И. А. Зимняя педагогикалық психология екінші, толықтырылған, түзетілген және қайта өңделген басылым
Ретроспективті психологиялық талдау
жүктеу/скачать 2.28 Mb.
|
| Ретроспективті психологиялық талдау
Ретроспективті психологиялық талдау мұғалімнің сабақты ұйымдастыру мен өткізуіндегі соңғы, қортындылаушы кезеңімен байланыстырылады. Оның рөлін асыра бағалау қиын. Сабақ жобасын, жоспарын оны жүзеге асырумен теңестіру мұғалімге сабақты негіздеу үшін өзі таңдаған теоретикалық алғышарттардың дұрыстығын бағалауға, оның жетістіктері мен кемшіліктерін айқындауға, мықты жақтарын сақтау мен жақсартуда, оның әлсіз жақтарын жою жолын ұйғару, жоспардан ауытқуларды табуға мүмкіндік береді. Басқаша айтқанда, мұндай талдау мұғалімге сабақ барысының өзгеру себептерін (позитивті немесе негативті), яғни мұғалім бе, шәкірттер ме, әлде қалыптасқан жағдай кінәлі екенін түсінуге мүмкіндік береді Шамалаушы және ағымдық талдау нәтижелерін біріктіре отырып және нақты берілген сабақты ұйымдастыру мен өткізуді аяқтай отырып, рестроспективті талдау сонымен бірге, келесі сабаққа өту сатысы сияқты болады, яғни оның бірінші кезеңін даярлай отырып, оның байланыстырушы буыны болып табылады, мұның өзі мұғалім құрастырған сабақтар «тізбегін» ұғынуға ықпал етеді. Мұғалім сәттіліктерінің немесе сәтсіздіктерінің себептерін белгілей отырып, өзінің сабағын неғұрлым саналы және объективті талдаса, соғұрлым ол келесі сабақтарын мүлтіксіз жоспарлап өткізеді деп санауға болады. Ретроспективті талдау уақытпен шектелмеген, ол мұғалімге үлкен көлемді ақпаратты ескеруге, оны тексеріп және түзетулер енгізуге, дұрыс шешім қабылдауға мүмкіндік береді. Сабаққа психологиялық талдау жасаудың әр деңгейінің мұғалімнің педагогикалық шеберлігінің қалыптасуындағы маңыздылығы мен мәнділігін көрсете отырып, ретроспективті талдау мұғалімде біраз қиындықтар туғызғанмен де, талдаудың жеткілікті күрделі түрі болып келетінін атап өтейік, ол барлық байланыстарды ашуды, сабақтың себеп-салдарлық қатынастарын орнатуды, талдамалық рефлексивтік қабілеттер мен іскерліктердің жоғарғы деңгейін ұйғарады, оларды дамытудың құралы болып табылады. Талдаудың бұл деңгейі мұғалімнің өзінің іс-әрекеті жайлы жүйелік елестету тұрғысынан тиімді, себебі оған шамалаушы және ағымдық талдаулар нәтижелерін теңестіруге мүмкіндік береді. Сабақты ретроспективтік талдаудың мазмұнын толығырақ қарастырайық. Ен алдымен атап өтетін жағдай, ретроспективтік талдау талдау жүргізілетін материалдың белгілі бір қисынды (логикалық) ұйымдасуын талап етеді, ол мұғалім үшін өзіндік бағдар ретінде қызмет етеді, яғни оның ойларының «фактілердің үстімен сырғуға және түрлі бағыттарда жайылып кетуге» жол бермейді (С.В. Иванов). жүктеу/скачать 2.28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|