Еуропа және америка елдерінің жаңа және қазіргі заман тарихы 1640-2019 жж.
жүктеу/скачать 1.75 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қазіргі заманның жаһандық мәселелері.
ХХ ғасырдың екінші жартысында адамзат әлеуметтік прогреске және әлемдік өркениеттің тағдырына байланысты мәселелерді шешуге тап болды. Бұл мәселелер жаһандық (жалпы әлемдік) деп аталды. Қандай да бір проблеманы жаһандық санатқа жатқызудың негізгі өлшемдері - бүкіл адамзаттың осы проблемадан туындаған қолайсыз факторлардың әсерінен тәуелділігінің жоғары дәрежесі, сондай-ақ оны шешу үшін халықтар мен үкіметтердің ұжымдық күш-жігерінің қажеттілігі болып саналады. Жаһандық проблемалар - бұл бүкіл адамзаттың өмірлік мүдделерін қозғайтын және әлемдік қоғамдастық ауқымындағы келісілген іс-әрекеттерді өз шешуі үшін талап ететін проблемалар. Жаһандық проблемаларға: жаңа әлемдік соғыстың алдын алу және бейбітшілікті сақтау, экономикалық дағдарыс пен оның салдарын еңсеру, планетадағы демографиялық ахуалды тұрақтандыру, дамушы елдердің экономикалық артта қалуын жою, халықаралық терроризм жатады. Жаһандық қатарына азық-түлік, шикізат және энергетикалық проблемалар да кіреді. Жаһандық проблемалардың пайда болуы - адамдардың пайда болған дүниежүзілік қауымдастығынан, терең экономикалық байланыстарды, күшейген саяси және мәдени байланыстарды, бұқаралық коммуникацияның жаңа құралдарын қамтамасыз ететін қазіргі заманғы әлемнің тұтастығынан туындады. Адамзат ғылыми-техникалық прогрестің салдарынан пайда болған өз өмір сүру қаупімен бетпе-бет келді. Өмірге қуатты өндірістік күш шақырып, ол әрқашан оны өз бақылауына ала алмайды. Жаһандық техногендік апаттардың ықтималдығы артады. Жаппай жоюды қолдану қаупі артады. Ядролық қаруы бар елдер оны өз бақылауымен ұстап тұра алмайды деген қауіп күшейе түсуде. 1945-1991 жж. халықаралық қатынастар. Екінші дүние жүзілік соғыстың саяси нәтижелері. Біріккен Ұлттар Ұйымының құрылуы (БҰҰ). Екінші дүниежүзілік соғыс бүкіл адамзат үшін орасан зор күйзеліс болды. Жалпы қайтарымсыз шығындар 55 млн. адамды құрады. Соғыстың саяси салдары Еуропа мен Азиядағы фашистік режимдерді талқандауда және мемлекеттердің қоғамдық-саяси өзгерістері мен демократиялық дамуы үшін жағдай жасауда болды. Орталық және Шығыс Еуропа елдерінің Кеңес Одағының босатуы құрлықтағы саяси күштердің арақатынасының өзгеруіне алып келді. Бұл тәуелсіздігін қайтадан жаңғыртқан шығысеуропалық мемлекеттер де сол күштер мен КСРО-ның ықпалының күшейуі байқалды. Антигитлерлік коалиция түрлі әлеуметтік-саяси құрылымы бар мемлекеттер арасындағы қатынастарды дамыту үшін нақты мүмкіндік бар екенін дәлелдеді. 121 Екінші дүниежүзілік соғыс әскери-техникалық ойдың қарқынды дамуына, қару-жарақ түрлерін жетілдіруге және ядролық қарудың пайда болуына алып келді. Бұл АҚШ тарапынан ядролық диктаттың талпынысын және КСРО-ның ядролық қару-жарақ саласындағы Құрама Штаттармен тепе- теңдікке ұмтылысын тудырды. Екінші дүниежүзілік соғыстың маңызды қорытындысы- КСРО-ның халықаралық беделінің өсуі және оны АҚШ-тан кейінгі екінші супердержаваға айналуы болды. Екінші дүниежүзілік соғыстың басты саяси қорытындыларының бірі - 1945 жылы 25 сәуірде Біріккен Ұлттар Ұйымының (БҰҰ) құрылуы болды. Соғыстан кейінгі алғашқы жылдары БҰҰ бейбітшілік пен халықаралық қауіпсіздік үшін күрестің маңызды мінберіне айналды. БҰҰ Жарғысының бірінші бабында оның мақсаттары: бейбітшілік пен қауіпсіздікті қолдау, жалпыға ортақ бейбітшілікті нығайту үшін ұлттар арасындағы достық қарым- қатынасты дамыту, экономикалық, әлеуметтік және мәдени салаларда халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру, нәсіліне, жынысына, тіліне және дініне қарамастан адам құқықтары мен негізгі бостандықтарға деген құрмет қалыптастыру болады деп жарияланды. БҰҰ бас органдарына БҰҰ Бас Ассамблеясы, Қауіпсіздік Кеңесі, Экономикалық және әлеуметтік кеңес, Қорғаншылық жөніндегі кеңес, Халықаралық сот және Хатшылық жатады. БҰҰ шеңберінде атом энергиясын бақылау жөніндегі Комиссия құрылды. 1946 жылы Бас Ассамблея қару-жарақ пен қарулы күштерді қысқарту жөніндегі қарарды бірауыздан мақұлдады, ал 1947 жылы соғысты насихаттауды айыптаған қарар қабылданды. жүктеу/скачать 1.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|