы» шығармалары. жүктеу/скачать 0.58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|