Емтихан сұРАҚтары ғылым философиясының пәні. Ғылым мен философияның өзара байланысы ашыңыз
Көне Мысырдағы дін және ғылым туралы сараптама жасаңыз
жүктеу/скачать 45.79 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5. ЕжелгіИндия ғылымның жетістіктері туралы баяндаңыз.
| Көне Мысырдағы дін және ғылым туралы сараптама жасаңыз.
Египетте дін бүкіл мәденеттің біртұтас негізі болады және сәулет, бейнелеу өнерлерінің, әдебиеттің қайталанбас туындыларын жасады. Бізге бұл үлгілер тұас күйінде жеткен жоқ. Түпнұсқалары қолда бары б.д.дейінгі 2600-2300 жылдардағы Көне патшалық дәуірінің «Пирамидалар мәтіні» мен б.д. дейінгі XXI – XVIII ғасырлар шамасындағы Орта патшалық дәуірінің «Саркофагтар мәтіндері» сияқты жекелеген жазулар. Жаңа патшалық дәуірі «Өлілер кітабы», «О дүниеде не бары туралы кітап» деген, тағы басқа бірқатар діні шығармалардан көрініс Египетте Орта және Жаңа патшалық дәуірлерінде атақты Фива қаласынан шыққан фараондар (перғауындар) биледі. Мысырлықтар математика, астрономия, инженерия және ирригация, химия, медицина сияқты ғылымдарды білді, егіншілікпен айналысты, Кемелерді шебер құрастырды және фаянс жасады. Лайықты ғылыми деңгей, кем дегенде, кейбір әзірлемелер мен зерттеулердің бүгінгі күнге дейін қолданылатындығын көрсетеді. Мысырлықтар астрономияда мықты болды-олар көптеген шоқжұлдыздарды анықтады, астрономиялық карталар жасады, олар күн күнтізбесінің авторлығына ие болды. Математика-ежелгі Египетте ең көп дамыған ғылым. Санау, ондық жүйе, үлкен сандармен жұмыс, негізгі арифметикалық әрекеттер, аудандар мен көлемдерді өлшеу, жай бөлшектер мен теңдеулер – осы математикалық ұғымдардың барлығын мысырлықтар мыңдаған жылдар бұрын қолданған. Сол кездегі керемет, үйлесімді ғимараттар өздерінің монументалды ескерткіштерін үлкен дәлдікпен тұрғызып, геометриямен жақсы таныс болғандығын айтады. Сонымен қатар, олар нілдегі су деңгейін өлшеуі керек болды. Мысырлықтардың Египет патшалығының бүкіл өмірінде қолданылатын өзіндік өлшемі болды. Ол адам денесінің пропорцияларына негізделген, ал негізгі бірлік шынтақ болды. 5. ЕжелгіИндия ғылымның жетістіктері туралы баяндаңыз. Ежелгі Үндістанның маңызды жетістіктерінің бірі — нөлді қолдана отырып, позициялық ондық санау жүйесін құру-біз қазіргі уақытта қолданамыз. Хараппа дәуірінде үндістер, ғалымдардың пікірінше, ондаған деп санаған. Үнділердің және химияның маңызды жетістіктері. Олар рудаларды, металдар мен қорытпаларды жақсы меңгерген, төзімді бояғыштар - өсімдік және минералды - шыны және жасанды асыл тастар, хош иісті эссенциялар мен уларды шығара алатын. Ежелгі Үндістанның ең атақты математигі Гупта дәуірінде өмір сүрген Арьябхата (4-6 ғғ.). Ол ондық позициялық санау жүйесін жүйелеп, квадрат және текше түбірлерді шығару, сызықтық, квадрат және анықталмаған теңдеулерді, күрделі пайыздық есептерді шығару ережелерін тұжырымдап, соңында қарапайым және күрделі үштік ережені жасады. Арьябхата да көрнекті астроном болған. Ол Жердің өз осінің айналасында қозғалатынын мәлімдеді, күн мен айдың тұтылу себептерін дұрыс түсіндірді, бұл үнділік діни қызметкерлер мен көптеген әріптес ғалымдардың өткір сынына ұшырады. Гупта дәуірінен бастап бізге бірнеше астрономиялық трактаттар келіп жетті, олар бастапқы әзірлемелерден басқа, үнді ғалымдарының грек астрономиясымен, оның ішінде Птоломейдің еңбектерімен танысуын ашты. Ежелгі үнді астрономиясы мен математикасы араб ғылымына үлкен әсер етті: үнді ғалымдарының сіңірген еңбегін ұлы әл-Бируни мойындады. жүктеу/скачать 45.79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|