Алғашқы дәрігерлер
Емшілердің орнына "Тан-Гуан"деп аталатын алғашқы дәрігерлер келеді. Олар туралы алғашқы дәлелдер б.з. д. 12 ғасырға жатады (Чжоу патшалығының ерте кезеңіне (б. з. д. 1122-770 ж. ж.) қатысты шежірелерде) сонымен қатар «асқазанның қабынуын» емдейтін маман дәрігерлер туралы айтылған. Осы уақытқа дейін осы аурулардың 50-ге жуық түрінің сипаттамасы және оларды емдеу шаралары жайлы ақпараттар табылған. Алғашқы дәрігерлер дуалар мен дұғалардың орнына дәрі-дәрмектер мен хирургиялық емдеуді, диетаның кейбір түрлерін қолданады.
Медициналық білімнің сипаттамасы
Біздің дәуірімізге дейінгі 8 ғасырда жинақталған медициналық білімнің сипаттамасын сол кездегі ірі шенеуніктердің бірі Чжоу Гун жасаған «Чжоу-ли заңдар жинағына» арнайы тарау түрінде енгізілді. Бұл тарауда хирургиялық аурулар (абсцесс, ісіктер, жаралар, жебенің жаралары, сүйектердің сынуы) және жұқпалы аурулар (қышыма, безгек) және оларды емдеу әдістері сипатталған (Чжоу ли императордың сарайында қызмет көрсететін дәрігерлер туралы мәліметтерді ұсынады. Олардың қатарына екі диетолог, сегіз терапевт, сегіз хирург, төрт ветеринар және екі фармацевт кірді).
Чжоу Мемлекеті
Чжоу мемлекетінің ішінде б.з. д. бірінші мыңжылдықтың басында пайда болған көптеген немесе аз тәуелсіз патшалықтар болды. Олардың кейбіреулері (Ци, Джин, Лу, Вэй, Цин, Чу, Сун) әр уақытта бір-бірінің үстемдік ету құқығына қарсы шығып, айтарлықтай күшке қол жеткізді. Бұл кезең (б.з. д. 8-5 ғғ.) Чунцю ("көктем мен күз") немесе Лего ("бөлінген патшалықтар") деген атпен белгілі. Бұл кезең тек соғыстармен ғана ерекшеленген жоқ. Осы кезеңде темір бұйымдар қолданыла бастады, осыған байланысты ауылшаруашылық жұмыстарын жүргізу әдістері жақсарды, кірістілік артты, ірі суару құрылыстары тұрғызыла бастады; қолөнер мен сауданың дамуына жаңа серпін берілді. Өндіріс өнімдерін сату тәжірибе мен мәдениетпен алмасуға ықпал етті, бұл медицинаның жай-күйіне де әсер етті. Егер б.з. д. 8-7 ғасырларға дейін тас инелер тек Қытайдың шығысында (Шаньдун және Цзянсу провинциялары), дәрі — дәрмектер Батыста (Хэбэй және Шаньси провинциялары), металл инелер Оңтүстікте (Хубей және Хунань провинциялары) және орталықта массаж (Хэнань провинциясы) қолданылса, Чжоу кезеңінің ортасында бұл құралдар мен әдістер Қытайдың барлық дәрігерлеріне белгілі болып, кешенді түрде қолданыла бастады.
Достарыңызбен бөлісу: |