Дәріс №1 Тақырыбы: Ғылыми зерттеу: мәні, негізгі сипаттамасы. Ғылыми іс-әрекеттегі зерттеу Дәріс жоспары

Дәріс №2 
Тақырыбы: 
Ғылыми 
зерттеу 
және 
оның 
әдіснамалық 
ұстанымдары 
Дәріс жоспары:  
1. Ғылыми-педагогикалық зерттеудің әдіснамалық негіздері 
2. Педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық ұстанымдары
3. Педагогикалық зерттеуді жүргізу әдістемесі 
1. Ғылыми-педагогикалық зерттеудің әдіснамалық негіздері 
«Әдіснама» педагогикадағы ғана емес, жалпы ғылымтанудағы күрделі, 
көпмәнді түсініктердің бірі.
Қазіргі кездегі ғылымтануда әдіснаманы ғылыми зерттеушілік іс-әрекет 
әдістері, формалары және оны құру (жүргізу) ұстанымдары туралы оқу деп 
анықтайды. 
Әдіснаманың басты міндеттерінің бірі – зерттеу жұмыстарын 
әдіснамалық жағынан қамтамасыз ету. Әдіснамасыз кез-келген ғылыми 
педагогикалық зерттеулерді сауатты жүргізу мүмкін емес. Қалай дегенмен де 
бұл ғылымның нақты мәні - әдіс туралы ғылым деген ұғымдық түсінікті 
білдіреді. Педагогикалық әдіснамада зерттеуді ұйымдастыру жүйесі мен 
ұстанымдарында процестің құрылымы, мақсаты, мұғалім мен оқушы әрекеті 
қолданылатын әдістері, формасы, құралдары жан-жақты қарастырылады. 
Кез-келген әдіснама реттеушілік (регулятивтік) және нормативтік 
функция атқарады. Әдіснамалық білімдер дескрептивтік (сипаттаушылық) 
немесе прескриптивтік формаларда (іс-әрекетке тікелей нұсқау) түрінде 
болуы мүмкін. 
Дескриптивтік әдіснама – ғылыми білімдердің құрылымы мен ғылыми 
таным заңдылықтары жөніндегі білім ретінде зерттеу процесіне бағыт-бағдар 
береді, ал прескриптивтік әдіснама – зерттеу іс-әрекеттерін реттеп барудың 
жол жобасын белгілеп, көрсетеді. 
Э.Г.Юдин әдіснамалық білімдердің 4 деңгейін көрсетеді:
1. Философиялық деңгей; 
2. Жалпы ғылымилық деңгей; 
3. Нақты ғылымилық деңгей; 
4. Зерттеуді жүргізу деңгейі. 
Философиялық деңгей – танудың жалпы ұстанымдарын анықтайды. 
Философиялық білімдер әдіснамалық функция атқарады. 
Жалпы ғылымилық әдіснама – барлық немесе бірнеше ғылымдарда 
қолдануға болатын теориялық тұжырымдар. Мысалы, қоршаған шындықтағы 
құбылыстар мен процестерді бір-бірімен байланыста, тұтас объект ретінде 
жүйелілік тұрғысынан қарастыру. 
Нақты ғылымилық әдіснама – арнайы бір ғылым саласында 
қолданылатын зерттеу принциптері, әдістер жиынтығы. Педагогика 
ғылымынан оған келесі мысалды келтіруге болады. Зерттеу пәнін тұлғалық 

тұрғысынан қарастыру. Оның мәні: кез-келген процесті, индивидтің 
жағдайын, қасиеттерін оның тұлғалық ерекшеліктерін ескерусіз дұрыс түсіну 
мүмкін емес. 
Зерттеуді жүргізу әдістемесі – ақиқат, шын білімдерді алуды 
қамтамасыз ететін әдістер және процедуралар. 
Педагогика әдіснамасына В.В.Краевский келесі анықтама береді: 

жүктеу/скачать 0.54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: