Эпидемиологиялық процесске әсер ететін факторлар
Бакпрепараттарды егу әдісі. Вакцинация және ревакцинация
жүктеу/скачать 170.3 Kb.
|
| Бакпрепараттарды егу әдісі. Вакцинация және ревакцинация
Бактериялық препараттар инфекциялық аурулардың алдын алу үшін, диагностикалау және емдеу үшін қолданылатын бактериялық жасушалар, олардың тіршілік ету өнімдері және оларға қарсы антиденелер боп саналады. Яғни Бакпрепараттар емдік-профилактикалық — вакциналар, анатоксиндер, сарысулар, иммуноглобулиндер (Иммунотерапия қараңыз), антибиотиктер, ферменттер, томицид, бифидумбактерин, фибринолизин, емдік бактериофагтар және т. б.; диагностикалық — агглютиндеуші, преципитациялаушы, люминесцентті сарысулар, диагностикумдар, токсиндер, аллергендер, рестриктаздар, бактериофагтар болып бірнеше топқа бөлінеді. Микроскопияның міндеті-зерттелетін материалда (жағындыда) микроорганизмдер жасушаларын көзбен карау анықтау. Егудің міндеті-қоректік ортада қоздырғыш колониясын алу және сол арқылы оны табу болып табылады. Микроскопия-экспресс-әдіс, тез нәтиже алуға мүмкіндік береді. Микроскопия тек қоздырғыштың түрін анықтауға мүмкіндік береді-кокки, таяқшалар, ашытқы сиякты. Бак. егу өз кезегінде микроағзаның түрін, оның мөлшерін және дәрілік препараттарға сезімталдығын дәл анықтайды. Сонымен, бак егу өткізу үшін ең алдымен зерттеу үшін клиникалық материалды дұрыс мұқият таңдалу қажет.Егер патологиялық процесс теріде, шырышты болса, материал жағындысын мақталы тампонмен жасайды. Әдетте көлік ортасы бар пробиркаға орналастырылатын коммерциялық «свобы» (тампондар-зондтар) қолданылады. Бұл түрінде материал бірнеше тәулік сақталуы қажет. Егер тампон құрғақ түтікке салынса, онда ол сол күні болуы тиіс. Яғни асептика ережелерін сақтай отырып, шприцпен аламыз. Сұйық материалды (несеп, ұрық, емшек сүті және т.б.) бұрандалы қақпағы бар стерильді контейнерлерге саламыз. Мұндай материал зерттеу үшін зертханаға сол күні жеткізілуі тиіс, оны сақтауға жол берілмейді. Егу бак материалын жіберу термоизоляцияланған сөмкелерде жүзеге асырылады.. Бактериологиялық зертханада клиникалық материалды қоректік ортаға себеміз, содан кейін егістерді белгілі бір жағдайларда инкубациялаймыз. Сапалы стандартталған қоректік ортаны пайдалану өте маңызды болып табылады. Әр түрлі диагностикалық зертханаларда егудің әртүрлі алгоритмдерін қолданады. Материалды патогенді микроорганизмдердің барлық топтарының өсуін қамтамасыз ететін әртүрлі орталардың жиынтығына себгенде оңтайлы. Яғни арнайы дифференциалды-диагностикалық ортаны пайдалана отырып, онда тәжірибелі микробиолог бірден қоздырғыштың түрін анықтай аламыз және қосымша тесттер қажет етпейді. Мұндай орта өте қымбат болғанымен, олар зерттеу уақытын айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді. Егер микроағзаның түрін осылайша анықтау мүмкін болмаса, оны қосымша биохимиялық тестілер арқылы сәйкестендіруге болады. Бактериологиялық егістерді өсіру жағдайлары да маңызды болып табылады. Оңтайлы температура сақталуы керек; белгілі бір микроорганизмдер көмірқышқыл газының құрамына талап етеді, ал кейбіреулері анаэробты (оттегі жоқ) жағдайларда қажет болады. Барлық осы факторларды ескеру қажет. Егістерді өсіру аяқталған кезде бөлінген микроорганизмдердің түрін анықтап және өскен колониялардың санын есептейді. Бұл клиникалық материалда микробтың сандық құрамы туралы түсінік береді, бұл белгілі диагностикалық мәнге ие. Бактериологиялық зерттеудің келесі кезеңі-анықталған бактериялардың антибиотиктер мен фагаларға сезімталдығын анықтау боп табылады. Әдетте материалда микроорганизмдердің біреуі ғана емес, бірнеше түрі анықталады және олардың әрқайсысында сезімталдық жеке анықталу қажет. Антибиотиктерге сезімталдық әдетте диско-диффузиялық әдіс аркылы анықталады. Қоректік ортаның бетіне микробтық жасушалардың жүзіндісін енгізеді,ал жоғарыдан антибиотиктер сіңірілген дискілерді орналастырылуы қажет. Егістерді өсіреді, содан кейін дискілер айналасындағы микробтың өсуін бәсеңдету аймағын ескеру қажет. Осы аймақтардың диаметрін өлшейді және осыған байланысты микроорганизм үш топтың біріне – сезімтал, тұрақты, аралық боп келеді. Сезімталдық анықталатын антибиотиктер жиынтығы әр түрлі зертханаларда жүргізіледі.