Е. Н. Соколова материалтану. ОҚыту әдістемесі

радиоактивті изотоптар әдісі. 
№ 1 зертханалық жұмыс 
Темір-кӛміртекті қоспалардың теңгерілген күйіндегі құрылымын зерттеу. 
№ 2 зертханалық жұмыс 
Стандартты металл үлгісінің үзілу беріктігін сынау. 
№ 3 зертханалық жұмыс 
Металл үлгісінің қаттылығын Роквелл (Бринелл) әдісі бойынша сынау. 
1.3 -тақырып. Қорытпалар туралы түсінік пен жалпы сипаттама. 
Оқушының 
түсінігі болу керек: 
 
қорытпалардың пайда болуы туралы; 
 
қорытпалардағы фазалық ӛзгерістер туралы; 
 
қорытпа түрлері мен олардың ерекшеліктері туралы; 
 
бірінші және екінші текті диаграммалар құру принципі туралы; 
 
бірінші және екінші текті диаграммалардың ерекше ӛзгешеліктері туралы. 
Оқушы 
білу керек: 
 
қалып күй диаграммаларының мақсатын; 
 
Fe — Fe
3
C қалып күй диаграммасының негізгі сызықтары мен нүктелерін. 
Оқушы 
жасай білу керек: 
 
жұмыс барысында қорытпалардың қалып күй диаграммасын қолдануды; 
 
қорытпалардың температурасы мен құрылымын анықтауды. 
Қорытпалар. Қорытпа компоненті. Қорытпа құрылымы. Қорытпалардағы фазалық 
ӛзгерістер. 
Қорытпалардың қалып күй диаграммасы. Бірінші және екінші текті қалып күй 
диаграммасын құру принциптері. Мақсаты. Бірінші және екінші текті қалып күй 
диаграммаларының сипатты ерекшеліктері. 
Темір – цементит қалып күй диаграммасы. Темір-кӛміртекті қоспалардың фазалық 
ӛзгерістері. 
1.4 -тақырып. Шойындар. 
Оқушының 
түсінігі болу керек: 
 
темір кенін ӛндіру мен ӛңдеу туралы; 
 
шойын ӛндірісі туралы; 
 
шойынды құю туралы; 
 
шойынды ӛңдеу жолдары туралы; 
 
қыздыру мен суыту кезінде шойында болатын құрылымдық ӛзгерістер туралы. 
Оқушы 
білу керек: 
 
шойын маркаларын; 
 
түрлі шойын маркаларының машина жасауда қолданылуын; 
 
түрлі шойын маркаларын ӛңдеу ерекшеліктерін. 
Оқушы 
жасай білу керек: 
 
маркасы бойынша шойын түрін анықтауды; 
57

 
нақты бір бұйым үшін шойын маркасын таңдауды. 
Темір кендері. Темір кенін ӛндіру жолдары. Темір кенін ӛңдеу. Домна пеші. Домна 
пешіне салу. Шойынды қорыту және оны құю. Шойын классификациясы. Шойын 
маркасы. Шойынды машина жасауда қолдану. 
1-практикалық жұмыс 
Нақты бір бұйым жасау үшін шойын маркасын таңдау. 
1.5 -тақырып. Болаттар. 
Оқушының 
түсінігі болу керек: 
 
болатты қорыту жолдары туралы; 
 
болатты құю жолдары туралы. 
Оқушы 
білу керек: 
 
кӛміртекті және қоспалы болаттарды маркалау принципін: аспаптық және
құрастырымдық; 
 
болаттың машина жасаудағы қолданысы. 
Оқушы 
жасай білу керек: 
 
болатты маркасы бойынша ажыратуды; 
 
қолдану мақсатына байланысты болатты маркасы бойынша таңдауды. 
Болат алуға арналған бастапқы материалдар. Сапасы мен қолдану мақсаты әр түрлі 
болаттарды қорыту жолдары. Болатты құю. Болат алудың ең жаңа жолдары. 
Кӛміртекті болаттар: аспаптық және құрастырымдық. Болаттың маркалануы. 
Ӛндірістегі қолданысы. 
Қоспалы болаттар: аспаптық және құрастырымдық. Болаттың маркалануы. 
Ӛндірістегі қолданысы. 
Ерекше физикалық және химиялық қасиеттері бар болаттар мен қоспалар. Болаттың 
маркалануы. Арнайы болаттардың машина жасаудағы қолданысы. 
2-практикалық жұмыс 
Болат пен қоспа маркаларын химиялық құрамы бойынша анықтап, қолдану 
мақсатын кӛрсете отырып түсіндіру. 
3-практикалық жұмыс 
Нақты бір бұйымдарды жасауға арналған темір-кӛміртекті қоспаларды таңдау. 
2-тарау. Термиялық және химиялық-термиялық ӛңдеу. 
2.1-тақырып. Термиялық өңдеу. 
Оқушының 
түсінігі болу керек: 
 
термиялық ӛңдеу жолдары туралы; 
 
термиялық ӛңдеуге арналған жабдықтар мен ӛлшеу аспаптары туралы; 
 
қоспалы болаттарды термиялық ӛңдеу ерекшеліктері туралы; 
 
суықпен ӛңдеудің мақсаты туралы; 
 
химиялық-термиялық ӛңдеу ерекшеліктері мен оның мақсаттары туралы; 
 
химиялық-термиялық ӛңдеуге арналған жабдықтар туралы. 
 58

Оқушы 
білу керек: 
 
негізгі түсініктер мен анықтамаларды; 
 
термиялық ӛңдеу түрлерін; 
 
болат пен қоспаларды термиялық ӛңдеудің мақсатын және оның түрлерін; 
 
термиялық ӛңдеу ақаулықтарын: қайтымды және қайтымсыз; 
 
химиялық-термиялық ӛңдеу мақсаттары мен оның түрлерін; 
 
термиялық және химиялық-термиялық ӛңдеу ӛткізу кезіндегі еңбек қауіпсіздік 
ережелерін. 
Оқушы 
жасай білу керек: 
 
термиялық ӛңдеуден ӛткен темір - кӛміртекті қоспалардың механикалық 
ерекшеліктерін анықтауды; 
 
Fe — Fe
3
C қалып күй диаграммасы мен анықтамалық бойынша термиялық ӛңдеу 
температурасын қоюды. 
Негізгі түсініктер мен анықтамалар. Термиялық ӛңдеудің мақсаты. Термилық 
ӛңдеуді ӛткізуге арналған жабдыщтар. Термиялық ӛңдеу кезіндегі температураны 
бақылау. 
Термиялық ӛңдеу жолдары, олардың ерекшеліктері мен қолдану мақсаттары. 
Термиялық ӛңдеудің ақаулықтары, қайтымды және қайтымсыз. 
Сұр және ақ шойынды термиялық ӛңдеу. Қақталатын шойынды алу. Қоспалы 
болаттарды термиялық ӛңдеу. 
Болат пен қоспаларды химия-термиялық ӛңдеу. Химия-термиялық ӛңдеудің 
мақсаты. Химия-термиялық ӛңдеуге арналған жабдықтар. Химия-термиялық ӛңдеудің 
түрлері, оларды қолдану мақсаттары мен ерекшеліктері. Ӛндірістегі қолданысы. 
№4 зертханалық жұмыс 
МИМ-7 микроскопының кӛмегімен болаттардың термиялық ӛңдеуден кейінгі 
құрылымын зерттеу. 
4-практикалық жұмыс 
Термиялық ӛңдеудің түрлі жолдары арқылы алынған құрылымдар мен 
температураларды қалып күй диаграммасына түсіру. 

жүктеу/скачать 2.45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: