Егемен Қазақстан

      1. Сақтық аймағының шегінде мұнай операцияларын жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы оларды судың деңгейі көтерілген жағдайда теңіздің ластануын болғызбайтындай не барынша азайтатындай етіп жүргізуге міндетті.

      95-бап. Теңізде барлау жүргізу мен өндіру шарттары

      1. Теңізде барлауды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы іздеу және барлау ұңғымаларын бұрғылауға келісімшарттық аумаққа барлық қажетті геофизикалық және сейсмологиялық зерттеулер жүргізілген жағдайда ғана кірісуге құқылы.
      2. Бұрын бұрғыланған ұңғыма бақылаудан алынған кезде, мұндай ұңғыманы бақылауға алу үшін өзге әдістерді қолдану мүмкін емес не қалыптасқан жағдайларда тиімсіз болып табылатын қысымды шығаруға арналған тығындау ұңғымасын бұрғылауды қоспағанда, іздеу, барлау, пайдалану ұңғымаларын немесе өзге де ұңғыманы құзыретті органның жазбаша рұқсатынсыз бұрғылауға тыйым салынады. Бұл ретте жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға мұндай тығындау ұңғымасын бұрғылаудың басталуы туралы осындай тығындау ұңғымасын бұрғылау туралы шешім қабылдауға әсер еткен нақты жағдайлар мен себептерді көрсете отырып, қисынды мерзімде жазбаша хабарлауға міндетті.
      3. Құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушыда не өзі тартатын мердігерде бұрғылау жұмыстарын жүргізуге арналған тиісті лицензия болған кезде, жер қойнауын пайдаланушының осы ұңғыманы бұрғылау кезінде пайда болатын тәуекелдерді міндетті сақтандыру жөніндегі міндеттемелерін сақтау фактісі болғанда, мұндай ұңғыманы бұрғылаудың жобасы бойынша мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы және теңіз құрылысын салуға не орналастыруға мемлекеттік органның рұқсаты болған кезде ұңғыманы бұрғылауға рұқсат береді. Мұндай өтініште көрсетілген фактілерді растайтын тиісті құжаттар өтінішке қоса берілуге тиіс.
      4. Құзыретті органның жазбаша рұқсаты болмаса, қат ішіндегі қысымды ұстап тұру үшін ілеспе және табиғи газды айдауға тыйым салынады. Құзыретті орган мұндай рұқсатты қат ішіндегі қысымды ұстаудың өзге де әдістері тиімсіз болған жағдайда және мұндай айдау қоршаған орта мен адам өмірі үшін қауіпсіздіктің жеткілікті деңгейінде болса, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның мұндай айдауды сипаттайтын жоба бойынша берген мемлекеттік экологиялық сараптамасының оң қорытындысы болған кезде беруге құқылы.
      5. Теңізде барлау мен өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушының теңіз құрылысында не отыз минуттық қолжетерлік шектерінде теңізді тазалау жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін қажетті мөлшердегі тиісті жабдықтары, материалдары мен заттары болуға міндетті. Материалдарға, заттарға, олардың санына және оларға қолжетімділігіне нормативтер мен талаптарды Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
      6. Барлау мен өндіруді жүргізу кезінде теңіздегі авариялық және өзге де қауіпті жағдайларды болғызбаудың осы Заңға сәйкес бекітілетін бағдарламалары теңіздің ластануы салдарынан болған ластану ошағын дереу оқшаулау және оны тазарту жөніндегі шараларды қамтуға тиіс.

      96-бап. Теңізде мұнай-газ құбырларын салу және пайдалану

      1. Теңізде мұнай-газ құбырларын салуды және пайдалануды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы мұнай-газ құбырларын салу, монтаждау немесе тарту жөніндегі жұмысты құзыретті органның жазбаша рұқсатынсыз бастауға құқығы жоқ. Мұндай рұқсат осы Заңның 90-бабының 8-тармағында белгіленген жалпы тәртіппен беріледі.
      2. Теңізде мұнай-газ құбырларын салу және пайдалану кезінде жүргізілетін операциялардың адамның өмірі мен денсаулығы және қоршаған орта үшін қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптар мен нормалардың сақталуы қамтамасыз етілуге тиіс.
      3. Теңізде мұнай-газ құбырларын салу және пайдалану ерекшеліктері белгіленген тәртіппен бекітілген жобалау құжаттарында көзделуге тиіс.

      97-бап. Теңізде мұнай сақтау қоймалары мен резервуарларын

      1. Теңізде мұнай сақтау қоймалары мен резервуарларын салуға және пайдалануға тыйым салынады.

      98-бап. Жасанды аралдар, бөгеттер, құрылыстар мен

      1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің теңізде мұнай операцияларын жүргізуге, ғылыми зерттеулер мен басқа да мақсаттарға арналған жасанды аралдарды, бөгеттерді, құрылыстар мен қондырғыларды қоршаған ортаның қорғалуы мен сақталуы жағдайында салуға, пайдалануға және іске қосуға рұқсат беру мен реттеуге құқығы бар.

