Ауыл дан агылган казак жасы

Ауыл дан агылган казак жасы 
кайда сщш жатыр?
0м1рде парадокс коп! казакстан тэуелшз, ipreci бутш мем­
лекет ретшде Кок Туын желб1ретш, элемдж улттар мен 
мемлекеттердщ жуан ортасында жур. Коцш тояды. Тэуба! 
дейсщ. Саяси жэне экономикальщ озгерютер де жаксылыктан 
хабар бергендей. 
BipaK, 
6ip кара орман кальщ казакты корш 
карын ашады.
Ол - этникалык апат. Бурын, кызыл комиссарлар дэу1ршде 
Арал апатын, Семей мен Тайсойган полигонын элеуметик- 
экономикалык жагдайы куйзелшке тускен 33 казак ауданын 
казакстан дагдарысыныц 
K o p c e T K i m i ,
модел1 ретшде алушы едш. 
Ещц тэуелшздпстщ 
8-Liii 
жылы куйзелюке туспеген Казакстанда 
6ip де 6ip аудан, 6ip де 6ip облыс калмаганын корем1з. Дагдарыс 
жаппай сипат алуда. Дагдарыс к а за к а куры к салды.
Ец эуел1 ауыл курыды. Ауылды саналы турде курттык.
Куртудыц жоспарын сызып алып, совхоз директорларынын
колына тапсырдык. Бурын да зацнан гана жасканган дирек­
' 
• 
и • 
• •
тор мырзалар колына билж тигеннен кеи
1
н уш жылдыц шпнде 
ойына келгенш штедг урлады, сатты, туыс-туганына, жора- 
жолдастарына улееирд1, балаларын о куга тус1рд1, уйлещцрд1, 
эйтеу1р, 4-5 жыл элетшде ауыл-шаруашылыгыныц капшыгын 
кагып, тубше жетш шыга келдг
Мен 
оз1мд1 
кецпешл, 
тоз1мд1 
жандардыц 
катарына 
жаткызамын. Ал ауылдыц Ka3ipri жагдайын коргенде мына кен 
далама сыймай кетемш. К1мге барам, юмге айтам коюрепме 
сыймаган арыз-арманымды, юмге шагынамын? “Оптимиза­
ция” деген желеумен монша, мектептер мен ауруханалардыц 
жабылуын мен ортагасырлык инквизицпямен гана салыстыра 
аламын.
BipaK, 
мунан социализм керек ед1, “Жоспарлау”, “осындай 
боларын алдын ала болжау” керек ед1, 
T y 6 i 
“Жоспарлы эконо- 
мпканы устану керек едГ’ деген тужырым тумайды. Нарык ке­
рек! Оган балама жок.
378

Bipai^ мемлекет кайда? Оныц тэуелшздпс алганнан кейшгл 
элеуметик белсендшг1 арта 
Tycyi 
керек ед1 гой. Б ш й к п 6ip уыс- 
тан шыгармай отырып, элеуметик процестерд1 еркщщк жолына 
еаналы турде буру керек ед1. Каз1рде “анадан кателесшшз”, “мы- 
наны дурыс штемепшз” деген создерд1 коп естим1з. 17 милли­
он хальщтыц тагдырын ойнауга айналдырганымыз байкалады. 
Мунътц аты - кателж емес, жауапсыздык.
Ауыл жаппай куйреу устшде. Ауылда жас калмады. Урбани­
зация казак жасын ауылдан суйреп шыгарып, калага айдап сал- 
ды. Кылмыс, жумыссыздьщ, шдет казак жасыныц арасына 
Kipin 
алып, шыкпай жатыр. Турме толган казак. Баспана жок, жумыс 
жок, “прописка” жок, ец басты жок - болашак жок.
Ресми баспасоз “Казакстаннан орыс тшд1 агайын кошш жа­
тыр!” деп байбалам салуда. Ол бекер, Казакстандагы казак 
емес улт оюлдерш1ц каганагы - карык, саганагы - сарьщ. ТМД 
елдерше агылгандар - казактар. Оны коретш коз болмай отыр. 
Монголстаннан келгендердщ б1разы кайта кетш маскара болдык. 
Казак - кедей, казак - бейшара, казакты курт жеп жатыр.
Неге?
- Ж ергЫ ки халыкты коргау туралы зац жок. Ондай зац ке­
рек. Сергелдецге тускен ултымызды osiMi s коргамасак, ол юмге 
керек? Демек, ауылдан калага кошкен казакка боскын деген 
ресми статус бершш, оны Уюмет коргауга, бакылауга Tnic.
- Kasipri Казакстанда адамныц улттык белпс1не карап дис­
криминация ©Tin жатыр. Кал ада казак жасы кэс1пт1ц ец ауыр да, 
лас тур1н аткарып, ец аз молшердегл жалакы алады. Ал катар 
1стейтш баска улт оюлдер1 оларга Караганда 10-15 есе коп 
алады.
- Урбанизация процесш ешюм токтата алмак емес. Ол - та­
рих кузыры. Сондыктан ауылдан агылган жастарга арзанкол 
баспаналар согылып, ол баспаналар жастарга карызга кредитке 
бершгеш дурыс.
Ерсш-карсылы кошкен елден ес кети. Ежелден кул токкен 
журтын киып кету юмге болса да киын. Бгздщ елде “Токабай 
атын мактайды, Жанай катынын мактайды” деген соз бар. 
Жанайдыц катыны: “Б1здщ ауылды is деп 6ipey келсе, уят бо-
379

лар” деп куырдак nicipin, бетш жауып, журтына таетап кетед1 
екен. Бул - ежелп урдш. Ал Ka3ipri жагдай озгеше. Семей поли- 
го нынан зорльщпен копир шген казак эйелг
Абралы, Жалаулы!
Киым калды кал аулы.
Ай мен куннщ аманы
Б1здер болдык талаул, -
деп жоктау айтыпты.
Жерден кие кеткен, елден пе кеткен заман болды бул.
Казак жасы калага агылуда. Оларды кугш отырган жан жок.
Неге?
Тэуелшз мемлекет1м1з кайда? Неге реттемейд1?
Заман-Казакстан

жүктеу/скачать 5.74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: