IV. Төлемдер мен түсімдер механизмі

Резиденттер мен резидент еместер арасында төлемдер мен ақша аударымдары валюта заңнамасы талаптарын сақтау талабымен кез-келген валютада жүргізіле алады.

1) тараптың біреуі ҚҰБ немесе ҚР Қаржы министрлігі болған операциялар;

2) лицензияларға және ҚР заңдарына сәйкес жүзеге асыруға құқығы бар уәкілетті банктер және уәкілетті ұйымдардың банктік және өзге де операцияларына жатқызылатын валюта құндылықтарымен операциялар;

3) валюта операцияларын жүргізу бойынша банктік қызметке ақы төлеу, сондай-ақ шетел валютасындағы банктік қызмет көрсету шарттары бойынша тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) төлеу;

4) резиденттер шығарған шетел валютасындағы бағалы қағаздарды және резидент еместер шығарған бағалы қағаздарды сатып алуға, сатуға, сыйақы төлеуге және (немесе) өтеуге байланысты операциялар;

5) ақы төлеу нысаны ретінде аударым аккредитивін пайдалану кезінде экспортты (импортты) жүзеге асыруға байланысты комиссия шарттары бойынша төлемдер мен ақша аударымдары;

6) шетел валютасында көрінген вексельдерді ақшалай міндеттемелерді орындау ретінде беру;

7) бөлшек сауданы жүзеге асыруға және қолма-қол шетел валютасына қызмет көрсетуге ҚҰБ лицензиясына ие резиденттермен есеп айырысу;

8) қызметкерлерді ҚР тыс жерлерге іссапарға жіберуге байланысты шығыстарға ақы төлеу;

9) жеке тұлғалардың жеке тұлғаларға, сондай-ақ қайырымдылық қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаларға өтеусіз ақша аударымы немесе валюта құндылықтарын өтеусіз беруі;

10) жеке тұлғалардың басқа жеке тұлғалардың пайдасына банктік салым салулары;

11) салық және ҚР заңнамасында көзделген жағдайларда бюджетке басқа да міндетті төлемдерге байланысты операциялар.

Валюталық бақылау агенттері уәкілетті банктер және банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын уәкілетті ұйымдар, сондай-ақ алынған лицензияларға сәйкес олар операциялар жүргізген кезде валюта заңнамаларын сақтауды бақылау жүктелген басқа да ұйымдар болып табылады.

ҚҰБ резиденттер мен резидент еместердің валюта заңнамасын сақтауын және валюталық бақылау агенттерінің функцияларын уәкілетті банктердің және уәкілетті ұйымдардың тиісінше орындауын бақылауды жүзеге асырады.

ҚР Қаржы министрлігі ҚР Үкіметінің заемдары бойынша мониторинг пен бақылауды, мемлекет кепілдік берген заемдардың мақсатты және тиімді пайдаланылғанына бақылауды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздың мониторингін қамтамасыз етеді.

ҚР Индустрия және сауда министрлігі тауарды (жұмысты, қызметті) және өз құзыреті шегінде басқа да қызмет түрлерін экспорттауды және импорттауды, сондай-ақ лицензиаттардың белгіленген біліктілік талаптарын және лицензиялық ережелерді орындауын бақылауды жүзеге асырады.

ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі банктердің жалпы банктік лицензия шеңберінде шетел валютасымен айырбас операцияларын ұйымдастыруын жүзеге асырады.

ҚР-нан жеке тұлғалардың баламасы 10 мың АҚШ долларынан асатын сомадағы қолма-қол шетел валютасын әкетуге кеден органына мыналарды ұсынғанда жол беріледі:

1) ҚР-на қолма-қол шетел валютасын әкелуін растайтын кеден декларациясы – бұрын әкелінген қолма-қол шетел валютасын әкету үшін; және/немесе

2) жеке табыс салығы туралы салық декларациясы (салық төлеушінің данасы) – резиденттердің басқалай шығуы бар қолма-қол шетел валютасын әкету үшін.