Мониторингтің нәтижесін қарастыру және бекіту

46 
ҚОРЫТЫНДЫ 
 
Қорыта келе, Алматы облысы, Қарасай ауданының жерлерінде
мониторинг жұмыстарын жүргізу нәтижесінде мынадай мәліметтер алдым. 
Олар Алматы ауданлық жер ресурстарын басқару жөніндегі комитеттің 
мәліметтерінде көрсетілгендей, 2019 жылдың 1 қарашасындағы жағдайы 
бойынша ауданның жалпы жер қорының көлемі 
2 300 км²-
га құрайды, оның 
ішінде ластанған жерлер көлемі 345,7км. Бұл аудандық жер қорының 
Қазақстан Республикасы Президентінің 2002 жылғы 21 желтоқсандағы №1003 
Үкіміне сәйкес Алматы облысының біраз жерінің Алматы аудансының 
құрамына қосылғандығының өзінде ластанудың көрсеткіші осындай. Аудан 
құрамындағы жерлердің қалған бөлігі: егістік - 54,5га; жайылым - 2172,1га; 
көпжылдық екпе ағаштар - 100га; орман алқаптары –901,4га; тағы басқа 
жерлер - 495,0га. 
Аудан бойынша бірнеше СЭА құрлыған және бұл алаңдарда 
топырақтың ауыр металдармен ластануына зерттеулер жүргізілді. Мұнда көп 
кездесетін ауыр металдар олар: кадмий, қорғасын, мырыш, мыс, никель. 
Сонымен қатар 6 химиялық ластағыштардан тұрады, фосфордың бес тотығы, 
хром, сынап, марганец, мышьяк, молибден. Олардың мөлшерлерін анықтау 
үшін үлгілер алынды. Ластағыш заттар мөлшерінің ШРК-нан төмендеуі және 
жоғарылауына байланысты бес ластану деңгейі бөлінді: рауалы, төмен, 
орташа, жоғары, өте жоғары.
Ластанудың рауалы деңгейі бойынша СЭА-да зерттеу жүргізілді. Мұнда 
басқа алаңдармен салыстырғанда ауыр металдардың мөлшерлері төмен болып 
келеді. Мысалы №1 СЭА бойынша мырыш-3мг/кг, кадмий-0,04мг/кг, никель-
0,8мг/кг, мыс-0,18мг/кг, қорғасын-110мг/кг құрайды. Мұнда негізгі ластану 
көздері болып көліктер, кірпіш зауыты, жылу электр орталығы және көмір 
жағатын тұрғын үйлер жатады. Ал өте жоғарғы деңгейде ластанған алаңға 
Қаскелең аудансы аумағындағы СЭА жатады. Мұнда ірі және ұсақ 
кәсіпорындардың көп орналасуынан (хамле), көліктің көптігінен ластану 
деңгейі өте жоғары болып келеді. Мырыш-40мг/кг, мыс-0,25мг/кг, никель-
0,8мг/кг, кобальт-2мг/кг, кадмий-0,03мг/кг және қорғасын-100мг/кг мөлшерде 
кездеседі. 
Аудан шегінде ірі кәсіпорындардың көп орналаспасада топырақта, 
ауада, өсімдік жамылғысында ластану деңгейі жоғары. Сондықтан 
ауданмызды ластанудан қорғау үшін ауданны таза ортамен қамтамасыз ету 
үшін біраз шаралар жүргізу қажет. Ол үшін ауданның жасыл қорын көбейтіп 
көшелерге қылқанды-жапырақты екпе ағаштарды араластырып отырғызу, ауа-
райының құрғақ мезгілінде көшелермен тротуарларға су шашу, арықтарды 
тазалау, метрополитен және негізгі көшелер қиылысында көпірлер 
құрылысын салу, жүк көліктері үшін айналма жолдар құру жер асты өту 
жолдарын орналастыру, автокөлік үшін қолданылатын жанар майдың сапасын 
бақылауды күшейту, сонымен бірге ауданны газбен үздіксіз және барлық 
энергетика кәсіпорындарын, жеке секторларды газдандыруды қамтамасыз ету 

47 
керек. Әрбір өнеркәсіптік кәсіпорындар санитарлық норманы сақтау және
қоршаған ортаны қорғауға барлық экологиялық талаптарды орындау керек. 
Қалдықтардың көлемін азайтып, зиянсыз ету және оны пайдаланудың тиімді 
технологиясын жетілдіру, әдейілеп бөлінген жерге қоқыстарды жинау алаңын 
жабдықтау мәселелерін шешу керек. 
Осы аталған ұсыныстарды орындаған жағдайда ғана, менің ойымша 
ауданымыздың ауасы тазарады және ластану жағдайы төмендейді 

жүктеу/скачать 2.71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: