Регенерация және репарация;
Иммунобиологиялық қасиеті.
Гомеостаздың физиологиялық механизмдері
Адам гомеостазының қалыптасуы мен реттелуінің бірнеше механизмдері белгілі: Қалыпты артериялық қысымды ұстау механизмі, эндокриндік, биохимиялық, физико-химиялық, генетикалық, құрылымдық, иммунологиялық
Қалыпты артериялық қысымды ұстау механизмі:
Гомеостаздың күрделі механизмдерінің бірі болып саналады. Систолалық артериялық қысым қан тамырлардың баррорецепторларының функционалдық дәрежесінен (Қан қысымының өзгерістеріне жауап беретн нерв клеткалырынан), ал диастолалық артериялық қысым организмнің қанмен қамтамасыз етілу қажеттілігінен тәуелді.
Гомеостатикалық механизмдері: Бұл механизмдерге организмнің тұрақты температураны регуляциялау процесстеріжатады, қоршаған ортада үлен өзгерістер болғанымен осы механизм әсерінен организм ішіндегі температура айтарлықтай өзгеріске ұшырамайды. Иммунологиялық механизмдер: Иммунологиялық система иммунологиялық системаны қамтамасыз етеді, бұл система бөгде ағзалардын адам организміне енуінен қорғайды. Вегетативті жүйе механизмдері: Вегетативті жүйе де гомеостазды тұрақты сақтауға қатысады, организмді түрлі сыртқы әсерлерден қорғады, мысалы, стресстерден. Адамның гомеостазының дәрежесін бағалау үшін, қандағы және зәрдегі түрлі биологиялық активті заттардың(гормондар,нейромедиаторлар) пайздық қатынасын анықтау мақсатында сараптамалар мен пробалар(адреналиндік, температуралық) жүргізіледі.
Гомеостаз дегеніміз ағзалардың орта факторларына адаптациялануының (бейімделуінің) тарихи қалыптасқан, тұқым қуалайтын қасиеті болып саналады, Орта факторлары қысқа мерзімге не ұзақ уақыт бойына өзгеруі мүмкін. Бұл жағдайларда ағзалардың адаптациялануы (бейімделуі) ішкі ортаның қасиеттерін қалпына келтіріп қана қоймай, қысқа мерзімге оның қызметтік активтігінің өзгеруіне де алып келеді (мысалы, жүрек қызметі ырғағының жиіленуі және ты-ныс алу жиілігінің жылдамдануы).
Қорытынды
Қолайсыз жағдайлардың зиянды әсері ұзақ уақытқа созылатын, не қайталана беретін болса, ағзада тұрақты құрьшымдық өзгерістер пайда болуы мүмкін. Ал, егер бір мүше жарақаттанатын болса, онда оны қалпына келтіру механизмдері (регенерация) іске қосылады, не басқа мүшелердің қатынасуымен жарақаттанған мүшенің қызметі қалыптастырылады.
Қолданылған әдебиеттер:
Гомеостаз. // Под редакцией П.Д. Горизонтова, 1981. Москва
О.-Я.Л.Бекиш. Медицинская биология. — Минск: Ураджай, 2000.
http://dereksiz.org
Достарыңызбен бөлісу: |
