Дәріс – 1 Кіріспе. Метеорологиядағы жаhандық және аймақтық өзгерулерге жалпы шолу



бет8/9
Дата03.02.2023
өлшемі124 Kb.
#469126
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Лекция 2023 (1)

Дәріс 10
Физико-географиялық және метеорологиялық жағдайларды ескере үлкен қалалардың экологиялық мәселелері.

Өндірістік орындардың көбісі қалаларда орналасқан. Соған сәйкес, қолайсыз метеорологиялық жағдайлар кезінде тасталымдардың көлеміне байланысты ластаушы заттардың жер бетіндегі концентрациясы жоғарғы болуы мүмкін.


Автомобильдер санының біршама ұлғаюы, оның ластанудың негізгі көзіне айналуына себеп болды.


Дәріс 11
Атмосфераның жалпы циркуляциясы - трансшекаралық ластаушы заттарды тасымалдаушы механизм
Сонымен қатар, метанның мөлшері ұлғаю үстінде. Өндірістік кезеңге дейінгі уақытпен салыстырғанда оның мөлшері 51% жоғарылап, соңғы 420 мың жылдың үшінде ең жоғарғы мәніне ие болды. Өзге парникті газдардың да мөлшері ұлғайып келе жатыр. Барлық парникті газдардың біріккен әсері қазіргі кезде 2,43Вт /м2 бағаланып отыр. Озон қабатының 0,5% азаюы кері әсерін тигізді, бірақ қазіргі уақытқа ол толығымен дерлік қалпына келді. Жалпы алғанда өндірістік кезеңге дейінгі уақытпен салыстырғанда озонның мөлшері жалпы алғанда өндірістік кезеңге дейінгі уақытпен салыстырғанда озонның мөлшері 36% ұлғайған, бұл да антропогендік әсермен тығыз байланысты.
Парникті газдармен салыстырғанда атмосферада салыстырмалы түрде аз уақыт сақталатын атмосфералық аэрозольдер кері радиациялық әсер етеді. Олардың көздері органикалық жанармайды жағу және жанартаулық әрекет. Өткен жүзжылдық ішінде табиғи факторлардың радиациялық әсерге септігі азырақ болған. Үлкен ықтималдықпен, температураның соңғы 50 жылдықта ұлғаюы адам әрекетіне байланысты деп айтуға болады.
Қай сценарийді қарамасақ та, болашақта парникті газдардың, сәйкесінше температураның да көтерілуі күтіліп отыр. Сол себепті парникті газдардың тасталымдарымен күрес және қалпына келетін энергия көздерін кең пайдалану қазіргі заманның өзекті мәселелері.


Дәріс 12
Европалық ЕМЕР орталығының және Стокгольмдік университеттің экологиялық модельдері. «Восток» орталығының модельдері

Ластаушы заттар үлкен аумаққа көшуі мүмкін. Осыған байланысты осы орын ауыстыруды сипаттайтын модельдер ойлап табылған. Бұл модельдердің негізінде атмосфераның жалпы циркуляциясының модельдерінің заңдылықтары, қарапайым айтсақ метеорологиялық болжау модельдері қарастырылады. Осыған себепті Стокгольмде арнайы Орталық ашылған. Модельдеумен Стокгольмдік университетте айналысады. Кейін, 90-жылдары «Восток» орталығы құрылды.






Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет