Ағылшын тілінде етістіктің төрт тиянақсыз формасы бар: тұйық етістік, есімше, көсемше және герундий. Заттанған етістік тердің басқа етістіктерден айырмашылығы олардың жақ, түр, рай категориялары болмайды. Сондықтан да олар сөйлемде дербес баяндауыш қызметін атқара алмайды.
Қазіргі ағылшын тілінде заттанған етістіктердің басқа етістік терден төмендегідей айырмашылық, ерекшеліктері бар:
Заттанған етістіктердің синтаксистік функциясы басқа етістік терден өзгеше және олар етістікке қарағанда басқа сөз таптарына, кө бінесе есімдерге тән ерекшеліктері бар, яғни есімдерге ұқсас келеді.
Етістіктің тиянақсыз формалары (заттанған етістіктер) екі элементтен тұратын күрделі баяндауыштың құрамында оның не гізгі бөлігінің қызметінде кеңінен қолданылады. Баяндауыштың компоненттері сөйлемде бірбірімен бастауыш пен баяндауыштың қатысындай байланысады. Олар сөйлемнің бір мүшесі сияқты біртұтас синтаксистік бірлік құрайды.
Заттанған етістіктердің шақ формасы сөйлемнің баяндауы шының шақ формасына қатысты анықталады. Олар тиянақты етістік арқылы берілген сөйлемнің баяндауышы білдіретін іс
әрекетпен қатар не одан бұрын болған ісәрекетті көрсетеді. Сон дықтан олардың жедел өткен шақ формасы болмайды.
Заттанған етістіктердің де негіз етіс пен ырықсыз етіс фор малары бар.
Тиянақты етістіктер сияқты заттанған етістіктерден кейін де толықтауыш келуі мүмкін және пысықтауышпен де бірге келеді.
Заттанған етістіктердің етістіктің басқа формаларынан ең басты айырмашылығы олардың екі жақты қасиеті, яғни етістіктің де, есімдердің де қасиетіне ие болып, сөйлемде есімдерше баста уыш толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыштың қызметін атқара алатын қабілеті болып табылады. Ағылшын тіліндегі заттанған етістіктердің қазақ тіліндегі заттанған етістіктерден басты айырма шылығы – ағылшын тілінде заттанған етістіктер қазақ тіліндегідей есімдерге тән көптік, тәуелдік, жіктік, септік жалғау категориясын қабылдамай, өздерінің бастапқы етістік формаларында жұмсала береді. Сондайақ етістіктің формасы ретінде оларда (заттанған тұйық етістіктен басқа формаларында) етістіктің басты граммати калық категориясы болып табылатын шақ категориясы да жоқ.
Достарыңызбен бөлісу: |