а) -ық, -ік, -ақ, -ек тұлғасы арқылы жасалған термин: жарық, шешек, сүзек, сынық, сыздауық.
в) -ба, -бе, па, -пе, -ма, -ме тұлғасы арқылы жасалған термин: баспа, қышыма, сіреспе, бөртпе, демікпе, ентікпе.
г) -ғы, -гі, -қы, -кі тұлғасы арқылы жасалған термин: теміреткі, тісжегі.
д) -лық, -лік тұлғасы арқылы жасалған термин: соқырлық, сығырлық, қырағылық.
ж) -қан, -кен тұлғасы арқылы жасалған термин: бөрткен, шиқан, теріскен.
з) -ша, -ше тұлғасы арқылы жасалған термин: қызылша
и) – хана тұлғасы арқылы жасалған термин: дәріхана, емхана, аурухана және т.б.
ә) -лы, -лі тұлғасы арқылы жасалған термин: ұстамалы, жұқпалы.
б) -дық, -дік, -тық, -тік тұлғасы арқылы жасалған термин: маскүнемдік, семіздік, ұйқысыздық, қаназдық.
ғ) -шық, -шік тұлғасы арқылы жасалған термин: қояншық.
-лық жұрнақты терминдер жасайтын түбірлердің құрамы зат есім
(қоғам-дық, әлеумет-тік, нәресте-лік т.б), сын есім (әдемі-лік, сезім-дік,
адал-дық), етістік (үйірсек-тік), модаль сөздер (мүмкін-дік, қажетті-лік)
болып келеді. Сөйтіп, олар әр қилы сөз таптарынан зат есім және қатыстық
сын есім (әділдік, әлеуметтік) тудырады.
Сын есім болатындары жеке тұрып жұмсалмайды, олар бағыныңқы
сыңарда анықтауыштық қатынаста қолданылады. Мысалы: танымдық есеп,
көркемдік талғам, кәсіптік оқыту, әлеуметтік бейімделу, қоғамдық көңіл
күй, сезімдік қабылдау, эмоциялық ес, қимылдық ес, бейнелік ес т.б.
-лық жұрнағы жалғанатын тұлғалардың морфологиялық құрылымы да
әркелкі болып келеді.
1.
Түбір+лық:
ұлт+тық, қоғам+дық,
биязы+лық, әлеумет+тік,
нәресте+лік, әдемі+лік, сезім+дік.
Достарыңызбен бөлісу: |