Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж
жүктеу/скачать 3.59 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.2. Әдебиет тарихының 1920-1930 жылдардағы зерттелуі
| ІІ БӨЛІМ. Қазақ әдебиеттану ғылымының туу дәуірі 1900-1904 жж.)
социологиялық талдаудан өткізіп, фольклористикалық жүйелі клас- сификация жасады, көптеген соны ой, тың пікірлер айтты, параса- ты мол фольклорист ғалым екенін ай қындады. Қазақ әдебиеттану ғылы мының туу және қалыптасу процесіне Сәкеннің қосқан үлесі зор дегенде осы жайлар айрықша еске алынары өзінен-өзі түсінікті», – деп жазады атақты сәкентанушы ғалым Т. Кәкішев. Біздіңше, бұдан артты- рып айту мүмкін емес. 1930 жылдардағы фольклорта- ну саласындағы зерттеу жұмыстары туралы ойымызды түйіндесек, сөз етілген еңбектер мен мақалалардан ұлттық әдебиеттану ғылымы келе- шек даму жолына қажетті негізгі тек серетін нысаналары мен пробле- маларын нақты шешіп алғанын байқаймыз. ХХ ғасырдың бас кезінде әдеби мұраны жинау, жариялауды на- сихаттаудан басталған әдеби-тарихи, әдеби-теориялық бағыттағы ғылыми- зерттеушілік ой-пікір толыса келіп, ғылыми мақалалар мен зерттеулерге ұласты. Олар қазақ фольклорының өзекті мәселелері жайында жазылуға тиісті болашақ ғылыми еңбектер мен монографияларға жол басшы бол- ды. Қазақ фольклористика ғылымы оңаша отау болып, жеке шаңырақ көтерді. Бұл қазақ әдебиеттану ғы- лы мы өзінің туғандығын нақты дә- лелдеген кезеңінде әдеби мұраны иге ру проблемасын біршама оңтайлы ше шіп алғанына айқын дәлел. 2.2. Әдебиет тарихының 1920-1930 жылдардағы зерттелуі ХХ ғасыр басындағы ұлт әдебие- тін ғылыми тұрғыда тану мен дәуірге бөлуде алғашқы қадам жасаған әде- би-тарихи ой-пікір төңкерістен кейін- гі жылдарда жалғаса түсіп, әдебиет туралы ұлттық ғылымның туу дәуірі- не тән күрделі мәселелерге арала са бастады. «Әрбір халықтың әдеби- көркем мұрасында оның бүкіл тари- хы мен жан-дүниесі, дүниетанымы жатады. Сондықтан келешек ұрпақ үшін ол рухани өмір тәжірибесінің мәңгі тірі бастаулары болып санала- ды. Бұл шындық Қазан төңкерісінен кейін-ақ бірден өзіне жол сала бас- тады», – деп жазылғанындай, өз бағыт-бағдарын танып қалған әде- би-тарихи ой-пікір төңкерістен соң әр түрлі сипаттағы концепциялар мен көзқарастарға кездесті. Олар әде биет тарихын классикалық мұ- раны жаңаша тануға ұмтылған әр қилы әдістерге сүйенген теориялар еді. Оның басты себебі, әдебиет- тану ғылымы 1920 жылдардың бас кезінің өзінде-ақ классикаға, яғни өткен дәуірдегі өмір сүрген ақын- жазушылар шығармашылығына, ерек - Ре по зи то ри й К ар ГУ |