Еуропалық экономикалық комиссия экологиялық саясат жөнінддегі комитет
жүктеу/скачать 4.05 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.7
Қорытынды жəне ұсыныстар Қазақстанда ластауға қатысты төлемдер жүйесі едəуір күрделі жəне əкімшілік көзқарасы тұрғысынан алғанда аса қиын. Ауа мен суды ластағыштарға қатысты төлемдер жүйесі едəуір жəне əкімшілік көзқарас тұрғысынан аса күрделі. Ауа мен суды ластайтын түрлі ластағыштардың орасан санына қарай қалдықтарға салық салынады. ҚШК саладағы озық сапалы технологиялардың емес, берілген облыс немесе аудандардағы ластағыш заттардың ШЫК көрсетілген медициналық-санитарлық нормалардың негізінде анықталады. Төлемдерді есептеу қағидаларының да айқындылығы жоқ. Ластауға қатысты төленетін төлемдер жекелеген негізгі ластағыштар бойынша жіктеледі, жəне де «шартты тонна» деп аталатын өлшеммен өлшенетін атмосфера мен суға тасталатын қалдықтардың жиынтығына қарай алынады. Ластауға қатысты төлемдердің жекелеген деңгейлерін белгілеу критерийлері белгісіз, мұнда дискрециялық əдістің елеулі үлесі басым екендігі байқалады. ҚШК белгіленген шамадан жоғары қалдықтарға қолданылатын жоғары (он есе) көбейткішпен сəйкес компанияны нормаларды сақтамағаны үшін айыппұл төлеудің алдын алу үшін қалдықтардың жеткілікті жоғары шегін таңдауына ықпал етеді. Бұл сыбайлас жемқорлықтың даму тəуекелімен байланысты. Негізгі ластағыш заттар мен ластау көздеріне тиісті көңіл бөлінбеуі қоршаған ортаны ластауға қатысты төлемдер жүйесі ҚОҚМ шектеулі ресурстарын, дəлірек айтқанда, бақылаудың сəйкес бақылау мүмкіндіктерін тиімді басқара алмайтындығын көрсетеді (2 тар.қар.). Ластауға қатысты төлемдер жинаудың осындай жүйесінің экологиялық тиімділігі белгіленбеген, яғни белгіленген төлемдер ластау деңгейін төмендетуге ынталандыратын деңгей анықталмаған. Негізгі ластағыш заттар мен дереккөздерге тиісті көңіл бөлінбеуінің салдарынан ластауға жəне оларды төмендетудің шекті шығынына төленетін төлемдердің өзара қатынасын аса немесе төмен дəл бағалауға мүмкіндік бермейді. Мұндай жүйе əлі де белгіленбеген нақты экологиялық міндеттерге қол жеткізуге септігін тигізбейді. Жергілікті басқару органдары үшін, ластауға қатысты төлемдер, негізінен алғанда, бюджеттік кіріс Тарту ретінде қолданылады. Тұтастай алғанда, қолданыстағы жүйе ластаушы дереккөздің жауапкершілік қағидасын орындай алмайды. Рұқсат беру жүйесінің басталған реформасын жалғастыру – ҚШК жəне онымен байланысты ластауға төленетін төлемдерге байланысты ауа мен суды ластаушы заттардың санын елеулі түрде азайту жолына дұрыс бағыт алу. Дегенмен рұқсатқа енетін ластағыштар тізімі, халықаралық стандарттармен салыстырғанда ғана емес, экологиялық саясат жасау, оны жүзеге асыру жəне мониторингке қатысты мемлекеттік шектеулі ресурстар көзқарасы тұрғысынан аса ұзақ болып саналады. Бұған қоса, негізгі ластаушы көздер болып саналатын кəсіпорындарға қатысты көп күш жұмсауды талап етеді. 5.1 ұсыныс: Қоршаған ортаны қорғау Министрлігі төмендегідей мақсатта ластауға қатысты төлемдердің қолданыстағы жүйесін қайта қарастырғаны жөн: • тек негізгі ластағыш заттар мен ластаудың негізгі көздеріне қатысты төлемдердің қолданылуын шектеу; • ластауға қатысты төлемдерді аса таза өндіріс əдістерін қолданудың балама ынтасын қамтамасыз ететін деңгейге дейін біртіндеп арттыру; • экономикалық құралдар жəне заңнамалық іс-шараларға төменгі мəселелер бойынша негізделген ынталардың «қоспасын» жетілдіру: o берілген секторға тəн қолда бар озық технологиялар үшін қалдықтардың шекті көлемін (ҚШК) «байластыру»; o өнеркəсіптік кəсіпорындармен жəне басқа да мүдделі тараптармен консультация жүргізу барысында атмосфералық ау мен судың негізгі жүктеу/скачать 4.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|