Е. дробязко: 12 маусым мен 26 маусым

Статистикалық деректер бойынша 2013 жылғы 5 ай ішінде аймақ тұрғысынан азаматтық істер бойынша Жоғарғы Сот қадағалау тәртібінде 131 апелляциялық және 142 кассациялық қаулыны бұзды. Белгіленген апелляциялық және кассациялық қаулылар санынан, жалпы алғанда республика бойынша қадағалау тәртібінде бірінші сатыдағы соттардың азаматтық істері бойынша 27 бұзылған қаулы қалпына келтірілді, бұл тек бірінші сатыдағы ғана емес апелляциялық және кассациялық сатыдағы соттардың сот актілерін қайтадан қараудың қолданыстағы процессуалдық тәртібінің тиімділігін дәлелдеп отыр.

Судьядан бас тарту негіздері, толық болып табылатын АІЖК-нің 40-бабымен көзделген. Бас тарту туралы өтініштер және олардың шешілу тәртібі АІЖК-нің 42-бабымен реттелген. Сонымен қатар іс жүргізуге қатысатын тұлға тарапынан судьядан бас тарту туралы өтініші, судьяның әділдігіне келтірген күмәнін дәлелдейтін фактілерді келтірумен бірге уәжделген болу керек. Судьядан бас тарту мәселесі соттың ұйғарымы арқылы шешіледі. Бас тартуды қабыл алмау немесе қанағаттандыру туралы ұйғарымға, шағым беруге немесе наразылық келтіруге болмайды. Алайда, соттың ұйғарымымен келіспеушілік туралы дәлелдерді, наразылықтарды, апелляциялық, кассациялық шағым немесе сот кадағалау тәртібінде сот актісін қайтадан қарау туралы өтініштерге қосуға болады.

Сотта істі қарау кезінде судья әдепсіз мінез-құлық көрсеткен жағдайда Сіз, облыстық соттың судья әдебі жөніндегі комиссиясына жүгінуге құқылысыз. Адвокаттың құқықтық соның ішінде тегін көмегі жөнінде, Сіздерге заңгерлік кеңеске жүгіну қажет.

Мырза Шуптар сіз, АІЖК-нің 240-5-бабына сәйкес сот орындаушының әрекеттеріне (әрекетсіздіктеріне) сот тәртібінде шағым бере аласыз. Сонымен қатар АІЖК-нің 232-бабына сәйкес, сот шешімінің анық емес жағдайында, іс бойынша тараптар және сот орындаушысы, сот шешімін түсіндіру туралы өтінішпен істі қараған сотқа жүгіне алады.

Сіздің сұрағыңыз өте маңызды және Жоғарғы Соттың жергілікті соттарды ғаламтор-ресурстарымен қамтамасыз етуге бағытталған іс-шаралар қабылдап жатқанын атап айтқым келеді. Республиканың сот жүйесі 378 жергілікті соттан құрылады, бүгінде олардың 341-інің өзінің ғаламтор-ресурстары бар. Қазіргі уақытта олар қалған соттарды қаматамасыз ету шараларын жүзеге асырып жатыр. Жолданымда белгіленген ескертулер мен ұсыныстар, оларды кейіннен жою үшін облыстық және оған теңестірілген соттардың Кеңсе басшыларына жеткізіледі.

Сіздің сұрақтарыңызда қай судьялар заңсыз шешімдер қабылдағаны айқындалған жоқ. Мұндай әрекеттердің жауапкершілігі қолданыстағы заңмен қарастырылған.

Судьялардың әрекеттерімен келіспеген жағдайда, Сіз Судьялар одағы филиалының Судьялар әдебі комиссиясына немесе Жоғарғы Сот жанындағы Сот жюриі қызметін қамтамасыз ету бөліміне жүгінуге құқылысыз. Шығарылған сот актісімен келіспеген жағдайда, сіз оған заңмен белгіленген тәртіпте шағым бере аласыз.

Қаржы полициясына жүгіну сіздің құқығыңыз болып табылады.

Сіздің өтінішіңіздің мазмұны судьялардың әрекеттеріне шағым беруіңіз, жалпылай алғанда Сіз, судьялардың қабылдаған актілерімен келіспеуіңіз болса керек. Бірақ, «Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы» заңның 3-бабы 2-тармағының талабына сәйкес, олар судьяның әрекеттеріне шағым берудің тәртібінде қаралатын зат болып табыла алмайды. Жоғарғы Сот, ең жоғары сот орган бола отырып, төмендегі сатылармен процессуалдық негізде бірлесіп әрекет қылады және сотта істің қаралу шеңберінен тыс қабылданған сот актілерінің дәлелділігіне немесе заңдылығына баға бере алмайды. «Қазақстан Республикасының сот жүйесі және судьяларының мәртебесі туралы» Конституциялық заңның 12-бабымен, облыстық соттардың әділ сот төрелігін атқарудағы заңдылықты сақтау мәселелерін облыстық сот қарайды. Сіз өз өтініштеріңізде Қарағанды қаласының Қазыбек би ауданының №2 аудандық сотында Е.Мұхамедин, Қарағанды қаласының мамандырылған ауданаралық сотында А.Сағиев, облыстық сотында Т.Ерімбетов секілді судьялардың заңнан тыс әрекеттерін жазып көрсеткен шағымдарыңыз ескеріліп, Қарағанды облыстық сотына жолданды.

2013 жылғы 23 ақпанда Сізге қатысты ӘБтК-нің 330-бабының 1-бөлігі бойынша әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жазылғаны анықталды.

2013 жылғы 11 наурызда әкімшілік істі қарау барысында Сіздің атыңыздан жазбаша түрде үш өтініш келіп түсті, сот қараған және қанағаттандырусыз қалдырған. Бірақ, қаулы жазған кезде, А.Сағиев жаңылысып ол туралы белгілеп жазған жоқ, осыған орай, 2013 жылғы 19 наурызда, осы жаңылыс әрекетті саралаудың өзгеруіне және әкімшілік шараға әсері тимеген соң, сот қаулысына түзетулерді енгізу туралы қосалқы ұйғарым шығарды. Материалдық заң мен дәлелдемелерді бағалау нормаларын дұрыс қолданылуын, істі жоғары тұратын сатыда қарау шеңберінде ғана, қолданыстағы заңнаманың нормаларымен көзделген тәртіпте тексеруге болады.

2013 жылғы 3 сәуірде Сіздің шағымыңыз бойынша жоғарыда белгіленген қаулыға, әкімшілік іс, 2013 жылғы 11 наурызда Қарағанды қаласының мамандандырылған ауданаралық сотының қаулысын өзгеріссіз қалдырған, азаматтық істер мен әкімшілік істер жөніндегі Қарағанды облыстық сотының сот алқасы қараған.

Сіздің, қабылданған сот актілерімен келіспейтін жағдайда, Бас прокуратураға жолданымда белгіленген дәлелдерді келтіре отырып, шағамды енгізу туралы өтінішпен жүгінуге құқығыңыз бар.

Құрметті Асқар, ешбір күмәнсіз, өмір бойы жалпы ережелерді - оқу және еңбек ету, өз біліміңді жаңартып тұру қажет, жұмыс – бұл табыстың міндетті, құрамдас бөлігі болып табылады.

Мүмкін ерекше болмайтын шығармын, бірақ менің бүгінгідей болуым – сөзсіз ата-анамның арқасы. Олар менің бойыма білімге, еңбекке, әділеттікке, адалдыққа, ақыры тәртіпке деген құштарлықты сіңірді.

Бос уақытым өте аз болады, бірақ егер үнемдеп алуға мүмкіндік туса бос уақытымда - велосипед тебуді, киноға баруды, классиканы оқуды ұнатамын.