      99-бап. Теңізде мұнай операцияларын жүргізу кезінде

      1. Теңізде мұнай операцияларын жүргізу кезінде қалдықтарды теңізге тастауға және теңіз түбіне көмуге тыйым салынады.

      100-бап. Теңіздегі ғылыми зерттеулер

      1. Теңіздегі ғылыми зерттеулер құзыретті органның рұқсатымен ғана жүргізіледі. Теңіздегі ғылыми зерттеулерді жүргізудің тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
      2. Теңіздегі ғылыми зерттеулерді қазақстандық та, шетелдік те жеке және заңды тұлғалар, шетелдік мемлекеттік және құзыретті халықаралық ұйымдар жүзеге асыра алады.
      3. Теңіздегі ғылыми зерттеулерді жүргізу кезінде мынадай принциптер сақталуға тиіс:
      1) теңіздегі ғылыми зерттеулер теңізді заңды түрде пайдалануды жүзеге асыратын басқа тұлғаларға өзін-өзі ақтамайтын кедергілер жасамауға тиіс;
      2) теңіздегі ғылыми зерттеулер табиғат қорғау шаралары сақтала отырып ғылыми әдістермен және құралдармен тиісті түрде жүргізіледі;
      3) теңіздегі ғылыми зерттеулер процесінде жиналған барлық деректер өңделген және талданған соң Қазақстан Республикасына берілуге тиіс және Қазақстан Республикасы Үкіметінің рұқсатынсыз еркін таратылмауға немесе жарияланбауға тиіс.

      101-бап. Өндірілген мұнайды өлшеу

      1. Келісімшарттық аумақта өндірілген мұнайды өлшеу мен таразылауды жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен ережелерге сәйкес жүргізеді.
      2. Жер қойнауын пайдаланушы белгіленген тәртіппен уақыттың белгілі бір кезеңі сайын құзыретті орган өкілінің қатысуымен мұнайды таразылау мен өлшеу үшін пайдаланылатын жабдық пен аспаптарды жүйелі түрде сынаудан өткізіп отырады.
      3. Егер сынаған немесе тексеріп қараған кезде жабдық немесе аспаптар ақаулы болып шығып, оның бұзылу мерзімін анықтау мүмкін болмаса, ақаулық мерзімі бұрынғы өлшеген кезден бастап ақау анықталған күнге дейінгі уақыттың жартысы ретінде айқындалады.

10-тарау. МАГИСТРАЛЬДЫҚ ҚҰБЫР КӨЛІГІ

      102-бап. Магистральдық құбырға меншік құқығы

      1. Магистральдық құбыр бөлінбейтін технологиялық жүйе болып табылады және мемлекеттік меншікте те, жеке меншікте де болуы мүмкін.
      2. Магистральдық құбырлар салу туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.
      3. Магистральдық құбырлар, сондай-ақ меншігінде магистральдық құбырлар бар заңды тұлғалардағы қатысу үлестері (акциялар пакеттері), меншігінде магистралдық құбырлар бар заңды тұлғалардың шешімдерін тікелей немесе жанама айқындауға немесе қабылдайтын шешімдеріне ықпал етуге мүмкіндігі бар жеке және заңды тұлғалардың қатысу үлестері (акциялар пакеттері) Қазақстан Республикасының орнықты дамуы үшін әлеуметтік-экономикалық маңызы бар стратегиялық объектілерге жатады, оларды иелену және (немесе) пайдалану және (немесе) оларға билік ету Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігінің жай-күйіне әсер етуі мүмкін.

      103-бап. Магистральдық құбырды пайдалану

      1. Магистральдық құбыр объектілерін пайдалану Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен техникалық регламенттерге сәйкес жүзеге асырылады.
      2. Энергиямен жабдықтайтын ұйымдардың магистральдық құбыр иесімен келіспей, энергия тұтынудың белгіленген лимиттерін шектеу жөнінде режимдік іс-шаралар жүргізуіне тыйым салынады.
      3. Магистральдық құбыр иесі облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының және басқа да мүдделі ұйымдардың келісімі бойынша магистральдық құбыр объектілерін қауіпсіз пайдалану шарттарын қамтамасыз ету, мүмкін болатын аварияларды, төтенше жағдайларды және олардың зардаптарын жою жөніндегі бірлескен іс-шараларды әзірлейді.
      4. Магистральдық құбыр иесі техникалық регламенттер нормаларын сақтамағаны үшін жауапты болады.
      5. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін құрылыс нормаларымен және ережелерімен белгіленген ең жақын қашықтық шегінде магистральдық құбырға қатысы жоқ қандай да болсын объектілерді салуға тыйым салынады.

      104-бап. Магистральдық құбыр иесінің жергілікті өкілді

      1. Жергілікті өкілді және атқарушы органдардың магистральдық құбыр операторының мұнайды айдау, сақтау және бөлу процестерімен байланысты жедел өндірістік қызметіне араласуға құқығы жоқ.

      105-бап. Магистральдық құбырлардың күзет аймақтары

      1. Халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қоршаған ортаға зиян келтіруді болғызбау, сондай-ақ қауіпсіз пайдалану үшін жағдай жасау мақсатында магистральдық құбырлар трассалары бойында (оларды қандай да болсын түрде тарту кезінде), оның ішінде магистральдық құбырлар объектілерінің айналасында магистральдық құбырлардың қауіпсіздігі жөніндегі техникалық регламенттің талаптарына сәйкес сол жерлерде арнаулы белгілермен айқындалатын күзет аймақтары құрылады. Бірнеше құбырлар бір техникалық дәлізде орналастырылған кезде барлық құбырлар үшін бірыңғай күзет аймағы құрылады.
      2. Магистральдық құбырдың күзет аймақтарына: қорғаныштық орман аймақтары, құрылыстардың, құрылғылар мен басқа объектілердің сақталуын, беріктігі мен орнықтылығын қамтамасыз етуге қажетті жер учаскелері, қызметтік жолдар, сондай-ақ сел қаупі бар, көшкін қаупі бар аймақтардағы және басқа да қауіп-қатерлер төнетін жерлерде орналасқан, магистральдық құбырға бөлінетін белдеуге іргелес жатқан жер учаскелері кіреді.
      3. Күзет аймақтарының шекаралары мен физикалық қорғауға жататын магистральдық құбырлар объектілері магистральдық құбырлар қауіпсіздігі жөніндегі техникалық регламенттің талаптарына сәйкес белгіленеді.
      4. Магистральдық құбырлар инженерлік коммуникациялармен қоса бір техникалық дәлізден өткен немесе олар өзара қиылысқан кезде осы құбырлар мен коммуникацияларды пайдаланатын ұйымдардың өзара қарым-қатынасы магистральдық құбырлардың қауіпсіздігі жөніндегі техникалық регламенттің талаптарына сәйкес айқындалады.
      5. Магистральдық құбырлардың күзет аймақтарында магистральдық құбырлар иелерінің беретін жазбаша рұқсатынсыз және күзет ұйымдарын ол туралы хабардар етпей, шаруашылық қызметті жүзеге асыруға тыйым салынады.

      106-бап. Суасты құбырлары мен кәбілдерін орнату, тарту

      Суасты құбырлары мен кәбілдерін орнату, тарту және пайдалану мұнай айналымы саласындағы техникалық регламенттерге сәйкес жүзеге асырылады.

      107-бап. Жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғаудың, жер

      Жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғау, жер қойнауын ұтымды әрі кешенді пайдалану:

      108-бап. Жалпы экологиялық талаптар

      Жер қойнауын пайдаланудың барлық сатыларында болжауды, жоспарлауды, жобалауды қоса алғанда, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгіленген экологиялық талаптар басымдық ретімен сақталуға тиіс.

      109-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға, жобалау құжаттамаларына мемлекеттік экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындылары мен экологиялық рұқсат жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін экологиялық негіз болып табылады.

      110-бап. Жер қойнауын ұтымды әрі кешенді пайдалану мен

      1. Мыналар:

      111-бап. Жер қойнауын пайдалану объектілерін жою мен

      1. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуге, барлау мен өндіруге, оның ішінде жерасты суларын, емдік балшықты барлау мен өндіруге, сарқынды суларды ағызу үшін жер қойнауын барлауға, сондай-ақ жер қойнауын пайдалану объектісінің технологиялық бірліктерін (блоктарды, панельдерді, қазбаларды, әртүрлі мақсаттағы мұнай және газ ұңғымаларын) қоспағанда, барлаумен және (немесе) өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салуға және (немесе) пайдалануға қатысты жұмыстар жүргізілетін немесе жүргізілген жер қойнауын пайдалану объектілері жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды тоқтатқан кезде, сондай-ақ жобалау құжаттары мен жұмыс бағдарламасына сәйкес пайдалы қазбалар қорлары толық өңделген жағдайда жоюға немесе консервациялауға жатады.

      112-бап. Экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және

      1. Экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық жағынан ерекше құнды жер қойнауы учаскелері ерекше күзетілетін құқықтық режимі болатын не дағдылы, бірегей және сирек кездесетін геологиялық, геоморфологиялық және гидрогеологиялық объектілерді сақтауға арналған шаруашылық қызметі реттелетін режимі бар мемлекеттік табиғи-қорық қорының объектілеріне жатады.

      113-бап. Пайдалы қазбалар жатқан алаңдарда құрылыстар

      1. Елді мекендерді, өндірістік кешендерді және басқа шаруашылық объектілерін жобалауға және салуға жер қойнауын зерттеу мен пайдалану жөніндегі уәкілетті органның болашақ құрылыс учаскелері астындағы жер қойнауында пайдалы қазбалардың жоқтығы туралы немесе оның маңыздылығының аздығы туралы қорытындыларын алғаннан кейін ғана рұқсат беріледі.

      114-бап. Теңізде, ішкі су айдындарында, төтенше