Әлеуметтік қозғалыс ұжымдық мінез-қүлық сияөты қалыптасқан жағдайды өзгертуге ұмтылады, сол себепті олар бір-бірімен байланысты болады: - Әлеуметтік қозғалыс ұжымдық мінез-қүлық сияөты қалыптасқан жағдайды өзгертуге ұмтылады, сол себепті олар бір-бірімен байланысты болады:
- біріншіден, халықтың көз алдында болу үшін әлеуметтік қозғалысқа ұжымдық мінез-қүлықтың қолдауы қажет. Заңсыз наразылық білдірушілер мен оларды тоқтатуға шыққан полиция қызметкерлері сияқты ешбір оқиға адамдардың назарын аударта алмайды.
- екіншіден, үжымдық мінез-құлық әдетте белгілі бір уақытпен және жермен шектеледі. Алайда күндердің күнінде жағдай ушығып кетсе тағы да қайталануы мүмкін. Мұндай әрекет төменгі деңгейде болса да қоғамдық қозғалысқа септігін тигізе алады
Салыстырмалы депривация теориясы: - Салыстырмалы депривация теориясы:
- адамдар қолында бары мен ойдағы үміті арасындағы зор айырмашылықты сезінген кезде әлеуметтік қозғалыстар пайда болады
- ойдағы үміт басқа топтармен және басқа кезеңдермен салыстырудан туады
- Ресурстарды жұмылдыру теориясы:
- депривацияга ұшыраған адамдар күресу үшін қажетті ресурстарды біріктіре алса, әлеуметтік қозғалыстар пайда болады
- Саяси процесс теориясы:
- саяси мүмкіндіктер мен ресурстардың қолжетімділігін қарастырады
- сәтті қозғалыстар өзгерістердің қажеттігі мен мүмкіндігін қатысушыларға сезіндіруі керектігін мойындай отырып, ресурстарды жұмылдыру теориясына сүйенеді
- Үш теория да әлеуметтік қозғалыстар теңсіздіктен, қоғамның ыдырауынан пайда болады деп санайды, бірақ олар әлеуметтік қозғалыстың әдістерін, пайда болу себептерін және маңыздылығын әртүрлі пайымдайды.
| | | | - Қүрылымдық- функциялық теория:
- салыстырмалы депривация теориясы
| - Әлеуметтік қозғалыстар - қоғамның қалыптан тыс бөлігі
| - Әлеуметтік өзгерістер тәртіпсіздік пен наразылық тудырады
| | | - Әлеуметтік қозғалыстар - әлеуметтік өзгерістердің бастамасы
| - Әлеуметтік қозғалыстар ұйымдасқан топтар арасындағы бәсекелестікке жауап ретінде пайда болады
| - Символдық интеракционизм теориясы:
- саяси процестер теориясы
| | - Саяси мүмкіндіктер, жеке мақсаттармен қоса алғанда қажет және мүмкін өзгерістер
| | | - Әлеуметтік қабылдаудың
- маңызды бөлігі
| | - Көптеген мақсаттарға қол жеткізілді
| - Нәтиже: жетістік
- Мысалы: АҚШ аболиционист қозгалысы. Азаматтық согыстан кейін құлдық жойылды. Ақырында көптеген америкалықтар осы өзгерісті қолдады.
| - Нәтиже: алдын алу
- Мысалы: Феминизм.
- Көптеген америкалықтар қазір әйелдердің тең құқықтарға лайық екеніне келіседі, бірақ көбі феминизмді жеккөрінішті деп санайды.
| | | - Нәтиже: бірлескен жұмыс
- Мысалы: «Жасыл үй» қозғалысы.
- Көптеген америкалықтар үйде әлектр қуатын азырақ жұмсау қажет дегенді қүптайды. Қурылысшылар қазір оқшауланған терезелер сияқты бірнеше жасыл бөлшектері бар, үлкен, қуатты көп тұтынатын үйлерді сатуға «жасыл» белгіні пайдаланады.
| - Нәтиже: кішірейту
- Мысалы: АҚШ-тың жезөкшелікті заңдастыру бағытындагы қозғалысы. Қоғам тарапынан қолдау таппады, ешқандай мақсаттарға жетпеді (Невададагы бірнеше штаттан басқа) және мүлдем жоғалып кетті.
| - Уильям Гамсонның айтуынша, әлеуметтік қозғалыстың нәтижесі қозғалыстың мақсатқа жетуіне және оны қоғамның қабылдауына байланысты, төрт түрлі болады:
Достарыңызбен бөлісу: |
