С. А. Козлова, Т. А. Куликова
Ересек адам – бала мен қоғамның
жүктеу/скачать 4.62 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бірінші функция — ересек — құндылықтар иесі
| Ересек адам – бала мен қоғамның
арасындағы дәнекер Ересек адамсыз (жақын және алыс) бала тірі организм ретінде өмір сүре алмайды және әлеуметтік тұлға ретінде дамымайды. Ересек адам баланың тұлға болып қалыптасуына екі негізгі функцияны атқаратыны белгілі: ол өзі құндылықтар мен адам тәжірбиесінің тасымалдаушысы болып қызмет етеді және үлгі ретінде «пайдаланады»; тәрбиелеу және оқыту үдерісінің ұйымдастырушысы болып табылады. Баланың қасында қандай ересек адам болғанына, «оны кімнің өмірге жетелегеніне» (В. А. Сухомлинский) көп нәрсе байланысты. Егер бала кішкентайынан мейірімді, қайырымды, ұстамды адамдар жанында болса, егер олар бір-бірімен құрметпен қарым-қатынас жасай алса, егер олар еңбексүйгіш және жайдары болса, - оның әлеуметтік тажірибесі дәл осындай адам әрекетінің үлгілерімен толығады. Бұл адамдар әлемінен алғашқы әсерлер болғандықтан, олар нағыз мықты болады. Егер бала қобалжу, қатыгездік, дөрекілік жағдайында өмір сүрсе, 77 онда ол тиісті әлеуметтік тәжірибеге ие болады. Әрине, бұл тек осы тәжірибеге сүйене отырып, баланың өмір сүретіндігіне көз жеткізбейді. Қарақшыотбасы міндетті түрде қарақшыны өсірмейді, бірақ мұндай жағдайда бейәлеуметтік болу ықтималдығы басқа эмоционалдық климатқа ие отбасынан жоғары. Сондай-ақ, өкінішке орай, бақытты отбасында тәрбиенің толықтай табысты нәтижесіне кепілдік берілмейді. Адам болу үдерісі өте күрделі және көптеген кейде көрінбейтін немесе бейсаналық әсерге ұшырайды. Бірінші функция — ересек — құндылықтар иесі— іске асырылуы мүмкін және мақсатты түрде жүзеге асырылуы мүмкін. Бұл ата-аналар, тәрбиешілер балаға өзінің бағалауларын, қарым-қатынастарын, әрекеттерін әдейі көрсетіп, өзін еліктеу үлгісі, ерекше «көрнекі құрал» түрінде көрсеткен жағдайда болады. Мұндай көрсету, әсіресе іс моральдық құбылыстарға қатысты болған кезде, үлкен әдептілікті, шамасын сезуді талап етеді. Педагогика мен психология тұрғысынан бұл бірінші функция дамушы тұлға үшін өте маңызды. Балаға әсер ету механизімінің негізінде еліктеу және ересектер әлеміне араласу қажеттілігі сынды балалықтың ерекшеліктері жатыр.Бұл функцияны мақсатты түрде жүзеге асыруға көмектесетін жетекші әдіс, бала үшін — бақылау, ал ересек адамдар үшін — бірлескен қызметті ұйымдастыру, педагогикалық жағдайлар, көрсету. Балаға арналған бірінші функциядағы әлеуметтік тәжірибені берудің өздігінде, байқау маңызды болып қала береді, ересек адам үшін бұл ішкі әлеуметтік және моральдық әлемнің иллюстрациясы.Тәрбиелеуші баланың оны үнемі бақылап отырғанын, бала әркез елітеуге дайын екендігін есте сақтауға міндетті және бала оны бақылап, қабылдай алатынды, сондықтан ересек адамның оның алдындағы жауапкешілігі зор. Бала тұлғасын қалыптастырудағы ересек адамның екінші жүктеу/скачать 4.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|