Бақылау сұрақтары
1. «Биосфера» терминін ғылымға енгізген кім?
2. В.И.Вернадский «биосфера» терминін алғаш рет қашан қолданды?
3. Биосфера жердің қандай қабықтарының ішінде орналасқан?
4. Қандай тірі организм күн энергиясын тікелей қолдана алады?
5. «Ноосфера» терминін ғылымға кім енгізді?
Тапсырмалар
1. «Биосфера эволюциясы» тақырыбында жауап беріңіз.
Биосфераның эволюциясына әсер еткен факторлардың маңыздылығын түсіндіріңіз
2. «Адамның биосфераға әсері» тақырыбында жауап беріңіз.
Түсініктеме беріңіз (мысалдармен)
3. Кроссворд әдісі
Оқушылар 2 топқа бөлінеді. Әр топ тақырыптың негізгі ұғымдары бойынша сөзжұмбақ жасайды. 20 мин ішінде. сабақ аяқталғанға дейін толтырылған кроссвордтар шешу үшін қарсы топқа беріледі. Мұғалім сұрақтарға жауаптардың сапасын және олардың дұрыс шешілуін бағалайды.
№4 практикалық сабақ
Сабақтың тақырыбы: Табиғи ресурстар және табиғатты пайдалану
Сабақтың мақсаты: Табиғи ресурстар туралы түсінік беру және жіктелуден принциптерін зерттеу. Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен табиғатты қорғаудың экологиялық принциптерін қарастырыңыз
Сабақтың формасы: семинар-пікірталас
Теориялық бөлім
Табиғи ресурстар - адам мен қоғамның материалдық және мәдени қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қоғамдық өндіріс процесінде адамды қоршап тұрған және тірі және жансыз табиғат объектілері мен жүйелерінің, табиғи ортаның компоненттерінің жиынтығы.
Шығу тегінің жіктелуі:
• Табиғи компоненттердің ресурстары (минералды, климаттық, су, өсімдік, топырақ, жер, жануарлар әлемі)
• Табиғи-аумақтық кешендердің ресурстары (тау-кен, су шаруашылығы, орман шаруашылығы)
Экономикалық қолдану түрлері бойынша:
• Өнеркәсіп өндірісінің ресурстары
o Энергетикалық ресурстар (қазба отын, гидроэнергетикалық ресурстар, биоотын, ядролық шикізат)
o Энергетикалық емес ресурстар (минералды, су, жер, орман, балық ресурстары)
• Ауыл шаруашылығы өндірісінің ресурстары (агроклиматтық, жер-топырақ, өсімдік ресурстары-жемшөп базасы, суармалы су, суару және күтім)
Шаршау түрі бойынша:
• сарқылмайтын
o Қайта қалпына келмейтін (пайдалы қазбалар, жер ресурстары);
o Жаңартылатын (өсімдіктер мен фаунаның ресурстары);
o Толық қалпына келмейтін - қалпына келу қарқыны экономикалық тұтыну деңгейінен төмен (егістік топырақтар, жетілген ормандар, аймақтық су ресурстары);
• сарқылмайтын ресурстар (су, климаттық).
Ауыстырылу дәрежесі бойынша:
• алмастырылмайтын;
• Ауыстыруға болады.
Қолдану критерийі бойынша:
• Өндірістік (өнеркәсіптік, ауылшаруашылық);
• Ықтимал перспективалы;
• рекреациялық (табиғи кешендер мен олардың компоненттері, мәдени және тарихи көрікті жерлер, аумақтың экономикалық әлеуеті).
Табиғи ресурстарды пайдалану - бұл адамзат қоғамының табиғи ресурстарды пайдалану арқылы оның қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған қызметі.
Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану-экологиялық менеджмент жүйесі, онда өндірілген табиғи ресурстар толықтай пайдаланылады, жаңартылатын табиғи ресурстарды қалпына келтіру қамтамасыз етіледі, өндіріс қалдықтары толық және бірнеше рет пайдаланылады (яғни қалдықсыз өндіріс ұйымдастырылады), қоршаған ортаның ластануын айтарлықтай төмендете алады.
Достарыңызбен бөлісу: |