Дипломдық жоба Тақырыбы : «Ғасырлар тереңінен»

Жиынтық бас киім, балеро, корсет, белдемшеден тұрады.

1. Бас киім 6 қиықтан құрастырылып, орталық бөлігінде көлемді қосымша қондырылған. Қосымшаның екі ұшына жасанды шаш бекітілген

Көлемді қосымшаның екі ортасынан сәндік ою- өрнектер мен әшекейленген.

2. Балеро алдыңғы және арқа бойынан тұрады. Жеңі фонарик пішімінде алынған. Тұтас пішінді тік жаға.

3. Корсет екі түрлі түстен алынған карсеттің алдыңғы орталық бөлігіне ою- өрнек орнатылған. Арқалық бойының орталық бөлігі сутажды таспамен байланған.

4. Белдемше қиықтары 180 градуста қиылып 6 бөліктен алынған. Алдыңғы бойы арқа бойымен айналдыра ою-өрнектермен әшекейленген.

5. Жалпы киім жиынтығындағы сәндік тігістердің барлығы алтын түсі таспамен әдіптелген.

Ұсынылатын өлшемдер: 167-88-96, 167-92-100

3.1 Құрастыру әдістемесін теңдеу және негіздеу
Киімді конструкциялаудың есептік графикалық әдістеріне чертеждер құраудың көптеп саналады. Олардың құрылымдық есеп формулалары және графикалық құрылымдық әдістері жөніндегі бір-бірінен ерекше айырмашылықтары бар.

Конструкция – мұның өзі әлдененің құрылымы, құрылуы, құрылысы. Киімнің құрылымы оның дайындау әдісіне байланысты конструкция пішілген киімдерге бөлінеді. 1956 жылы КСРО халқының конструктор, технологтары бірігуімен ғылыми негізде жаппай өлшем бірліктерін стандартты размерде, жалпы конструктивті методикалық әдісте қажетті материалды киім конструкторлық мүшелерін құрады.

ИАТер – Овокьаян жасаған әдісте есептеу формалары тұңғыш рет математикалық негізге ие болады. Оған тұлғаның антропологиялық өлшемдері негіз болып, бұл әдісті киімде конструкциялаудың бірегей әдістері деп атайды. Осы әдістердің бағытын мемлекеттік комитеттің жеңіл өнеркәсіп мүшелері және конструктор машиналарды мақұлдады. Киімді тігілу кезеңінде, болашақ бұйымның барлық сандық, сапалық сипаттары, оны тұтыну және өндіру мен өнімділігі қалыптасады. Бұл әдіс есепті аналитикалық жолмен орындалады, жеңіл өнеркәсіп орындары мен фабрикаларда қолданылады. Шағын кәсіпорындар мен жеке тұлғалардың қолданылуына бұл әдіснама ең төменгі шартты белгілері 30-дан 79-дейін пайдаланылады. Киімді конструкциялау ЦНИШП әдісіне жылу дымқылдық жұмыстар арқылы матаға форма беруді барынша қысқартқан, киім формасы конструкциялау жолымен табылды. Мұның өзі эксплуатациялау нәтижесінде мата релаксациясынан, жылу дымқылдық жұмыс нәтижесінен берілген сапасын арттырады және де көптеген ішкі жылулық дымқылдық жұмыстарды қысқартып, бұйымды өңдеу уақытын үнемдейді. Киім өндірісі мен мәдениет саласында біріліскен ғылыми технологиялық ізденістер нәтижесінде 1976-1981 жылдар аралығында СЭВ елдерінде, яғни КСРО және дамыған капиталист ФРГ, Франция, Ұлыбритания елдерінің бірігуімен киімдердегі әр түрлі түйіндердің конструктивтік шешімдері таңдалып, ЕМКО, СЭВ әдісі құрылған. Бұл әдістің негізінде ерлер, әйелдер, балалар конструкциясының сызбасы, өлшем бірліктерінің бірыңғай жүйеде қолданылуы, киімнің класификациясы, терминологиясы, барлық бірыңғай ережелері киім қағидалары кіреді ЕМКО СЭВ әдісі әмбебап әдіс болып саналады. Алғашқы берілген база бойынша киім конструкциясын әр түрлі үлгіде орындалу қажет, яғни осы конструкция боынша киім үлгілерін моделдеу арқылы тұрмыстық, спорттық тағы да басқа түрге келтіре аламыз.

Әдістердің алғашқы базасының өңдеу барысында мына төмендегі материалдар қолданады. СЭВ елдеріндегі зерттеулердің нәтижесінде біріккен стандартты жүйеде ерлер, әйелдер, балалар мен жасөспірім тұлғаларына негізінде ЕМКО СЭВ әдісі елде де өңделу барысында болғандықтан мұндағы көрсеткіштер жеке түрде емес жалпы берілген. ЦОТШЛ ЦНИШП бірегей әдістері негізінде халықтың жеке тапсырмасымен дайындалған әйелдер және ерлер конструкциялауының бірегей әдісін жасап шығару.

ЦНИШП – тың бірыңғай методикалық конструктивтік әдісіне кемінде, 30 өлшем бірліктері қолданылса, ЦОТШЛ – дың бірыңғай конструктивтік әдісіне ең көп дегенде 28 өлшем белгілері пайдаланылады.

ЦНИШП және ЦОТШЛ әдіснамасының аырмашылығы жекеше есеп формуласының ауыстыруы және тұлғаның өлшем бірліктерінің кейбір формулаларының қысқа түрде қолданылуы әдіснамасында соңғы ЦНИШП әдіснамасындағы есеп формулаларының структурасы мен өлшем бірліктерінің саны ЦЛТШП негізінде ЦНИШП әдіснамасының бір атауы іспеттес. Бұл әдіс жеке немесе индивидулды жеке шағын кәсіпорындарда қолданылады.

Киім дизаинын жобалауда адам тұлғасының өлшем бірлігін өлшеу барысында осы ЦОТШЛ-дың бірегей әдіснамасына сүйене отырып қолданылады, сонымен қатар көптеген жаңа әдіснамалар зерттелінді.

Дипломдық жұмыстық конструкциялық бөлімі толық осы ЦОТШЛ - әдіснамасы негізінде жобаланып сызбасы тұрғызылды.

Бұл әдіснаманы таңдау үлкен кәсіпорындарда және кіші жеке кәсіпкерлік салада да қолдану тиімді әрі ең оңай тәсіл.

3.2. Сызба тұрғызуда бастапқы берілгендерді негіздеу және таңдау.

кесте 1

Бұйымның сызбасын салу үшін тек қана адам денесінің өлшем бірліктері ғана емес; сонымен қатар дене өлшемдерінің бөліктеріне үстемелеп қосылатын қосымшалар қажет.

Бұйымдағы еркін қимылға арналған қосымша екі бөліктен тұрады: Техникалық қосымшалар мүмкіндігі бар қосымшалар және орташа конструктивті қосымшалар.

Мысалы: бұндай қосымшларға: көкірек орамы қосымшасы, мойын ойындысы кеңдігі қолтық ойындысы кеңдігі. Алдыңғы бойдың белге дейінгі ұзындығына, арқа Б.Б дей ұзын Т/Б қосымшалар жатады.

Техникалық қосымшалар кесте 1

Қосымшаберілетінбөліктер	Қосымшалардыңшарттыбелгілері	Бұйым түрлері және оларға берілетін қосымша
		Көйлек	Жакет	Пальто
1. көкірек орамына берілетін қосымшалар	Пг	2	3	4
2.бел орамына бер.қос.	Пт	1,5-2	2-3	3-4
3.бөксе орамы қосым.	Пб	0,5-1	1-1,5	1,5-1
4.мойын ойындысы	Пшгор	1	1-1,2	1-1,5
5.Арқа бойы.белг.Д. ұз	Пдтс	0,5	0,7	1
6.Аллд бойд. белг.Д.ұз.	Пдтп	0,5	0,7	1
7.Арқ. бой. Қиғаш биік	Пвп.к.	0,5	0,7	1
8.Қолтық ойынд.терең.	Пспр	2	3	3-4
9. Иық орамына	Поп	3	4	5-6

Бұйымдардың орамдарына берілетін қосымша еркін қозғалысты, соның ішінде адам тұлғасының динамикалық қозғалыстағы дене өзгерісіндегі еркіндікті қамтамасыз етеді.

Күнделікті тұрмыста киілетін бұйымдарда бұл қосымшалардың атқаратын ролі өте зор. Бұйымдар бөлшектерінде қосымшалары дене өлшемдерінің динамикалық қозғалысын қамтамасыз етумен қатар, бұйымның адам денесінде қонымдылығын қарастырады. Сондықтан әр қосымша берілетін дене бөлшектері қосымшасының жеке шамасы болуы шарт. Берілген мөлшерден артық н/е кем, шама бұйымда ыңғайсыздық тұрғызады. Бұйымдардың кеңдігіне берілетін қосымша мейлінше тұрақты 1-ші кестеде көрсетілгендей шамада болуы шарт.