Негізі микроорганизмдердің әртүрлі топтары үшін әртүрлі жиынтықтарды қолданады – грамоң және грамтеріс. Бұдан басқа, бөлінген стафилококтарда метициллин резистенттілікті (ҰММ анықтау) анықтайды, оның болуы барлық бета-лактамды антибиотиктерге резистенттілігін көрсетеді. Француздың ғалымы Л. Пастер осыдан 100 жыл бұрын вакцинацияның негiздерiн қалаған және «вакцина» терминін енгiзді. Иммунизацияның негiзiн қалаушы қағида – иммуногендер ретiнде микроорганизмдердiң әлсiз штамдарын қолдану боп табылады. Вакцинацияның негізгі мақсаты – жасанды иммунитетті қалыптастыру болып табылады. Вакциналардың негізгі түрлері 1.Өлі вакцина. Мундай вакциналарды дайындау кезіндегі микроорганизмдердi инактивациялау барысында негiзгi протективтi антигендердiң ыдырап кетпеуiн мұқият қадағалау керек. Қоздырғыштарды жоғары температураның немесе химиялық қосылыстар фенол сиякты солардың көмегiмен инактивацияға ұшыратады. Вакцинаның әсерiн күшейту үшiн, оған әдетте адъюванттарды қосуды қажет етеді. Мұндай вакциналарға сүзекке, тырысқаққа, қызылшаға, полиомиелитке (Солка вакцинасы) қарсы вакциналар жаткызады. Тiрi аттенуацияланған вакциналар- Тiрi аттенуацияланған вакциналарды алу үшін қоздырғышты белгілі бір жұқпаға сезімтал етіп жануардың организмінен тыс жерде ұзақ уақыт дақылдандыру нәтижесiнде алуға болады. Тiрi вакциналардың негізгі артықшылығы – аттенуацияланған қоздырғыштардың көбею және тiндерге қарай миграциялану қабiлеттiлiгi жоғары болады, нәтижесiнде антигендiк стимул мен иммундық жауап күшейедi. Тiрi вакциналардың мысалына қызылшаға, эпидемиялық паротитке, сары қызбаға, салға (Сейбин вакцинасы), қызамыққа, туберкулезге (БЦЖ) қарсы вакциналарды жатқызады. Поливаленттi вакциналар – дегенiмiз бiрнеше қоздырғыштың иммунизациялаушы компонентерiнiң немесе бiр қоздырғыштың әртүрлi серологиялық түрiнiң қоспалары болып келеді. Мысалы, көк жөтел, күл және сiреспеге қарсы ассоциацияланған вакцина. Оның құрамына өлтiрiлген көк жөтел қоздырғышы және екi нәруыз-анатоксин кiредi. Негiзгi иммунизациялаушы компоненттің құрамында бактериялар мен вирустардың фрагменттерi бар вакциналар.Бұл мақсатта бактериялардың капсулалық полисахаридтерiн қолдануға болады, олар менингококкты, пневмококкты және гемофилдi жұқпаларға қарсы антиденелердiң түзілуін эффективтi шақырады. 5.Синтетикалық пептидтердi вакцинация үшiн қолдану. Яғни вакциналардың бұл түрін алу үшін көбiне иммунологиялық жағынан микробтық және вирустық антигендердің эпитоптарына сәйкес келетiн пептидтiк фрагменттердi синтездеу арқылы жасанды вакциналар пайда болады. Рекомбинантты вакцина ДНҚ технологиясы антигеннің бүкiл нәруызды молекуласын немесе оның фрагментiн қадағалайтын гендердi алуға мүмкіндік бере, оларды керектi векторға енгiзуге және сәйкес жасушаларда экспрессиялауға мүмкiндiк бередi. Егістерді өсіру аяқталған кезде бөлінген микроорганизмдердің түрін анықтап және өскен колониялардың санын есептейді. Бұл клиникалық материалда микробтың сандық құрамы туралы түсінік береді, бұл белгілі диагностикалық мәнге ие. Бактериологиялық зерттеудің келесі кезеңі-анықталған бактериялардың антибиотиктер мен фагаларға сезімталдығын анықтау боп табылады. Әдетте материалда микроорганизмдердің біреуі ғана емес, бірнеше түрі анықталады және олардың әрқайсысында сезімталдық жеке анықталу қажет. Антибиотиктерге сезімталдық әдетте диско-диффузиялық әдіс аркылы анықталады. Қоректік ортаның бетіне микробтық жасушалардың жүзіндісін енгізеді,ал жоғарыдан антибиотиктер сіңірілген дискілерді орналастырылуы қажет. Егістерді өсіреді, содан кейін дискілер айналасындағы микробтың өсуін бәсеңдету аймағын ескеру қажет. Осы аймақтардың диаметрін өлшейді және осыған байланысты микроорганизм үш топтың біріне – сезімтал, тұрақты, аралық боп келеді. Сезімталдық анықталатын антибиотиктер жиынтығы әр түрлі зертханаларда жүргізіледі.Негізі микроорганизмдердің әртүрлі топтары үшін әртүрлі жиынтықтарды қолданады – грамоң және грамтеріс. Бұдан басқа, бөлінген стафилококтарда метициллин резистенттілікті (ҰММ анықтау) анықтайды, оның болуы барлық бета-лактамды антибиотиктерге резистенттілігін көрсетеді. жүктеу/скачать 170.3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|