27
Наполеонның сол кездегі француз
буржуазиясының езгісіне
бағындырмақ болған халықтардың, әсіресе Испания мен Ресей халықтарының,
француз әскерлеріне көрсеткен тегеуріні Наполеон империясына аса күшті
соққы болып тиді.
Француз жаулап алушыларының басып кіруіне қарсы халық
қозғалыстары. XV-XVI ғасырлардағы күшті Испания XIX ғасырдың басында
Англия мен Франциядан едәуір артта қалған еді. Испания абсолюттік
монархия болды. Елді король мен оған жаққан
бір топ сарай маңындағы
қызметкерлер басқарды. Дін басыларының ықпалы аса күшті болды, халықты
күйзелту есебінен бұлардың байлығы арта берді. Елде инквизиция қаһарын
төгіп тұрды.
1808
жылы Наполеон
әскерлері Испанияға баса-көктеп
кірді.
Француз әскерлері Испания жеріне кірген күннен-ақ, онда халық соғысы -
герилья басталды. Испандықтар партизан отрядтарын ұйымдастырып, шетел
басқыншыларына қарсы күресті. 180 мың әскерді бастап,
Наполеонның өзі
Испанияға басып кірді, қылышын жарқылдатып, жолындағының бәрін қырып-
жоя отырып, Мадридке кірді. Бірақ партизан соғысының өрті бүкіл Испанияда
қаулай түсті.
Көтеріліс жасаған Сарагосаны 1808 жылы француз әскерлері қоршап
алды. Олар сегіз ай бойы Сарагосаны ала алмады. Қаланың тұрғын халқы
подвалдарға тығылды, қала түгел
дерлік өртеніп кетті, ал артиллерия
снарядтары түскен үйлердің қабырғаларынан табанды жауынгерлер
мылтығын кезеп атты.
Әйелдер жауға қарсы әкелерімен, ағаларымен,
ерлерімен бірге шайқасты.
Сонымен бірге шаруалардың көтерілістерінен зәресі ұшқан помещиктер
интервент француздарды жақтады.
Испан халқының шетел жаулап алушыларына көрсеткен қарсылығы
революцияға ұласты. Революциялық жолмен жиналған кортестер (парламент)
1812 жылы Испанияда конституция қабылдады.
Король өкіметі сақталып
қалды, бірақ ол заңдарды кортестердің келісімі бойынша шығара алатын
болды.
Испан революциясы туралы хабар теңіздің ар жағындағы отарларға да
жетті, бұл Орталық және Оңтүстік Америкадағы испан отарларының көтеріліс
жасауына себеп болды.
Достарыңызбен бөлісу: