Руководитель: д.филол.н., профессор
Мажитаева Шара Мажитаевна
По данному научному направлению Ш.М.Мажитаевой принадлежат работы, освещающие историю становления и развития казахского литературного языка. Функциональные стили как историческая категория являются важными показателями развития литературного языка. Поэтому в трудах профессора Ш.М.Мажитаевой проведено комплексное исследование характерных особенностей стилей художественной литературы, периодической печати, научных произведений, официально-деловых документов первой половины ХХ в.
Все изменения, происходившие в данный период (1900–1940 гг.) в социально-экономической и культурной жизни народа, нашли свое отражение в языке, который является важнейшим элементом национальной культуры.
Результаты:
-
В процессе детального анализа основных закономерностей и тенденций развития каждого из четырех функциональных стилей всесторонне изучена и систематизирована история развития казахского литературного языка.
-
Определено плодотворное влияние национальной периодической печати на развитие публицистического, литературно-художественного, официально-делового, научного стилей литературного языка.
-
Освещены основные закономерности, процессы и тенденции развития лексики, морфологии и синтаксиса в функциональных стилях казахского литературного языка.
-
На основе новых подходов проведено исследование и переосмысление ранее существовавших точек зрения лингвистов на развитие литературного языка указанного периода.
-
Проанализировано лингвистическое наследие представителей казахской интеллигенции того периода: А.Байтурсынова, Х.Досмухамедова, М.Дулатова, Ж.Аймауытова, А.Букейханова и многих других, что позволило показать их заслуги в совершенствовании и развитии казахского литературного языка.
-
Показано становление орфографических, лексических, грамматических норм литературного языка; проанализировано развитие казахской письменности, причины частой замены графики и последствия этой замены.
-
Установлен огромный вклад А.Байтурсынова в совершенствование казахской письменности.
Статус литературного языка, его функциональная нагрузка определяются языковой ситуацией. Проблемы казахского литературного языка самым непосредственным образом связаны с рассмотрением языковой ситуации в Казахстане. В связи с приобретением государственного статуса казахский язык стал функционировать во всех сферах общественной жизни. Особенно расширились возможности употребления казахского языка в официально-деловом и научном стилях. Кандидатом филологических наук Ж.Д.Рапишевой ведется исследование особенностей функционирования научного стиля казахского литературного языка в советский и постсоветский периоды.
Результативность работы
По данному научному направлению защищены 1 докторская (2000) и 1 кандидатская диссертации (2003). Над этой проблемой работают 6 аспирантов и соискателей, работы 2–х из них находятся на стадии завершения.
Публикации
По результатам проведенных исследований опубликовано 4 монографии, 2 учебных пособия, более 50 научных статей. В зарубежных изданиях опубликована 1 монография (Бишкек, 2006). На международные конференции (Алматы, Туркестан, Бишкек) представлено 9 тезисов докладов.
Монографии и учебные пособия
1. Мажитаева Ш. ХХ ғасырдың 20–30-жылдарындағы қазақ әдеби тілі мәселелері: монография. — Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 1997. — 129 б.
2. Мажитаева Ш. ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы қазақ әдеби тілі: монография. — Алматы: Ғылым, 1999. — 193 б.
3. Абилхасимов Б. ХХ ғасырдағы қазақ әдеби тілі: монография / Б.Абилхасимов, Ш.Мажитаева. — Астана: Елорда, 2001. — 344 б.
4. Мажитаева Ш. ХХ ғасыр басындағы қазақ әдеби тіл: оқу құралы. — Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2004. — 189 б.
5. Мажитаева Ш., Рапишева Ж.Д. Қазақ тіліндегі ғылыми стильдің қалыптасу тарихы: монография. — Бішкек: ИСИТО, 2006. — 115 б.
-
Мажитаева Ш. Қазақша ғылым тілінің дамуы хақында / Ш. Мажитаева, Ж.Д.Құрмамбаева // Қарағанды ун-нің хабаршысы. — 1999. — № 2. — 32–37 б.
-
Мажитаева Ш. Қазақ әдеби тілінің ресми іс қағаздары стилінің қалыптасу тарихынан (ХХ ғасырдың басы) // ҚР ҒжЖБ министрлігі ҰҒА хабарлары. — Алматы, 1999. — № 4. — 23–33 б.
-
Мажитаева Ш. Қазақша ресми қағаздар тілінің дамуы хақында // Наука и образование — ведущий фактор стратегии «Казахстан-2030»: тр. междунар. науч. конф. — Караганда: Изд. КарГТУ, 2001. — С. 205–208.
-
Мажитаева Ш. Қазақша ғылым тілінің дамуындағы бағыттар // ҚР ҰҒА хабарлары. — Алматы, 2001. — № 3 (126). — 7–13 б.
-
Мажитаева Ш. Қазақ әдеби тілін жетілдіру жайлы / Ш.Мажитаева, Ж.С.Асанова // Қазақ тілі тарихы мен диалектологиясы: халықарал. ғыл.-практ. конф. материалдары. — Алматы: Арыс, 2001. — 55–60 б.
-
Мажитаева Ш. К вопросу о терминологии казахского языка / Ш. Мажитаева, Ж.Омашева // Ғасырлар тоғысындағы журналистика: халықарал. ғыл.-практ. конф. материалдары. — Қарағанды: Арко, 2002. — 289–293 б.
-
Құрмамбаева Ж.Д. Алғашқы ғылыми әдебиет аудармаларының синтаксистік құрылысындағы кейбір ерекшеліктер // Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлт. ун-нің хабаршысы. — Филол. сер. — Алматы, 2003. — № 3(65). — 97–99 б.
-
Мажитаева Ш. Баспасөз беттеріндегі кірме сөздер / Ш. Мажитаева, Ә.Шадыкенов // «Мемлекеттік тілді дамыту» атты респ. ғыл.-практ. конф. материалдары. — Астана, 2005.
-
Рапишева Ж.Д. Алғашқы мерзімді баспасөз беттеріндегі ғылымға қатысты мақалалардың тілі // Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлт. ун-нің хабаршысы. Филол. сер. — Алматы, 2005. — № 7 — 70–75 б.
-
Мажитаева Ш. Жарнама тілі: проф. Т.Р.Қордабаевтың 90 жылдығына арналған «Тілтанудағы тұлға» атты ғыл.-практ. конф. материалдары. — Қарағанды, 2005. — 178–181 б.
-
Рапишева Ж.Д. Морфологиялық тұлға-тәсілдердің алғашқы ғылыми-көпшілік әдебиетте қолданылу ерекшеліктері // Қарағанды ун-нің хабаршысы. — № 4. — 2005. — 64–71 б.
-
Мажитаева Ш. Қазақша ғылым тілін дамытудағы қазақ зиялыларының еңбектері (ХХ ғасырдың басы) // Вестн. ИСИТО. — № 2. — Бишкек, 2006.
Контактная информация
100028, г. Караганда, ул. Университетская, 28,
КарГУ им. Е.А.Букетова.
8(3212) 77–03–66; 8(3212) 77–04–32
S_mazhit@mail.ru
Достарыңызбен бөлісу: |