Дәріс 8
Дәріс тақырыбы. Оқыту психологиясы.
1. Оқыту психологиясына түсініктеме.
2. Оқыту психологиясының даму кезеңдері.
3. Қазіргі замандағы оқытудың негізгі бағыттары
Оқыту психологиясы - оқытудың жүйелілігі жағдайындағы танымдық іс-әрекеттің дамуын зерттейтін педагогикалық психологияның бөлімі. Әртүрлі дидактикалық жүйе жағдайындағы танымдық іс-әрекеттің өзгешелігіне себепші болатын сыртқы және ішкі факторлардың өзара байланысын анықтайды, баланың дамуы мен оқу үрдістерін басқару мүмкіндіктерін, оқыту мен оқудың психологиялық заңдылықтарын, оқыту тиімділігінің психологиялық-педагогикалық өлшемдерін зерттейді.
Оқыту психологиясының даму кезеңдері.
ХХ ғасырдың 50-жылдарына дейін психологиялық оқыту теориялары гештальт психологиясында түсініктерді адамның ақыл-ойы мен мінез-құлқы сияқты тұтас қарастырды. Психологиялық тұжырымдаманың негізгі құбылыстарын және оның басқа идеялармен байланысын түсінуге баса назар аударды. Бұл сонымен қатар 1920 және 1930 жылдары зерттелетін оқыту теориясы ретінде проблемаларды шешуге назар аударуға әкелді. Ресей немесе сол кездегі Кеңес Одағы психологияға мәдени-тарихи көзқарас ұсынды, ол оқуды қоршаған орта жағдайында сипаттады. Бұл перспектива оқытуды мектептер сияқты мекемелерде басқаруға және қолдауға болатын тұжырымдама ретінде қарастырды.
Тағы бір маңызды теорияны Ж. Пиаже тұжырымдамасы негізінде конструктивизимді қалыптастырды . Бұл оқытуды оқушылардың алған білімдері негізінде өз идеяларын кеңейту және өзгерту арқылы білімін құра алатын әдіс ретінде сипаттады.
1950-60 жж
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін психологиялық теорияларды үйренудің екі негізгі бағыты өте танымал болды. Оның бірі - туындыдан туындаған экстремалды бихевиоризмнің өршуі Скиннердің теориясымен байланысты. Адамның мінез-құлқын жеке адамның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуімен анықталады деп қарады. Ол адамдарды сыртқы факторлар басқарады, сондықтан адамның оқуы қоршаған ортадан алатын экологиялық ақпаратқа негізделеді деп сендірді. Сондықтан оның шығармашылығында жеке тұлға, үміт, сүйіспеншілік, қамқорлық және тағы басқалар сияқты гуманистік қасиеттер назардан тыс қалды.
Гуманистік психологияда К.Роджерс «студенттерге бағытталған мұғалім» және «маңызды оқыту» сияқты терминдерді енгізді. А.Маслоудың қажеттілік иерархиясы моделі оқыту психологиясына да әсерін тигізді: физикалық, әлеуметтік және ақыл ой қажеттіліктері оқу, таным қажеттілігінен бұрын туындайтынын көрсетті.
Достарыңызбен бөлісу: |
