Д ә с т ү р л і с а б а қ т а р

Д ә с т ү р л і с а б а қ т а р

1. 
   Оқушылар күні бұрын берілген тапсырма мен де сабақ үстінде берілген тапсырмалармен қосымша ізденеді, өз бетімен дайындалады.
   
2. 
   Оқушы ой қиялының дамуына, пікір айтуына еркіндік беріледі.
   
3. 
   Өз өміріне, қоршаған ортаға сын көзбен қарауға үйренеді.
   
4. 
   Өзгенің пікірін тыңдап, оған өз көзқарасын қоса білуге үйренеді.
   
5. 
   Шыншылдық, әділдікке дағдыланады.
   
6. 
   Өзгенің пікірімен санасуға үйренеді.
   
7. 
   Әр түрлі шығармашылық жұмыстарға дағдыланады.
   
8. 
   Өз пікірін қорғай дәлелдей алады.
   
9. 
   Топпен жұмыс істеуге үйренеді.
   

Қазіргі кездегі мамандық атаулының барлығы бейімділікті, ептілікті, шапшаңдықты, ерекше ой қызметін, мол шығармашылық мүмкіндікті, өзін қоршаған түрлі жағдайларға тез икемделіп қана қоймай, оларды керекті бағытына шығармашылықпен бұра білу қаблеттілігін қажет етеді.[1]

Сондықтан психологтардың өзі тұлға қалыптастырудың қажеттілігін тұтас бір кешенді қасиеттермен байланыстырады. Бастауыш сыныптардағы сабақтарда сын тұрғысынан ойлау технологиясы тіл дамыту мен қатар тұлға қалыптасытруда маңызы зор екендігі тәжербие негізінде дәлелденуде. Сын тұрғысынан ойлау технологиясы-ойлаумен ұштастыра білім алуды бағыттайтын оқыту технологиясы.

«Қазақстан әлемде жоғары білімді, халқы үш тілді де: қазақ тілін-мемлекеттік тіл ретінде, орыс тілін-ұлтаралық қатынас тілі ретінде және  ағылшын тілін-жаһандық экономикаға нәтижелі өтудің көмекші тілі  ретінде еркін меңгерген ел  болып танылуы  керек». Н.Ә.Назарбаев.

«Адам ұрпағымен мың жасайды»-дейді халқымыз.Ұрпақ жалғастығымен адамзат баласы мың емес миллиондаған жылдар жасап келеді. Жақсылыққа бастайтын  жарық жұлдыз-оқу. Қазіргі мектеп  мұғалімдерінің алдында тұрған басты міндет-оқушылардың шығармашылық білім дағдыларын қалыптастыру.

Болашақтан бүгінгіден де нұрлы болуына ықпал етіп адамзат қоғамын алға  апаратын күш  тек  білімде ғана.Қай елдің болмасын өсіп өркендеуі өркениетті дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүйесі деңгейінің даму бағытына байланысты. Бұл күнде білім  берудегі  ескі  мазмұнының орнына жаңасы келуде.  Жеке тұлғалықтың мәні оның қажеттілігі мен  қызығушылығын қанағаттандыруға, баланыңөзіне ғана  тән тұлғалық сапаларын, өзіндік даму реакциясын анықтау,мұғалім мен  оқушы, оқушы мен  оқушы арасындағы өзіндікқарым-қатынасты қалыптастыру  бүгінгі  күннің талабы  болып отыр.               К.Ушинский «Мұғалім- өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім. Оқуды,ізденуді тоқтатысымен оның мұғалімділігі  жойылады»,-деген  даналығында. Белгілі  ғалым Дайана Халперн «Сыни  ойлау-ойлаған түп нәтижеге  жету  үшін танымдық  техникаларды пайдалану арқылы шығармашылықпен әрі  қарай бағыттап  ойлану  деген.» Сыни тұрғыдан ойлау дәстүрлі оқытудан басты    айырмашылығы- білімнің дайын күйінде берілмеуі.Сонымен қатар сыни  тұрғыдан ойлау көбінесе баламалы шешімдерді қабылдауға, бір нәрсені елестетуге, ойлау  және іс-әрекеттің жаңа немесе түрлендірілген тәсілдерін еннгізуге  дайын  болуды көздейді.Әлем  елдерінің біразы  игерген әдіс-тәсілдер мен  технология бұл күнде әрбір мұғалімнің басты құралы  болып  отыр. Технология дегеніміз-«Техно» латын тілінен алғанда,шеберлік іскерлік әдіс деген мағынаны  білдіреді. Яғни, технология- бір істі орындағанда қолданылатын тәсілдер жиынтығы жүйесі, ілімі.Сондай- ақ сыни  тұрғысынан ойлау әдісі, оқытуда дамыған технологияға жатады.Бұл иллюстративті-түсіндірмелі,өз бетімен  іздену, проблемалық, шығармашылық, ойын, пікірсайыс, өзін-өзі дамыта  оқыту әдістерінің  жинағы. Сыни  тұрғыдан ойлау «ойлау  туралы  ойлану»  деп  сипатталады. Ол маңызды  мәселелерді талқылау және  тәжірибені ой  елегінен өткізуді қамтиды.

 

Мұғалімдер педагогикалық  білімі  бар және қосымша  оқыту  мен өз  біліктілігін арттырушы субъектілер  болғандықтан, оларда  бұл  дағдылар дамыған  және іс  тәжірибеде  қолданылады  деп  ойлаймыз. Сыни  тұрғыдан  ойлау-Қазақстандағы  білім  беруді дамыту  үшін маңызды болып табылатын қазіргі  ең  басты  педагогикалық  түсінік. Бұл  оқушылардың  да, мұғалімдердің  де сыни  тұрғыдан ойлауды  дамытуды саналы  және оймен  қабылдауын көздейді.Сыни  тұрғыдан ойлау-бақылаудың ,тәжірибенің, ойлау мен  талқылаудың нәтижесінде алынған  ақпаратты ойлауға, бағалауға, талдауға және синтездеуге бағытталған  пәндік  шешім.Ол  болашақта әрекет жасауға негіз  бола  алады. Сыни  тұрғыдан ойлау көбінесе қарсы пікір айтуға, баламалы шешімдерді  қабылдауға, ойлау  және іс-әрекетімізге жаңа немесе түрлендірілген тәсілдерді енгізуге дайын болуға, ұйымдастырылған қоғамдық әрекеттерге және  басқаларды сыни тұрғыдан ойлауға баулуды білдіреді.                                                                                                      «Шығармашылық жұмыс-ұдайы оқумен, үйренумен қоса жүргізілетін ауыр еңбек» деп қазақтың біртуар азаматы Ғабиден Мұстафин айтып кеткендей оқыту барысында шығармашылық сипаттағы тапсырмаларды жүйелі  ұйымдастыру және  оны  болашақ кәсіби бағдарымен сабақтастыра  қарастыру мұғалімнің педагогикалық  шеберлігіне байланысты. СТО технологиясының әдіс-тәсілдерін қолдана  отырып оқытуда  мұғалімнің сабақта  біраз  жетістіктерге  жетуіне  мүмкіндік мол. Мұғалім әр сабаққа шығармашылықпен  баруы керек, өйткені сабақ-мұғалімнің өнері, шығармасы. Мұғалім еңбегінің түпкі нәтижесінің көрінісі-оқушылардың шығармашылықпен айналысуы.