11.Холинорецепторлар. Медиаторлар.
Жауап жоқ
12. Адренорецепторлар . Медиаторлар. Адренергиялық рецепторларға әсер ететін дәрілер. Жіктелуі.
Адренергиялық рецепторлар адренергиялық синапстың қызметінеәсер ететін заттар.
Олар адреналин мен норадреналинге жауап береді . Делдалдық әсерлері, локализациясы және әртүрлі заттарға жақындығы бойынша ерекшеленетін рецепторлардың бірнеше топтары бар : α 1 -, α 2 -, β 1 -, β 2 , β 3 -адренергиялық рецепторлар.
Ағзада адренергиялық рецепторлардың кең таралғанын ескере отырып, олардың белсенділігін модуляциялау әртүрлі емдік немесе токсикалық әсерлерге әкеледі.
Мысалы, гипертензияға қарсы α 1 - адреноблокаторлар, α 2 - адреноблокаторлар, β - адреноблокаторлар , аритмияға қарсы (β - адреноблокаторлар), астматикалық (β 2 - адренергиялық агонистер), мұрын ағуына қарсы препараттар (α1 ) . -адренергиялық агонистер) және емдік әсері адренергиялық рецепторларға әсерімен байланысты басқа да препараттар.
Адреномеметиктер адренорецепторлардың ынталандыратын заттар
а) тікелей әсер ететін( адреналин гидрохлориді, норадреналин гидротартраты)
Мезатон,нафтизин,галазолин
Дабутамин, Сальбутамол
б) тікелей емес әсер ететін
Эфедрин гидрохлориді
Норадреналин медиаторының пресинапстық мембрана арқылы бөлінуін жағарлатады және кері нейроналды ұсталуын тежейді
Адреноблокаторлар адренорецепторларды тежейтін заттар
а)адреноблокаторлар
Прозозин, фентоламин,пропранолол, метапролол, лабетолол
б) симпатолитиктер
Октадин,резерпин
13. Анальгетиктер. Жалпы сипаттамасы. Жіктелуі. Қолдану ерекшеліктері.
Анальгетиктер - ауырсыну сезімін тандамалы басатын, сезімталдыктын баска турлеріне манызды асер етпейтін және есте қалу кабілетін бузбайтын заттар.
Жіктелуі:
1)Орта әсер заттар:
а) наркотикалық анальгетиктер: морфин, промедол, фентанил, омнопон
б)Наркотикалық емес анальгетиктер: демедрол,кетамин
Ауру сезімін басу әсері төмен, әсері айкын кабыну кезінде, эйфория, бейімделу шакрмайды, кызба тусіре алатын касиеты бар
с)хим наркотикалық а/тик
Хлорфарм,азоттың шала тотығы
15.Наркозға арналған заттар. Дәрілік препараттар. Медицинада қолданылуы.
Наркоз дегеніміз- уақытша естен айрылу және орталық жүйке жүйесінің қайтымды тежелуі.Наркоз препараттарын қолданғанда ауру: есінен айрылады, сезімталдық болмайды, рефлекстер болмайды, бұлшықет тонусы төмендейді, бірақ тыныс алу мен қан айналысы қалыпта болады. Наркозға өте сезімтал бас миы және ретикулярлы формация, ал аз сезімтал сопақша ми тыныс алу, қан айналым орталығы орналасқан. Наркозға арналған дәрілер топқа бөлінеді:а) ингаляцияға арналғанб) ингаляцияға жатпайтын
Наркозға арналған заттардың ісерлеріндегі белгілі кезеңдердің болуы осыған байланысты.І-анальгезия сатысы; ІІ-қозу сатысы;ІІІ-хирургиялық наркоз сатысы 1-ші деңгей –беткейлік наркоз 2- ші –жеңіл наркоз 3-ші терең нарк 4-ші өте терең наркоз ІV-агония сатысы.
Ингаляцияға арналған наркоз дәрілері сұйық ұшқыш заттарфторотан энфлуранн изофлуран наркозға арналған эфир газ тәрізді заттар азоттың шала тотығы ингаляциялық емес наркозға арналған заттар наркозға арналған заттарға белгілі талаптар қойылады. Оларды қолданғанда наркозжылдам басталуы керек, наркоздан шығу жылдам жүруі керек және салдары болмау керек. Наркозға арналған заттарды қолданғанда олар техникалық қауіпсіз болуы керек. Қойылатын талаптардың бірі препараттардың өрт жағынан қауіпсіздігі. Олдар жанбауы және жарылмауы тиіс. Ингаляциялық наркозда бу тәрізді күйге жылдам айналатын ұшқыш сұйықтықтарды сондай ақ газ тәрізді заттар қолданылады. Ингаляциялық наркозға арналған заттармен тыныс алғанда олар диффузия жолымен өкпеден қанға түседі.
Ингаляциялық емес наркозға арналған заттар әдетте парентералды, сирек энтералды қолданылады. Олар парентералды енгізу жолдарынан көп тарағаны көктамырға енгізу. Қолданылатын препараттарың көктамырға енгізілетіндердің ішінде әсерлерінің ұзақтығы бойынша олар келесі топтарға бөлінеді:1) әсері қысқа (наркозды көктамырға енгізгенде әсерінің ұзақтығы 15 мин)- пропанидид, пропофол, кетамин.2) әсерінің ұзақтығы орташа - (наркоз ұзақтығы 20-30мин) – натрий тиопенталы, гексенал.3 ) әсері ұзақ- (наркоз ұзақтығы 60 мин және одан жоғары) –натрий оксибутираты.
16. Наркотикалық емес анальгетиктер. Дәрілік препараттар. Медицинада қолданылуы.
Нарк емес анальгетик негізгі 3 фарм/қ қасиеттерге ие
Олар анальгетикалык немесе жансыздандырыш касиетке ие. Әсіресе булшык ет ауырсын анда, бас жане тіс ауруларында. Калтырау кезінде ыстыкты тусіретін жане антипиреттік касиеттерге ие. Кабынуга карсы белсенді әсерін керсетеді.
Пирозолон туындылары: Антипирин(Antipyrinum). 1 - Фенил - 2,3 - диметилпиразолон - 5.
Туссіз кристалдар жене иіссіз ак кристалды унтак, алсіз - кышкыл дәмі бар.Суда, спиртте тез ериді. Аурсынуды басатын, ыстыкты тусіретін, кабынуға карсы асер керсетеді.Жергілікті енгізгенді кан токтататын асері бар.Антипиринді невралгияда, суык тиіп ауыранда ішке
кабылдайды. Ересектерге 0,25 - 0,5 г, 6 жастан улкен балаларга 0,03 - 0,25 тагайындайды.Куніне 2-3 рет. Әсер ету механизмі толык зерттелмеген.
Парацетамол, фенацетин,анальгин,амидопирин,
20.Ұйқы. Ұйқы фазалары. Дәрілік заттардың жіктелуі. Қолдану ерекшеліктері.
Ұйқы – адам мен жануарлардың міндетті физиологиялық жағдайы. Бұл кезде сыртқы орта тітіркендіргіштеріне ешқандай жауап қайтарылмайды және организмде жүріп жататын физиологиялық процестердің белсенділігі төмендейді.
Ұйқы екі фазадан тұрады:
1) баяу ұйқы
2) тез ұйқы
Әуелі баяу ұйқы, 1-1,5 сағаттан соң тез ұйқы басталады.
Ұйықтатқыш заттар ұйықтауды қолдап және ұйқының қажетті ұзақтығын қамтамасыз етеді. Әдетте ұйықтатқыш заттар ОЖЖ-не әсерінің сипатына және таңдамалы әсерлерінің жоқтығына байланысты наркотикалық әсерлі заттарға жатады.
21.Ұйықтатқыш дәрілер.(Диазепам, хлорпротиксен, фенобарбитал, сомнол, зопиклон) Қолдану ерекшеліктері.
Олар аз дозада тыныштандырғыш (седативті), орташа Ұйықтатқыш, ал үлкен дозада наркотикалық әсерлер көрсетеді. Ұйықтатқыш белсенділігі бар препараттарды олардың әсерлерінің қасиетіне және химиялық құрылымына байланысты жіктейді. І. Бензодиазепин рецепторларының агонисттері 1. бензодиазепин туындылары Нитразепам Лоразепам Нозепам Темазепам Диазепам Феназепам Флуразепам
2. Химиялық құрылымы әотүрлі препараттар Золпидем Зопиклон
Достарыңызбен бөлісу: |