Бұйым сызбасын тұрғызуда техникалық қосымшамен қатар бұйымнын формасы мен силуетін стилін шығаратын қосыма конструктивті қосымша деп аталады. Киімнің формасы мен стильіне шығармашылық орындалуына байланысты кең, тар, қынамалы, жартылай қынамалы, орташа қынамалы, кең, өте кең дене формалары мен көлемдері болады. Осы формаларды шығаруда конструктивтік қосымшаның ролі басымдау.

Бұйымдарды конструкциялаудағы басты міндет осы қосымшаларды анықтау ғана емес, конструктивті учаскелерге қосымшаларды орналастырып, тиісті мөлшерде сауатты қоя білу. Қосымшаларды бөліктерге бөлу - күрделіде, жауапты жұмыс, өйткені бұймның қонымдылығы кең немесе тар болуы тұлға өлшемін алу мен қосымшаларды сауатты орналасуына байланысты. Осы конструкті қосымшаның бір бөлігі бұл сәндік қосымшалар (декоративті қосым). Бұл қосымша (декоративті) қатпарлар бұрмелер, желбіреуіктер т/б жатады. Бұл қосымшалар сәнге ж/е сәндік элементтер санына байланысты және конструктивті моделдеу кезінде қолданылады. Бұйымдарды конструкциялауда базалық тор құруда Пг- көкірек орамына берілген қосымшаны бөліктерге бөлу; арқада 30%; көкірекке 30% қолтық ойындысына 50% немесе екіншісі. Арқаға 25%; өңірге 15% қолтық ойындысына 50%, шамасында болуы шарт немесе модель байланысты + - өзгереді. Қосымшаларды дұрыс таңдауда тігілетін матаның қасиеттерін, жылу – дымқылдық жұмыс қасиеттерін ескеру қажет. Мыс: қазіргі стрич маталарға қосымша берудің тіпті қажеті жоқ, өйткені олар 2 см-ден 5 см дейін созылмалы келеді және кейбір стрич маталар утюгте (дым-жыл) кезеңде 2 см дейін өзгеріп отырады. Қосымшалар бұйымның кеңдігіне, тепе-теңдігіне байланысты беріледі. Жалпы белгісі – бұйымның барлық еніне, ұзындығына, әрбір бөліктеріне, орамына берілетін қосымшалар. Қосымшалар бұйымның белгілі жеріне теңдік беріп тұру үшін қолданады. Бұйымның барлық еніне қосымша артқы ені мен (алдына жалпы бұйымның қосымшасы кезде деңгейінде) – П ₂.

Арқа бойында, белге дейінгі ұзындық – П.д.т.с қолтық оймасының тереңдігіне – П.с.п.р мойын ойындысының еніне П.ш гор алдыңғы бойдын мойын ойындысына тең.

Артқы бойдың тереңдігіне – ПГ. Пор мойын ойындысының – П.в.г.с. Иық доғасына қосымша П.оп - әр түрлі ассортименттегі бұымдар үшін техникалық қосымша белгілі бір үлкендікті береді. Қосымшалар техникалық және конструктивті – декоративтік түрлерінен тұрады. Яғни конструктивті қосымша бұйымның кезде сызығына жалпы еніне, бел сызығына беріледі. Техникалық қосымшалар әрбір бөлікте, дәлірек айтқанда бойының еніне, кезде еніне, арқа бойының белге дейінгі ұзындығына бөліктерге бөлінеді. Сондай-ақ қосымшалар үлгінің пішініне қарай теңдік беріп тұру мақсатында белгілі бір деңгейде және бөліктерде арқа еніне қолтық оймасына, кезде еніне бөлініп оның ішінде арқа еніне, қолтық оймасына еніне, кезде еніне қосымша беріліп, қалғаны қолтық оймасына қалады.

Бұйымның еніне киімнің қынамалығын үлгі бойынша негізгі конструкциялық сызықтар бойынша: кеуде, бел, бөксе деңгейлерінде қосымша беріледі. Дене өлшемдері мен киім арасындағы айырмашалықты киімнің қынымалы, жартылай қынамалы, кең пішінде болып келумен бөледі. Сондықтан да бұл қосымшалар адам үстіндігі киім біріншіден қонымды, ыңғайлы, қимыл іс - әрекетіне зиян келтірмейтін, әсем де әдемі болуы тиіс.

кесте 3