Сырдария
бойындағы
қалаларда билігін
орнатты. Бұл
қазақтардың
оңтүстіктегі
этникалық
аумағының
қалыптасуына
әкелді. Қасым хан
билігі
нәтижесінде
қазақ халқы өз
этникалық
аумағы
шеңберінде
топтасты.
Ханның билік
жүргізуі отыз
жылдан астам
уақытқа созылды.
Бұл уақытта
мемлекет
өмірінде өрлеу
байқалды. Ол
ұлыстық жүйені
жүздік жүйемен
алмастырды.
Сібір
хандығының
есебінен
солтүстіктегі өз
иеліктерін
кеңейту
нәтижесінде 1579
жылы
Мауараннахр
билеушісімен
одақтық шарт
жасау сәті түсті.
Қазақ
сұлтандарын
біріктірдіжәне
Бұхара ханымен
Ташкент пен
Сырдария
бойындағы
қалалар үшін
күресті бастады.
1598-1599 жж.
Бұхар
хандығында
саяси дағдарыс
басталған кезде ,
Тәуекел хан
Сырдария
бойындағы
қалалар,
Ташкент,
Самарқанды
алды.
Есім сұлтан 1598
жылы хан атағын
ресми түрде
мұрагерлікке
алды. Өз
астанасы етіп
Түркістанды
таңдады.
Көптеген жыл
бойы билік үшін
Тұрсын
сұлтанмен күрес
жүргізді.
«Есім
ханның
ескі жолы» деген
атау алған заңдар
жинағын бекіткен
341.Кестенің 2-бөлігінде берілген ханның билік құрған жылдары
A) 1511-1518 жж.
B) 1538-1580 жж.
C) 1580-1582 жж.
D) 1582-1598 жж.
E) 1598-1628 жж.
342.Кестеден «Жошы ханнан соң дәл осындай құдіретті хан болған емес», - деп
М.Х.Дулати жазған ханды анықтаңыз
A) Есім хан
B) Тәуекел хан
C) Тәуке хан
D) Қасым хан
E) Шығай хан
343.Кестедегі хандар ұрпағы болып табылатын Ақ
Орда билеушісі
A) Ұрыс
B) Едіге
C) Ноғай
D) Ұлықбек
E) Әмір Темір
344.Кестедегі хандардың билік құру кезеңдерін сәйкестендіріңіз
I. Қасым хан; II. Хақназар хан; III. Тәуекел хан; IV. Есім хан
А. 1582-1598 жж.; В. 1511-1518 жж.; С. 1598-1628 жж.; D. 1538-1580 жж
A) I-А; II-В; III-D; IV-С
B) I-В; II-D; III-С; IV-А
C) I-В; II-D; III-А; IV-С
D) I-D; II-С; III-А; IV-В
E) I-С; II-В; III-D; IV-А
345.Кестеде бойынша Бұхар ханы II Абдаллахпен «дос болып өзара көмектесу»
жөнінде «ант беріскен шарт» жасасқан ханды анықтаңыз
A) Қасым
B) Хақназар
C) Тәуекел
D) Есім
E)Жәңгір
Мырза Мұхаммед Хайдар Дулатидың «Та’рих-и Рашиди»
атты еңбегiндегi Қазақ хандығының құрылуы туралы
мағлұматтар
«Та’рихи Рашиди» парсы тiлiнде жазылған. Бұл - Моғолстан мен
Қашғарияның Шағатай ұрпағынан
тарайтын хандарының тарихы, доғлат
тайпасы мен оның Шығыс Түркiстандағы иелiктерi әмiршiлерiнiң тарихы,
моғолдардың тарихы...
Мырза Мұхаммед Хайдар Доғлаттың еңбегi –
қазақ халқының тарихы
жөнiндегi алғашқы және маңызды деректемелердiң бiрi. Мұнда қазақтардың өз
атауын нелiктен алғаны туралы, қазақ хандары Керей мен Жәнiбектiң Жетiсуға
қалай көшiп кеткенi туралы, қазақ өзбек және қазақ-моғол қатынастарының
тарихы туралы, Моғолстанды қаратып алу жолындағы күрес
туралы хабарлар
бар. «Ол кезде Дештi Қыпшақта Әбiлқайыр хан билiк еттi. Ол Жошыдан тараған
сұлтандарға көп әбiгер келтiрдi. Жәнiбек хан мен Керейхан одан Моғолстанға
қашып кеттi, Иса Бұқа хан оларды ықыласпен қарсы алып, Шу және Қозыбасы
өңiрiн бердi, ол Моғолстанның батыс жақ шетiндегi өңiр едi. Олар сол жерде
рақат өмiр сүрiп жатқан кезде Әбiлқайыр хан өлгеннен кейiн өзбек ұлысы бүлiне
бастады; (онда) көп ұрыс керiс басталды. (Оның бодандығының) көпшiлiк бөлiгi
Керей хан
мен Жәнiбек ханға көшiп кеттi, сөйтiп олардың маңына (жиналған
адамдар) саны екi жүз мың адамға жеттi.
....Тоғыз жүз қырқыншы жылға дейiн қазақтар Өзбекстанның көпшiлiк бөлiгiнде
толық билеп төстедi. Керей ханнан кейiн хан Бұрындық болды. (Сонан соң)
Жәнiбек ханның ұлы Қасым хан болды; ол өз билiгiн Дештi Қыпшаққа таратты.
Оның армиясында (лашқарында) миллионнан астам адам болды. Бұл жұртта
Жошы ханнан кейiн одан құдiреттi (хан) болған емес...».
XV–XVIII ғасырлардағы қазақ хандықтарының тарихы жөнiндегi
материалдар. А., 1969, 195-б. (орыс тiлiнде).
346.Мәтіндегі шығарма
жазылған уақыт
A) XIV ғ.
B) XVI ғ.
C) XIII ғ.
D) XVII ғ.
E) XVII ғ
347.Мәтіндегі шығармада сипатталған кезең және аймақ
A) XVI-XVII ғғ. Батыс Қазақстан
B) XVII-XVIII ғғ. Алтай,
Тарбағатай
C) XIV-XV ғғ. Орталық Қазақстан
D) XVI-XVII ғғ. Солтүстік-Батыс Қазақстан
Достарыңызбен бөлісу: