Егде жастағы пневмониямен ауырған науқастарда типті

34 
ЖМҚА 
бұзылуымен 
науқастардағы 
пневмониялар 
Реанимациялық 
бөлімдердегі ЖӨВ 
фонындағы 
пневмониялар 
Ps.aeruginosa
Enterobacter 
Цефтазидим 
Ципрофлоксацин 
Антипсевдомонадтық 
пенициллиндер 
Имипенем 
Азтреонам 
Травматологиялық 
және хирургиялық 
бөлімдердегі 
пневмониялар 
Staph. aureus
Enterobacter 
Цефалоспориндер III 
Ципрофлоксацин 
Ванкомицин 
Имипенем 
Нейтропения 
фонындағы 
(ісіктердің, 
лейкоздардың 
цитостатикалық 
терапиясы) 
пневмониялар
Ps. Aeruginosa 
Enterobacter 
Саңырауқұлақтар
Цефтазидим 
Амфотерицин В 
Антипсевдо- 
монадтық
пенициллин 
дер 
ВИЧ-инфекциясы 
фонындағы 
пневмониялар 
Пневмоциста 
саңырауқұлақтары 
Грам теріс флора 
Цитомегало-вирус 
Ко-тримоксазол 
Цефтазидим 
Амфотерицин 
Пентамидин 
Егде және қарт жастағы пневмониямен ауырғанған науқастарда 
бастапқы микробтарға қарсы дәрмектердің тиімсіздігінің 
себептері 
3-кесте 
Тиімсіздіктің себептері 
Түзету немесе ескертудің 
негізгі әдістері 
Дұрыс емес диагноз 
(пневмонияның жоқтығы) 
Өкпелік зақымданудың сипатын 
анықтап алу
Антибактериальді пепараттың 
таңдалынуы қоздырғышқа 
теңбе-тең емес 
Пневмонияның ықтимал 
этиологиялық вариантын есепке 
алумен антибактериальді 
препаратты алмастыру
Микробты флораны жеткіліксіз 
басу (аралас флора) 
Микрофлораның ықтимал 
сипатын есепке алумен 
антибактериальді пепаратты 

35 
алмастыру немесе қосымша 
тағйындау
Антибактериальді препараттың 
жеткіліксіз мөлшері, еңгізу 
тәртібінің дұрыс еместігі 
Антибактериальді препараттың 
мөлшерін көбейту, еңгізу 
тәртібін қалыпқа келтіру
Төзімді штамдардың бар болуы 
Құрамында бета-лактамаз 
ингибиторлары бар 
антибактериальді 
препараттарды, резервтегі 
препараттарды (ванкомицин) 
тағайындау
Өкпе тініне антибактериальді 
препараттың жеткіліксіз енуі 
Өкпе тініне жақсы енетін 
антибактериальді препаратты 
тағайындау
Ауыр қосалқы патология, сәйкес 
емес симптоматикалық терапия
Бар қосалқы ауруларды түзету
Пневмонияның анықталмаған 
асқынуының болуы 
Науқасты мұқият тексеру 
Антибактериальді препараттың 
белсенділігінің төмендеуі (басқа 
препараттармен өзара 
әрекеттесу, белоктермен 
байланысу, төмен рН және т.б.)
Аталған факторларды ескерумен 
антибактериальді препараттарды 
тағайындау
 
Қақырықты Грамм бойынша бояу бастапқы антибактериальді 
препаратты таңдауда қосымша көмек көрсетуі мүмкін. Боялған жа-
ғындыда грам оң немесе грам теріс микроағзалар басымырақ болуы 
дәрігерге антибактериальді препаратты таңдауда қосымша бағдар 
болып саналады. Дегенмен, егде жастағы науқастарда қақырықты 
жинаудың әдістемелік қателіктерінен зерттелетін материал әрқашан 
қақырық (сілекей, ауыз-жұтқыншақтың сұйықтығы) болмайды, соған 
байланысты цитологиялық көріністің талдауы қажет. Боялған мате-
риалдың және қақырыққа қатысты микрофлораның табылуының 
тиісті белгілері деп аздаған мөлшердегі эпителиальді жасушалар 
(барлық клеткалы элементтер 10/1000 кем), нейтрофилдердің эпите-
лиальді жасушалардан басым болуы, бір морфологиялық түрдегі 
микроағзалардың болуы саналады.

36 
Егде жастағы науқастарда қосалқы патологияның, бауыр мен 
бүйректің функционалды жетіспеушілігінің, басқа дәрі-дәрмектерді 
қолдануының болуы бастапқы антибактериальді препаратты таңдау 
кезінде кері әсерлердің даму мүмкіншілігін ескеру қажет. Осылай, 
созылмалы бүйрек жетіспеушілігі фонында пневмониямен ауыратын 
науқастарда антибактериальді препаратты таңдау кезінде шумақтық 
фильтрация көлеміне пропорционалды, бүйректермен шығарылатын 
пепараттың мөлшерін азайту қажет немесе бауырда метаболизация-
ланатын (эритромицин, клиндамицин, метронидазол, цефоперазон) 
антибактериальді препаратты таңдау. Керісінше, функционалды же-
тіспеушілік көріністерімен бауырдың патологиясы кезінде бүйрек 
арқылы элиминирлейтін (аминогликозидтер, фторхинолондар, цефа-
лоспориндер, цефоперазоннан басқасы) антибактериальді препарат-
тарға жоғары баға беру қажет. Егде жастағы науқаста жүрек жетіс-
пеушілігнің, семіздіктің (жиі қосалқы патология) болуы кезінде
ағзадан антибактериальді препараттардың элиминациясы бұзылады, 
қанда олардың деңгейінің жоғарылауымен және кері әсерлердің даму 
қаупімен, бұл пролонгирленген фармакокинетикасы бар (цефопера-
зон, цефтазидим, рокситромицин, кларитромицин) антибактериальді 
препаратты таңдау кезінде ескеру қажет. Сонымен бірге бакте-
рияларға қарсы препаратты тағайындағанда егде жастағы науқастың 
көптеген антибиотиктерді көтереалмаушылығының нұсқауларын 
қайта бағалаудың қажеті жоқ, бір қатар жағдайда бұл мәлімет
дәрігерден шығады, әртүрлі бұзылыстарды дұрыс емес түсіндірген, 
соның ішінде микроб жасушасына антибактериальді препараттың 
әсері кезінде әртүрлі цитокиндердің шығарылуымен негізделген 
гемодинамикалық бұзылыстар.
Құндық көрсеткіштер. Бастапқы антибактериальді препаратты 
дұрыс таңдау тек клиникалық мәнге ие емес, сондай-ақ маңызды 
экономикалық аспектілерге ие, әсіресе егде жастағы науқастарда, 
себебі таңдаудың дұрыс болмауынан өзінен-өзі экономикалық шы-
ғынды болып табылады (ем ұзақтығының ұзаруы, басқа антибак-
териальді препаратты тағайындаудың қажеттілігі, емге қосымша 
шығындар және т.б.). 
Бастапқы антибактериальді препаратың таңдалуының адекват-
тылығы ем басталғаннан кейін 48-12 сағаттан соң бағаланады. Эф-
фективтіліктің негізгі критерийі болып науқастағы температуралық 

37 
реакцияны айтуға болады. Дәрігер бастапқы қалыпты немесе сәл 
жоғары температура жағдайында микробтық әсердің басқа көрі-
ністерін бағдарлауы керек: интоксикационды синдром (науқастың 
белсенділігі, тершеңдік, ОЖЖ жағынан бұзылыстар, басқа ағзалар 
мен жүйелердің жағдайы), өкпелік симптоматиканың үдеуінің жоқ-
тығы (ентігу, жөтел). Бастапқы антибактериальді препарат жеткілікті 
мөлшерде тағайындалып тиімсіздігі кезінде жоғарыда айтылған 
бағдарларды ескере отырып препаратты ауыстырады (аралас флора-
ның мүмкіншілігі, оның препаратқа төзімділігі). Егде жастағы 
науқастарда келесіде оның ауыстырылуымен бастапқы антибакте-
риальді препараттың тиімділігін уақытылы бағалау процесстің 
үдеуімен, қосалқы патологияның декомпенсациясымен және нау-
қастың жағдайының және ауру болжамының ауырлауымен байла-
нысты. 3-ші кестеде бастапқы антибиотиктердің тиімсіздігінің себеп-
тері көрсетілген. 
Кейінірек, микробиологиялық зерттеудің нәтижелеріне сәйкес 
нысананы көздейтін антимикробтық терапия жүргізіледі. Алайда, 
пневмониямен науқастардың үштен бірінде жуық шамамен бірдей 
микробиологиялық зерттеуге қарамастан этиологиялық верифицир-
ленбеген болып шығады. Егде жастағы науқастарда антибактериальді 
препараттарды тоқтату мерзімі маңызды болып келеді, себебі ұзақ 
негізделмеген антимикробтық терапия әртүрлі микроағзалармен 
шақырылған және жүргізілген немесе оны тоқтатқаннан кейін 
антимикробтық терапия фонында пайда болған суперинфекцияның 
пайда болуына әкеледі, сонымен қатар жағымсыз әсердің дамуына.
Қосалқы патологиясы жоқ пневмонияның жеңіл ағымында антибак-
териальді пепаратты тоқтату дене температурасы қалыпқа келгеннен 
соң немесе басқа интоксикационды синдромның көріністерінің 
жойылуынан кейін 2-3 күннен соң жүргізілуі қажет. Ауыр сома-
тикалық аурулар фонындағы стафилококкты пневмониясы, сондай-ақ 
легионеллезді пневмониясы бар науқастарда ұзақ антимикробтық 
терапия 14-20 күнге дейін көрсетілген. 

жүктеу/скачать 4.88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: