Педагогикалық тәжірибе шарттары.
Педагогикалық тәжірибенің басқа да түрі өзінің жасалуы үшін нақты шарттар талап етеді.
Болжау әзірлігі
Тәжірибе бағдарламасының жасалуы
Оқыту мен тәрбиелеу практикалық тәжірибе әсер келтірудің жолдары мен әдіс-тәсілдерін анықтау.
Тәжірибелік жұмыстың процесін өткізуде шараның орындалуы
Тәжірибе қорытындыс мен тәжірибе барысын тіркеу әдіс-тәсілдері мен жолдарын жоспарлау.
Тәжірибеге қатысатын барлық қатысушылардың дайындығы
Зерттеушімен кәсіби этикеттердің сақтауы.
Тәжірбие этикеттердің беріктігі т.б.
Педагогикалық тәжірибенің шарттарының сақталмауы ұйымдастыру әдістемелік және кездейсоқ тіпті әдейі жасалған қателіктерге әкелуі мүмкін
Қате нәтижелердің мүмкін себептері:
дұрыс қойылмаған болжау
дұрыс қойылмаған болжаудағы тәжірибелері нашар ұйымдастырылуы
тәжірибелерді қабілетсіз жоспарлау
тәжірибелерді дұрыс жүргізбеу
зерттеуші мен кәсіби этикалардың қатаң бұзылуы
Педагогикалық тәжірибенің барысы.
Педагогикалық тәжірибе тұрғысында өзінің басты міндетінде педагогикалық процестің объективтік заңдылықтарын ашу және оны шынайы қозғалысы мен тиімді композициясында . Педагогикалық тәжірибенің барлық жолы, кезеңі мен сатылары нақты тәжірибе мақсатымен толық сәйкестігімен анықталады. Екінші сызбада салыстырмалы тәжірибенің жолы, сол процесс кезеңіндегі бақылау топтары мен эксперименталды топтар әдістемесі қолданылады.
Кесте 2
Салыстырмалы тәжірибенің барысы
№
|
Топтағы тәжірибенің жүргізуі
Тәжірибелік топтар
|
Бақылаушы топтар
|
1
|
Топтардың таңдауы мен түзетуі
|
|
2
|
Зерттеуші сұрақтарға байланысты білімнің сатысы, қабілеті мен білімін анықтау
|
|
3
|
Оқушыларды оқыту тәрбиелеу және дамыту.
Тәжірибелік фактормен енгізумен
|
Тәжірибелік факторсыз
|
4
|
Кэ тәжірибесінен кейінгі білумен қабілеттің соңғы сатысын анықтау .
|
Кк
|
5
|
Кэ –Нэ = Дэ
Тәжірибелік топ пен бақылаушы топтың оқыту, тәрбиелеу және дамыту қортындысындағы айырмашылықты өлшеу
|
Кэ –Нк = Дп
|
6
|
Тәжірибе қорытындысына түсінік беру. Тәжірибелік фпкторлардың тиімділігі туралы қорытынды жасау.
|
|
Екінші сызбада тәжірибелік топтарда жүргізілген салыстырмалы тәжірибе барысында фактор енгізіледі, ал бақылаушы топтарға енгізілмейді. Басқа шарттары бірдей немесе түзетілген.
Салыстырмалы бағасы.
Эксперименталды факторлардың тиімді білімнің жинақылығы және тәжірибелік топ пен бақылаушы топтың қабілеті мен білімнің салыстыру және саты мен теңдестіру арқылы жасалады.
Педагогикалық тәжірибенің тиімділігін көтеру.
Педагогикалық тәжірибенің тиімділігін нақтылаған шарттар арқылы көтеруге болады. Ю.К.Бабанский шарттың келесі түрлердің байланысын көрсетеді.
Құбылыстың алдын-ала өткізілген теориялық сараптамасын мұқият ұйымдастыру.
Болжамды құрастыру мен нақтылау. Тәжірибелік дәлелді керек ететін жаңалығына, ерекшелігіне және бар пікірлердің қарама-қайшылығына тәжірибелік дәлелдерді талап етеді.
Болжау берілген тәсіл процесінің нәтижесін жақсартады деген ұғымды бекітіп қана қоймай, бұл тәсілдің осы жағдайдағы бар тәсілдің ішіндегі ең жақсысы екенін, нәтижелігімен, оқушы мен мұғалімнің жұмсалу тұрығысынан қарағанда да тиімділігін көрсетеді.
Тәжірибенің тиімділігін мақсатын міндетін есепке ала оттырып ең аз мөлшерде керекті тәжірибелі объектіні нақты анықтау.
Тәжірибенің ең аз мөлшердегі керекті тәжірибелерді өткізудегі ең аз мөлшердегі осы таңдаған вариант бойынша анықтау.
Оқыту объект пен субъект арасындағы үздіксіз мәлімет алу жолында тәжірибені нақты ұйымдастыру.
Қабылдау педагогикалық практикадан тұрады, шындықты нақтылауда, оның практикалық жетістіктерін теориялық түрде қортындылайды. Байқағыштыққа қарағанда сол тәжірибеге әкелетін эксперимент оқу-тәрбие практикасына қатысты талапты міндетті түрде қайта құрады. Бұл құрылу қорытындыланады, бірігей талаптар әлсізденеді және өшіріледі, басқалары қайтадан жанданады.
Педагогикалық эксперимент арнайы белгілерді меңгеріп, басқа ғылыми әдістерден ерекшеленеді.
Эксперименттің бағытталуы қандайда бір заңдылық байланыстың бөлінуі
Педагогикалық құбылыс оқытылатын шарттарды бақылауға байланысты. Сондықтан да педагогикалық эксперимент өз алдына арнайы тәжірибелерді қояды. Эксперименттің ойына сәйкестірілендіретін зерттеу объекті оптималды мүмкіндіктерді табуы үшін педагогикалық дара ықпал көрсеткіштеріне әсерін тигізеді.
Берілген сапаның қалыптасуы үшін арнайы эксперименттік жағдаяттарды педагогикалық процесспен оқытуда зерттеудің белсенді мақсатымен заңдылық байланыстарын бөледі.
Педагогикалық құбылысты басқару процесті оқытуға белсенді түрде жататын, зерттеуші оны басқара алатын оның құбылыстарын қызықтыратын өзгерісті өзгертетін, басқа құбылыстарға немесе өмірге шақыратын педагогикалық практика үшін педагогикалық процесті бейне сапасында модельдеу.
Түрлі шарттарда эксперименттің көшірмесі қайталау және бірнеше сыртқы әсерлерден кейбір құбылыстарды изоляциялайды, жалпы тұжырымдарды және заңдылықтарды бөліп алуға негіздейді.
Эксперименттің дәлелдігі педагогикалық эксперимент қайталану мүмкіндігінің арқасында дәлелдеуімен қасиетті меңгереді фактға жетуде объективті анықталуды қосып береді. Жалпы тұжырымдарды және заңдылықтарды құруды негіздейді.
Берілген эксперименттің тексерілуі. Арнайы педагогикалық эксперимент әдіс ретінде оның массалық процестерде және ұзақ өңдеуде тексеруді қабылдау педагогикалық практикадан тұрады, шындықты нақтылауда оның практикалық жетістіктерін теорииялық түрде қорытындылайды.
Техникалық, матаематикалық және басқа зерттеу құрамында пайдалану мүмкіндігі.
Эксперименттің орындау тәртібінің оның құрылуы, оның элементтерімен құрылымдарының дара байланысы, нәтижелерді салыстыруда алынған фактілерді анализдеу және синтездеу.
Педагогикалық эксперименткке қойылатын талаптар:
Арнайы педагогикалық экспериментті сәйкестендіруде анықталған белгілі талаптар қойылады. Олардың кейбіреулерін атап көрсетейік.
Достарыңызбен бөлісу: |