Ақпараттық жүйедегі есептер кешенінің орны

2.2. Есептерді орнату

Осы дипломдық жұмыстағы ақпараттық жүйе тұрғызу барысындағы есептер кешені кәсіпорындар бойынша бюджетке түсуі туралы мәліметтерді алуға, өңдеуге. өңделген мәліметтерді сақтауға, осы мәліметтер негізінде есеп беру, сонымен қатар шығыс құжаттар формасын алуға арналған. Кәсіпорын бойынша бизнес проекті және басқа да проекті төлемдерінің бюджетке түсуін талдаудың ақпараттық жүйесі мынандай есептер кешенінен тұрады:

• 
  Өткен жылдардың көрсеткіштерді пайдалана отырып келесі жылға болжам жасау.
  
• 
  Бюджетке түскен нақты көресткіштермен болжамдық көрсеткіштерді салыстыру.
  

• 
  Алынған мәліметтерді құжаттардың формасына қарай ретке келтіреді.
  
• 
  Бизнес проектінің дұрыс орындалғандығын, барлық ережелер мен тәртіптер сақталғанын және уақытында түскенін қадағалау.
  

2.3 Кіріс құжаттар

Кіріс ақпараты - бүл клавиатурадан түскен сигналдар, мәліметтер, құжаттар түрінде түскен ақпарат және ақпараттық жүйелердің функцияларын орындау үшін қажет.

Кіріс қүжаттары және олардың негізінде алынған файлдар өз кезегінде шапшаң және шартты - тұрақты болып бөлінеді, бұл жерде материалдық, еңбектік, технологиялық және басқа да нормалар мен нормативтер және барлық керекті мәліметтер көрсетілген.

Қайта өңдеуге түсетін ақпарат бақылаудан өтуі қажет. Ең аз қажет етілетін бақылау пайдаланушының визиалды бақылауы болып табылады, сонымен қатар ақпаратты пакетке енгізу кезінде бағдарламалық бақылау қарастырылған. Есепті шешу кезінде қосымша әдістер мен бақылау формалары қарастырылуы қажет.

4-Кесте.

Құжат			Түсу	Ақпараттың
Иденти- фикаторы	Аты	Ұсыну түрі	мерзімділігі	қайнар көзі
US	Ұсыныс	құжат	Алдын - ала белгіленген уақыт бойынша	Басқарама
JS	Жобаның сызбасы	құжат	Әрбір операцияга	Фирма архитекторы
L	Лицензия	құжат		Басқарма

Ұсыныс туралы кіріс құжатының ақпараттық қүрылымдық бірлігінің

сипаттамасы мен тізімі

5-Кесте.

Құжат атауы	Идентификатор
Ұсыныс туралы
Реквизит атауы	Есептер кешенінде белгіленуі	Реквизит ұзмндмгы
Фирма аты	ҒА	15
Суммасы	Summa	9
Лицензия	L	10

" Жобаның сызбасы" кіріс қүжатының ақпараттық кұрылымдық бірлігінің

сипаттамасы мен тізімі

сипаттамасы мен тізімі

7-Кесте.

Құжат атауы	Идентификатор
Лицензия	L
Реквизит атауы	Есептер кешенінде белгіленуі	Реквизит ұзындығы
Фирма аты	ҒА	15
Мекен-жайы	Adress	9
Фирма РНН	RNN	13
Линцензия	L	15

2.4 Шығыс ақпараттары

Шығыс ақпараты - бұл басқару объектісіне, қызметшіге немесе басқа басқару жүйелеріне берілетін қүжаттар, мэліметтер жэне сигналдар түрінде берілетін және ақпараттық жүйелер функцияларын орындау нэтижесінде алынған ақпарат.

8-Кесте.

Құжат			Жіберу мерзімділігі	Ақпараттың қайнар көзі
Иденти-фикаторы	Аты	Ұсыну түрі
ксн	Келісім шарт	құжат	Басқармалардан түскен мерзімінен кейін	Басқарма
8SJJBBE	Сызба жобаны жасаған басшыға беретін ескертулер	құжат	Басқармалардан түскен мерзімінен кейін	Басқарма
ВКСНВ	Бизнеске кететін шығьнның бланкісі	құжат	Басқармалардан түскен мерзімінен кейін	Басқарма

«Келісім шарт» шығыс құжаттарының ақпараттық құрылымдық бірлігінің

сипаттамасы және тізімі.

9-Кесте.

Құжат атауы	Идентификатор
Келісім шарт	КSН
Реквизит атауы	Есептер кешенінде белгіленуі	Реквизит ұзындығы
Келісім-шарт күні	КSHK	15
Келіскен фирма аты	КҒА	15

«Сызба жобаны жасаған басшыға беретін ескертулер» шығыс құжаттарының ақпараттық құрылымдық бірлігінің сипаттамасы және тізімі.
10-Кесте.

Құжат атауы	Идентификатор
Сызба жобаны жасаган басшыға беретін ескертулер	SJJBBE
Реквизит атауы	Есептер кешенінде белгіленуі	Реквизит ұзындығы
Фирма аты	ҒА	15
Құжат номері	K_NUM	10
Мерзім	Date	5

«Бизнеске кететін шығынның бланкісі» шығыс құжаттарының ақпараттық құрылымдық бірлігінің сипаттамасы және тізімі.

11- Кесте.

5. 
   Ақпарат базасы
   

Жедел ақпарат дегеніміз – ол объектінің күйін осы уақыт сәтінде бейнелейтін, яғни бастапқы, өңделмеген ақпарат. Жедел ақпаратқа әдетте бухгалтерлік және жедел есеп мәліметтері жатады. Машина ішіндегі ақпарат базасы – бұл АЖ-ні жұмыс істетуде қолданылатын, машиналық тасығыштарды мәліметтер массивінің бірігуін бейнелейтін ақпарат қорының бөлігі. Мұндағы машиналық тасығыш – ДЭЕМ-ға ақпаратты автоматты түрде ендіруде пайдаланылатын материалдық объект. Оған қатты магниттік табақшалар, иілгіш магниттік табақшалар, магниттік барабандар, магниттік карталар, фотохромды тасығыштар, микрофильмдер және басқа да тасығыш түрі жатады.

Ақпарат массиві – нақты тәсілмен аталған және ұйымдастырылып өзара мәндік түрде байланысқан мәліметтердің бірігуі. Ақпарат массивін ұйымдастыру дегеніміз – бұл оның құрамын, құрылымын, яғни әрбір ақпарат массиві үшін реквизиттердің ұзындығын және олардың ақпарат массивінде орналасу тізбегін табу. Ақпарт массиві қолданылу белгісіне қарай кіретін, шығатын және ішкі болып бөлінеді. Кіретін массив, объектіні басқару есебін шешу үшін сұранысты және жедел немесе алғашқы ақпаратты қамтиды. Шығатын массивтер, баспа құрылғысы – принтерге басылып шығатын мәліметтерді құрайды. Осы ақпарат негізінде, қолданушылар керекті шешім қабылдайды, яғни осы ақпаратты қолданады.

Машина ішіндегі ақпарат массивтері тұрақты, сақтаулы, жедел және қызмет көрсететін болып келеді. Тұрақты ақпарат массиві мөлшерлік құжаттар мен анықтамалардан алынып, мәліметтерді өңдеуге дейін қалыптасады және ол АЖ есептерін шешуде пайдаланылады. Тұрақты ақпарат массивіне жіктегіштер, анықтамалар, шартты-тұрақты ақпараттар қатысты болады.

Сақтаулы массивтер өзара байланысқан басқа есептерді шешу үшін қолданылатын ақпаратты жазады. Мысалы, кварталдық есеп беруді алу үшін, осы кварталға кіретін айлардағы ақпаратты жинау қажет.

Жедел массивтер жедел құжаттар негізінде құрылады, яғни біртіндеп жиналған айнымалы ақпаратты құрайды. Сондықтан, жедел массивтер әр өңдеу аралықтарында өзгеріп отырады.

Қызмет көрсететін массивтер, массивтерді автоматты өңдеуде қажетті қызмет көрсету ақпаратын құрайды.

Машина ішіндегі ақпарат базасы жергілікті есепке, немесе есептер жиынтығына бағыталған массивтер түріндегі тәсілмен немес мәліметтер базасына массивтерді қалыптастыру жолының тәсілімен ұйымдастырылады.

Мәліметтер базасы, ол тікелей мәлімет алуға болатын жадыда, сақтағыш құрылғыларда сақталып, өзара байланысқан ақпарат массивтерінің бірігуін бейнелеп және АЖ-нің басқару фукциясының жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді.

Мәліметтер базасын тұрғызудың себептеріне – мәлімет өңдеу уақытын қысқарту, сақтаулы мәліметтердің артықшылығын азайту, мәліметтердің сыйыспаушылығын және қарама-қарсылығын жою, есептерді шешу үшін мәліметтерді кең көлемдегі қолданушылардың бірігіп қолдануы, есептерді шешу программасынан мәліметтердің тәуелсіздігі, мәліметтер базасындағы мәліметтерді сақтаудың сенімділегі жәнге т.б. жатады.

Мәліметтер базасын қолдану, ондағы мәліметтерді басқарудың программалық жабдығының бар болуын қажет етеді. Оны мәліметтер базасын басқару жүйесі (МББЖ) деп атайды.

МББЖ – бұл АЖ-ны қолданушылардың қолданбалы есептерден мәліметтерге енуін қамтамасыз ететін, ақпарат массивтеріне кіру-шығу, оны тиеу, жөндеу үшін қажетті жалпы жүйелік программалар жиынтығы. Мәліметтер базасын МББЖ-мен біріктіріп, мәліметтер банкісі деп атайды. Мәліметтер банкісінің құрамы – мәліметтер қоймасы мен МББЖ-дан тұрады.

Машинадан тыс ақпараттық база:

Машинадан тыс ақпараттық база – адамның есептеу техникасы құралдарын қолданбай қабылдайтын, АЖ функциялау үшін қолданатын мәліметтер жиынын ұсынатын ақпараттық базаның бөлігі. Машинадан тыс ақпараттық классификация мен кодтау жүйесінен, нормативті анықтамалық құжаттан және жедел ақпараттан тұрады [В.В. Дик. Экономикадағы ақпарттық жүйелер].

Классификация мен кодтауды анықтау жүйесі ақпараттық есептеуіш жүйесінің жадысында мәліметтерді сипаттау, тиімді іздеу және идентификациялау үшін қолданылады.

Нормативті-анықтамалық құжаттар шартты-тұрақты ақпарат категориясына жатады, олар ұзақ уақыт бойы есепте өзгерілмей қолданылатын регламенттік норматив, норма және басқа мәліметтерден тұрады. Берілген дипломдық жұмыста нормативті-анықтамалық құжат болып: нормативтік актілер, бағалы зат кодтарының каталогі валюта кодының каталогі, ҚР Ұлттық банкінің әр валюта түрі үшін ресми курсы жатады.

Жедел ақпарат нақты уақыттағы объект жағдайын, яғни алғашқы, өңделген ақпаратты сипаттайды. Оған клиент құжатынан (паспорт, жеке құжаты, әскери билет, шетелдік паспорт) алынатын мәліметтер жатады.

Кодтау мақсаты мәліметті құжатқа толтыруға, оларды машина тасығыштарына ауыстыруға, өңдеуге, жіберуге және басқа операцияларды орындау үшін қажет ақпаратты ықшам және ыңғайлы формаға келтіру.

Ақпараттың сыныпталуы ақпаратты мәлімет базасынан өңдеу және іздеуді жеңілдету үшін қажет. Сыныпталу белгілі бір ұқсас немесе әртүрлі ұқсастық белгісіне сәйкес көптеген объектілерді (пән, оқиға, үрдіс, түсінік) бөлу.

Сыныпталудан кейін таңдалған кодтау жүйесіне сәйкес ақпараттық бірлікті кодтау орындалады.

Кодтау дегенде объектіні ықшамдалған нысанда ұсыну мақсатымен объект сыныпталуына символдық мән (код түрінде) беру үрдісін түсінеміз.

Кодтау жүйесі деп объект сыныпталуына кодтық мән (кодтарды) беру ережелер жиынтығы.

Код – белгілі бір ережелер бойынша тұрғызылған шартты белгілеуді тұрғызу немесе орнатудың барлық номенклатуралар үшін жалпы жүйе. Әрбір код үшін төмендегілер анықталады:

• 
  код ұзындығы (код белгілеуіндегі белгілер саны);
  
• 
  код тобы (код белгілеуіндегі белгілердің орны);
  
• 
  код алфавиті (кодтық белгілеудегі болатын белгілер, олар цифрлық, әріптік және әріптік-цифрлық бола алады);
  
• 
  код құрылымы (код белгілеуіндегі белгілердің орналасу орны).
  

Кодтау жүйесінің тізімдік, сериялық-тізімдік, тізбектей, комбинирленген, шахматтық және басқа жүйелері бар.

Мәселені шешу үшін кодтаудың тізімдік жүйесі қолданылады да, бағалы заттарды кодттау мен валютаны кодтаудың келесілері өңделеді. Бағалы заттарды кодтау құрылымы екі белгіден; валютаны кодтау құрылымы үш белгіден, айырбастау пунктінің номерінің тіркеу кодының құрылымы бес белгіден тұрады.

Ішкі машиналық ақпараттық база:

Ішкі машиналық ақпараттық база – белгілі бір белгілер бойынша бапталған машиналық тасығыш жүйесінің (қатты магниттік диск, дискета, магниттік карта, т.б.) АЖ-да қолданылатын мәліметтер жиынтығын сипаттайтын ақпараттық база бөлігі [В.В. Дик Экономикадағы ақпарттық жүйелер].

АЖ ішкі машиналық ақпараттық базаның құрылымы араларында ақпарат ауыса алатын жеке мәліметтер базасы түрінде сипатталынады, ол арқылы ақпараттық базаны құру мен мәліметтер дұрыстығын жоғарылатуды оптималдауға болады.

АЖ ішкі машиналық ақпараттық базаның құрылымы өзінің функционалды бағытымен анықталады, АЖ қолданушының функционалды есеп талаптарын максималды қанағаттандырып, ұсынылған техникалық мүмкіндіктерге сай құрылуы керек.

Басқарма АЖ құрамына кіретін МБ C++ Builder – Windows 98/2000/XP ОЖ жұмыс үшін Object Pascal программалау тілін қолданатын қосымша арқылы жазылған. МБ екі негізгі бөлімнен тұрады:

• 
  басқаратын модуль;
  
• 
  экранды нысандағы модуль.
  

МБ Windows 98/Me/XP ОЖ сәйкес келетін дисктік тасығыштар мен стандартты шығару құралдарына сай жасалынған.

МБ жұмысының жылдамдығы басқа программалық өнімдердегідей қолданылып отырған жабдықтарға тәуелді. Тәжіребие көрсеткендей компьютерлерді Pentium IY процессоры базасында қолдану нақты уақыттағы жұмыс үшін толық жеткілікті.

5. 
   Жобалауды басқару бөлімінің есеп кешенін орындау үшін қолданылатын программалық құралдардың сипаттамасы
   

Программалық жабдықтау дегеніміз – экономикалық ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін программалардың жиынтығы. ЭЕМ бағдарламалық қамтамасыз ету программалар кешенін ұсынады, яғни мәліметтерді өңдеу процедурасын қамтамасыз ету – бағдарламалау, салық есебін басқару, есептерді шығару және мәліметтерді өңдеу жүйесін жобалау болып табылады. Программалар қамтамасыз ету арнайы және жалпы жүйелік болып бөлінеді.

Программалық жабдықтау құрамына әмбебап құралдар, пакеттер және бағдарламалар кіреді, бұлар бөлек проблемалар облысына бейімделген. Бұл жерде 3 негізгі программалық құралдар класын ерекшелеуге болады:

• 
  қолданбалы пакеттер және программалар, бұл пайдаланушының жұмысын қажетті түрде орындауды қамтамасыз етеді (мәтіндерді өзгерту, суреттер салу, ақпараттық массивтерді өңдеу және т.б.) – қолданбалы программалық жабдықтау.
  
• 
  жүйелік программалар, бұл әр түрлі қосалқы функцияларды орындайды (операциялық жүйелер, драйверлер, бағдарламалы қабықтар, операциялық қабықтар және көмекші бағдарламалар (утилиты) және өзімен бірге жүйелік бағдарламалық қамтамасыз етуді ұсынады.
  
• 
  аспаптық жүйелер, яғни жүйелік бағдарлама, компьютерге жаңа бағдарлама құру үшін қамтамасыз етілген.
  

Қолданбалы программалық жабдықтау арқылы есепті шешу процесі кезінде программалы ЭЕМ нәтижелілігін жоғарлату үшін арналған. Қолданбалы программалар пакеті (ҚПП) бағдарлама библиотекасы сияқты іске асырылуы мүмкін, стандартты ішкі бағдарламалар арқылы бағдарламалық тілдердің кеңейтілуі мүмкін. Басқа жағынан ҚПП интерактивті ортаны қалпына келтіруін іске асыратын пакет болуы мүмкін (диалогтік тәртіп).

2.7 Жобалауды басқару бөлімінің есеп кешенін шешуге арналған программа сипаттамасы
Жобалауды басқарубөлімінің есептерін Delphі қосымшасында МББЖ Paradox 7 негізінде шығаруға болады.

Delphі –ол программалау ортасы, жоғарғы нәтижелі құрал.

Delphі-ең дұрыс жөндеу ортасы, бәрінен бұрын бөлек жұмыс станцияларымен қатар серверлер үшін жөндеу және қолғабыста қолдану үшін арналған. Delphі 7 Wіndows 2000 немесе Wіndows XP professіonal операциялық жүйенің басқаруымен жұмыс істеуге болады.

Delphі ортасының жұмысындағы ерекшілігі мынандай:

• 
  Delphі-дің көмегімен құралған приложениенің басым бөлігі өндіріс және бизнеспен байланысты есептерді шешуге бағытталған, яғни дерек қордың істері мен есепберуді ұйымдастыруды жабдықтау жиі шешілетін сұрақтар болады.
  
• 
  қосымшалармен бірге жұмысы күннен күнге маңызды болып барады. Бұл ақпараттық жабдықтаудың жылдам өсуіне шартталған:
  

2. Сандық, мәтіндік, бейнелік және дауыстық ақпараттарды қондырғыға жазу, көшіру және қабылдауға арналған техникалық құралдардың келешекте өркендеуі;

Қосымша жасаудың өңдірудің интеграциялық ортасы деп аталатын графикалық ортасы Delphі-дің негізі болып табылады.

(Іntegrated Development Envіronment ІDE )

Delphі объективті – бағытталған бағдарламалауға негізделген. Бұл бағдарламалық технология Delphі-дің барлық іс-әрекеттік мұмкіндіктерін пайдалануға негізделген. Приложение құру кезінде қасиеттерін пайдалана отырып дайын компоненттер негізінде, әдістер және алдынала анықталған жәйттерді өңдеу негізінде кішігірім көлемді бағдарламалық код арқылы-ақ (обойтись) болады. Құрушыға бұл тұтынушылық интерфейс құру үшін көп уақытты үнемдеуге болады.

Delphі-де дерекқор пайдаланылатын, есеп- беру жолдарын жеңілдететін бизнес –придложение құру өте қолайлы әдіспен жүргізіледі.

Delphі-мен жұмыс істегенде BDE (Borland Database Engіne )-ні пайдаланып дерек қордың Date Base-, Paradox -, Fox Pro-, Assess- ASCІ І

-кестелеріне бірден қол жеткізе аламыз.

MS Offіce ( Word, Excel, Outlook) - және MS Assess басқа да приложениемен толық ұйлесімді. Vіsual Basіc for Applіcatіon (VBA) біріктірілген немесе енгізілген тілі бірқалыпсыз есептерді шешуге мүмкіндік береді. Бір-біріне байланысқан кестелердің бейнесін осы шешімдерді қолайландыру деп есептесе болады.

Дерек қор басқаруда жаңа жүйелердің пайда болуына қарамастан, Paradox ең әйгілі дерек қор басқару жүйесі ДҚБЖ болып отыр. Бұл, Mіcrosoft-тың жаңа түрін шығарған кезде ол ескісімен үйлесімді болып қалып тұр.Сондықтан бұрын құрылған қосымшаларды келешекте де қолдануға болады.

Дерек қорында алғашқы кілттер мен кестелер арасындағы байланыстың көмегімен біртұтастық сақталады.кестедегі қосу,жою,немесе өзгерту жазылымдарын өңдеу үшін триггерлер және сақталушы процедураларды қолдануға болады.

SQL -бұл оқиғаға байланысты басқарылатын барлық жағынан жаңа талапқа сай обьективті бағытталған тіл.

Paradox-ны әртүрлі дайындық деңгейдегі тұтынушылар пайдалана алады. Paradox жүйесін игеруді жаңа бастаған тұтынушыға аз уақыт ішінде қарапайым қосымша құрастыруға дерек қор, кесте, қосымша, форма, есеп беру тағы басқа құрушы мастерлер көмектеседі.

Күрделі және үлкен жобалар құру үшін сәйкес конструктор және обьективті-бағытталған тілді қолдану қажет.

Paradox – оны бейнелейтін және редакциялайтын ақпараттар сақтау үшін пайдаланатын бөлек компоненттер ден тұрады. Paradox -да барлық деректер дерек қорда сақталады. Бұл дерек қорға кестелер, индекстер, триггерлер, кестелер арасындағы қатынастар және сақталушы процедуралар жатады. Әрбір құрылған кестеде өзіне байланысты бірнеше индекс болуы мүмкін. Ол индекстер жылдам іздестіруде қажет.

Дерек қорға бірден қол жеткізудің ыңғайлы және пайдалы құралы деректерді ұсынулар болып табылды. Ол кестедегі берілгендерді анықтауға және ыңғайлы түрде бейнелеп көрсетуге мүмкіндік туғызады. Мұндай жағдай ақпаратты бірден көріп және басқаруды оңайлатады. Деректерді көрсетуде және редакциялауда қалыптар, есеп берулер, сұраныстар және бағдарламалар (форма) қолданылады.

Бағдарламалық жабдықтау құрылымы жалпы жүйелік және арнайы Бағдарламалық жүйеден тұрады.

Жалпы жүйелік Бағдарламалық жүйе – ол есептеу процестерін ұйымдастыруға немесе ақпарат өңдеуде жиі кездесетін есептерді шешуге арналған,үлкен тұтынушылар шеңберін жабдықтай алатын бағдарламалар жинағын көрсететін бағдарламалық жүйелердің бір бөлігі

Есептеу жүйесінің бүкіл ресурстарын басқарады. ОЖ әдетте қызметші бағдарлама толықтырады. Бұл бағдарламалардың көмегімен дискінің бастапқы белгісі, сыртқы құрылыстық параметрлері, оперативті жадының тестісі, ақпаратты басуға беру, басқа машинамен немесе локольды жүйемен байланысу жұмыстары жүргізіледі.

Демек, ОЖ – аппараттық құралдарды толықтырады және компьютердің негізгі бөлшегі болып табылады.

Алматы қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдаудың ақпараттық жүйесі Wіndows XP professіonal ОЖ-сін Mіcrosoft фирмасы шығарған ортада жұмыс істейді. Бұл тұтынушылар мен бағдарламашыларға көп жеңілдік туғызған және үлкен мүмкіндіктер беретін бағдарлама. Wіndows ОЖ-нің кең таралуы оны ІBM-компьютерлері үшін жалпы стандарт етті.Енді компьютер пайдаланушылардың басым бөлігі Wіndows ОЖ-ін қолданады,с ондықтан 90-жылдарда бүкіл жаңа бағдарламалар тек Wіndows ОЖ ортасында жүргізілетін болды.

Wіndows XP professіonal файлдармен, дискілермен операция жасауда ыңғайлылығы мен қатар Wіndows ортасында бағдарламалар енгізуде жаңа мүмкіндіктер тұғызды.Бұл мүмкіндіктерді жүзеге асыру үшін бағдарламалар Wіndows ОЖ-нің талаптарына сай жобаландырылған болуы қажет. Мұндай бағдарламалар Wіndows ортасында ғана орындалады, сондықтан бұл бағдарламалар Wіndows ОЖ-нің бағдарламалары немесе Wіndows-қосымшалары деп аталады. Wіndows бағдарламашылар тұтынушылық интерфейс құруда кең көлемде қажетті құралдарды ұсынады, сондықтан бағдарламашылар оларды пайдаланады, әйтпесе олар өздері сондай құралдар ойлап табуға мәжбүр болар еді. Wіndows бағдарламаның тұтынушылық интерфейсі жоғары дәрежеде үйлестірілген есесіне тұтынушыларға әр бағдарлама үшін жаңаша ұйымдастырушылық жұмыстар жүргізуін қажет етпейді. Wіndows бір уақытта бірнеше бағдарлама орындалуына және бір бағдарламадан екіншісіне көшуге мүмкіндік береді. .

Wіndows-бағдарламасы ішінде деректер алмастыру жұмыстары тұтынушылар жұмыстарын бірқатар жеңілдетеді, және бірнеше бағдарлама құру арқылы шешілетін қиын есептерді оңай шешуге көмектеседі.

Wіndows оперативті жүйесімен бірге Offіce 2000 бағдарламасын да қолдануға болады. Offіce 2000 бағдарламасы жұмысты автоматтандырады.

Offіce 2000 қосымшаларының құрамы.

• 
  Word мәтіндік процессор
  
• 
  Excel электронды кестелер редакторы
  
• 
  Power Poіnt презентациясын дайындау бағдарламасы
  
• 
  Access дерек қор басқару жүйесі
  
• 
  тағы басқа.
  

Арнайы Бағдарламалық жабдықтау. Бұл нақты Ақпарат жүйесінің құрудағы жасалған бағдарламалар жиынтығы. Алматы қаласы бойынша салық және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуін талдау ақпараттық жүйесіндегі есептер жиынын шешу Delphі 6 қосымшаларын жасау ортасының негізінде жүреді.

Delphі-бұл өте қуатты жүйенің бірі. Бұл заманға сай деңгейде Wіndows-тың және қолданбалы бағдарламаларын құрумен бірге дербес интернет торын жасаудағы тармақталған комплекстерді құруға мүмкіндік береді.

Delphі –бағдарлама интерфейсін жылдам құруға мүмкіндік беретіндік беретіндей, көзбен көріп бағалап отырып бағдарлама құруға арналған.Оны қарап отырып монитор экранында ақпараттың дұрыс орналасуын, жобалау барысында қателіктер болмауын бақылайды.

Delphі бағдарламасын құру объективті-бағытталған технологияға негізделеді.Объективті-бағытталған бағдарлама –біздің заманымызда күрделі және өте күрделі емес бағдарлама мен жүйелер құруға ең дұрыс жол.

Wіndows бағдарламасын ашқан кезде экранда көптеген ұяшықтар, редакторлық ұяшықтар, мәзірлер пайда болды. Мұның бәрі-объектілер. Олар өз бетінше ешқандай әрекет жасамайды. Тек тұтынушы батырмамен немесе тышқанның батырмасы арқылы осы объектілерге әсер етіп оларды іске қостырады.

Объектілерді екі әдіспен бағдарламаға қосуға болады: сәйкес операторларды қолмен қосу, және компонентерді қолданумен визуалды бағдарламалау арқылы қосу.

Визуалды бағдарламалау тұтынушылық интерфейс жобалауларын қарапайым жұмыс етті. Delphі-де олбылай болады:

Delphі-дің интеграцияланған өңдеу ортасы өңдеушіге компоненттер орналасқан форма береді. Бұл формаға компонеттердің пиктограммалары орналастырылады. Компоненттердің өлшемін жай қозғалыспен өзгертуге болады.

Жобалау кезінде өңдеуші әруақыт өзінің нәтижесін көріп отырады.

Визуалды бағдарламалаудың ең негізгі жобалау кезінде Delphі компоненттері автоматты түрде бағдарлама кодын қалыптастырады.

Delphі-дің негізгі есептерінің бірі дерек қормен жұмыс істеуде қосымшалар құру. Бұл салада Delphі алдыңғы орындардың бірін алады.\20\.

Компьютерлер локальді есептеуіш желісіне Ethernet желісінің принципі арқылы біріккен. Бұл бірігу QnetEthernet желілік картасын барлық компьютерге орнатқаннан кейін мүмкін болды.

Ethernet ең қолайлы, белгілі және әйгілі желілік технологиялардың бірі болып табылады.

Ethernet-ің жақсы жақтары мен жетіспеушіліктері.

Ethernet-ің жақсы жақтары өте көп: ол тұрақты және сенімді, қымбат емес конфигурацияларды кең көлемде таңдауға мүмкіндік береді. Жетіспеушілігіне өте төмен жылдамдықпен жұмыс істеуін жатқызуға болады.

Ethernet кабельдік қосулардың негізгі түрлерімен жұмыс істей алады, сонымен қатар “жұлдызша” және ”шина” топологияларымен де.

Кабельдік қосулардың негізгі түрлері волоконно – оптикалық кабель, коаксиальдік кабель (жіңішке және жуан) және витая пара болып табылады. Wіndows NT және Novel NetWare желілік операциондық жүйелері Ethernet желісінің негізгі бағдарламасы болып табылады. Желінің максималды ұзындығы RG-58 A/V қолданғанда 500м немесе AWG 22-26 витая пара сымы. Qnet желілік картасы барлық 16 – разрядты ІBM PC/AT 386/486 машиналарымен жұмыс істейді.

Корпоративті желі бірнеше локальді желілерді бір бірімен байланыстыру, яғни бірнеше локальді желілер корпоративті желілерді құрайды. Корпоративті желі құру үшіг оларға арналған құрылғылар қажет. Ол құрылғылар коммутатор, маршрутизатор сияқты құрылғылар арқылы жүзеге асады.

Жалпы жүйелік бағдарламалық қамтамасыз ету – бұл ұйымның шығару процесіне қатысты және ақпаратты қайта өңдеуде жиі кездесетін есептерді шешу, кең ауқымды пайдаланушыларға есептелген және бағдарлама жиынтығын ұсынатын бағдарламалық қамтамасыз ету бөлігі. Бұған операциондық жүйелер, кестелік процессорлар, бағдарлама генераторлары, графикалық және мәтіндік редакторлар, ҚПП, МББЖ және т.б. жатады.

Операциондық жүйелер барлық басқару шығару жүйелерінің қорларына жауап береді. Бірақ жүйелік қамтамасыз етудің бірнеше аспектілері бар, шығару жүйелерінің типімен сәйкес болмайды. Операциондық жүйе персоналды компьютердегі аппарат құрал оболочкасының ең төменгі деңгейдегі дәрежесін құрайды.

