Дүниетаным және оның негізгі түрлері. Дүниетаным
З.Фрейдтің психоанализ теориясы
жүктеу/скачать 145.79 Kb.
|
| 21. З.Фрейдтің психоанализ теориясы
Фрейд адамның психологиялық өмірі туылған соң басталады деп санап, жаңа туған сәбиді «таза тақта» деп атайды. Фрейд психикалық процесстер динамикасында инстинкті құмарлықтар шешуші рөл атқарады деп санаған. Оларды Фрейд психикалық және тәндік аймақтарды байланыстыратын күштер ретінде қарастырған. Психоанализ — Фрейд қалыптастырған ХХ ғасырдың мәдениетінің барлық саласына зор ықпал еткен психологиялық ғылым және психиатрияның емдеу әдіснамасы болып табылады. З. Фрейд өз зерттеуін бастаған кезде психиатрия ғылымы биологияның ықпалына айырықша ұшырағаны соншылық, психологиялық және рухани ауруларды емдеу түгелдей механикалық әдістермен орындалатын. Фрейд 1885 жылы Парижде әйгілі психиатр, митанушы Charcot-тан тәлім алып, оның қояншық ауыруын зерттеуіне көмектеседі. Солай ол бала кездегі рухани ауруын және жайсыз естеліктерінің болашақтағы өміріндегі көңіл күйіне әсерін зерттей бастады. Психоанализдің басты ережелері: Адамның ата тегіне тартқан мінезіне дейінгі барлық психологиялық қасиеттерін бала кезіндегі естеліктері белгілейді. Адамзаттың ісін, танымын негізінен адамның иррационалды (жабайы, ақылсыз, нәпсілік) аңсары қалыптастырады. Бұл аңсарлар негізінен санасыз күйде болады. Психоанализдік емдеу амалы рухани ауруларды емдеуді көздейтін психиатрия ғылымына тиісті болады. Сонымен қатар Фрейдтің бұл жасампаз идеялары заң саласында, әдебиетте, философия мен психология ғылымдарында кең таралып, Европа және АҚШ елдерінде психологиялық жаңа ізденісті туғызды. Психоаналитикалық теорияны XX ғасырда «ғылыми мифология» деп атады. Өйткені оның өкілдері мифологиялық материалдармен жұмыс істеген. Психоаналитикалық теория миф, ритуал, дін, тағыда басқа мәдениет аспектілерді мәдениеттанулық зерттеудің құрамдас бөлігіне айналдырған. Олар адам әрекетінің осы саласындағы түс көруінің, фантазиясының, интуициясы мен еркінің ассоциацияларының рөлін негіздеуге талпынады. Сана мен астынсана (былайша айтқанда жасырынған сана) және нақты шындық арасындағы қайшылықтан рухани соққы беріліп, ауытқулар туады, психологиялық аурулар пайда болады. Осынау тосылған, тұйықталған астынсаналық оқиғаны (әлдеқашан ұмытылған ерекше ұятты оқиғаның жасырын ықпалы) белгілі кәсіптік амалдар арқылы рухани ауруға білдіруге болады. Және осыны З. Фрейдтің психоаналитикалық теориясымен қарастыруға болады. Фрейд теориясында адамның ақыл-ойы екі негізгі бөлікке бөлінеді: саналы және бейсаналық ақыл . Санитарлық ақыл-есте білуіміз керек немесе түсінігімізді оңай жеткізе алады. Екінші жағынан, бейсаналық ақыл біздің ақпараттан тыс қалған барлық нәрселерді қамтиды - барлық тілектер, тілектер, үміттер, шақырулар мен естеліктерден басқа, мінез-құлқына әсер етуді жалғастырады. Фрейд ақылды айсбергпен салыстырды. Айсбергтің ұштығы, судың үстінде көрінетін, ақылдың кішкене бөлігі болып табылады, ал су астында жасырылған мұздың үлкен кеңістігі әлдеқайда көбірек бейсаналықты білдіреді. Осы екі негізгі компоненттен басқа, Фрейд теориясы адамның жеке басын үш негізгі компонентке бөледі: ид, эго және superego . Иден - барлық ең негізгі талаптардың көзі болып табылатын жеке тұлғаның ең қарапайым бөлігі. Адамның бұл бөлігі толығымен бейсаналық және барлық либидиндік энергияның көзі болып табылады. Эго - шындықпен айналысуға жауапты және идентификациялық талаптардың шынайы, қауіпсіз және әлеуметтік тұрғыдан қанағаттандыратынына кепілдік беретін жеке тұлғаның құрамдас бөлігі. Superego - ата-аналарымыздан, отбасымыздан және жалпы қоғамымыздан алынған ішкі тәндік өнегелер мен нормаларды ұстайтын жеке тұлғаның бөлігі. жүктеу/скачать 145.79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|