Персоналды компьютердің әр түрлі модельдері мүмкіншілігі және архитектурасы әр түрлі операциондық жүйелер қолданылады. Оларды сақтауға және жұмыс істетуге әр түрлі оперативті жадының қорлары қажет. Бағдарламаны өңдеуге және оны құруға берілген пайдаланушылар сервисі бірдей болмайды. Операциондық жүйе түйіні әдетте сервистік бағдарламалардың жиналуымен қосылады. Осы бағдарламалардың көмегімен сыртқы құрылғылардың параметрлерін орнату, оперативті жадыны тестілеу және т.б. болып табылады. Операциондық жүйе аппарат құралдарын қосады және персоналды компьютердің бір бөлігі болып табылады.

Бұл ОЖ өзіне енгізілген мультимедиа құралдары, енгізілген тасымал компьютерлері және енгізілген электрондық почтасы бар. Wіndows-98 ОЖ Mіcrosoft фирмасының Mіcrosoft Offіce деп аталына-тын программа пакеттері құрылған. Бұл пакеттерге келесі программалар кіреді:

- Mіcrosoft Word – 2000 XP Professіonal мәтіндік редакторы;

- Mіcrosoft Excel – 2000 XP Professіonal электрондық таблицасы;

- Mіcrosoft PowerPoіnt – 2000 XP Professіonal презентациялық редакторы;

- Mіcrosoft Access – 2000 XP Professіonal мәліметтер базасын басқару жүйесі.

Сонымен қатар Wіndows – 98 құрамына қызмет бағдарламалары мен пайдалы қосымшалар жатады. Wіndows – 98 қолданғанда аппарат бөліміне қойылатын талаптар:

- 486DX процессоры немесе одан жоғары;

- 16Мб кем болмайтын оперативті жады;

- VGA видеоадаптері.

3 Ақпараттық жүйе деңгейін бағалау және қолдануы мүмкін болатын сала

3.1 Фирма жағдайын талдаудың ақпараттық жүйесін тұрғызуға кететін шығынын есептеу

Ақпараттық жүйені жасап шығаруға кететін шығындарды бағалау жүйені жасаудың нәтижелерін шығаруда маңызды критерий болып табылады. Шығындардың есептік деректері 15-кестеде көрсетіліп, анықтамалар берілген.

12-кесте

Есептеуге арналған алғашқы мәліметтер

№	Көрсеткіштер атауы	белгіленуі	өлшем бірлігі	Көрсеткіштердің мәні	түсініктеме
1	2	3	4	5	6
	Өндіріс алдындағы шығындар	Кп	Мың тг	35,8
1	Жобаны енгізу және байланыстыру шығындары. Жобаны сатып алу шығындары	Кп1 Кп2	Мың тг	10,0 25,8
2	Дербес компьютер дің (ДК) құны	Кэвм	Мың тг	108,0
3	Жылдық пайдалану шығындары	Зэ		21,6
4	Бөлімде жұмыс істейтін жұмысшылар саны	Ч	адам	5
5	Жұмысшылардың орташа тарифтік мөлшерлемесі	З	тг	0,85
6	Қосымша жалақыны ескеретін коэффициент	G
	Өндіріс алдындағы шығындар	Кп	Мың тг	35,8
7	Зейнет ақы қорлар ына аударуларды ескеретін коэффициент	С		0,14
8	Қосымша шығындарды ескеретін коэффициент	Н		0,33
9	ДК –ді пайдалану коэффициенті	V		0,0875
10	ДК-ға берілетін ал ғашқы жұмыс көлемі нен пайыз ескеру коэффициенті	Р	%	75,0
11	ДК-дің жұмыс уақы тының жылдық қоры	Тэвм	сағат	2214,0	Есептелетін мәліметтер
12	Есепті шығару уақыты	Тшығ	сағат	30,0	Алдын ала есептеу
13	Енгізілетін ақпарат көлемі	Овв	Мың символ		Есепті мәліметтер
14	Өңделетін ақпарат көлемі	Ообр	Мың символ		Есепті мәліметтер
15	Шығыс ақпаратының Көлемі	Овых	Мың символ		Есепті мәліметтер
16	Нақты есептелінетін жылдық уақыт қоры	Фвр	сағат	11022,0	Кесте мәліметтер
17	Әр уақыттағы шы- ғынды уақыт фактор ына келтіру нормативі	Енп	сағат	0,11