Құқық” кафедрасы Қазақстан Республикасының

1. 
   ҚР құқық қорғау органдары пәнін реттейтін заңдар?
   

3. Заң дегеніміз не?

4. Актілерді маңызына қарай неше топқа бөледі?

5. Сот жүйесіне байланысты актілер.

6. Прокуратура органы туралы заң қашан қабылданды?

Тест сұрақтары:

1. Қайсы пункт құқықты қорғау органдарын реттейтін заңдар тобына кірмейді?

А) Жалпы характерге сай.

Б) Соттар және сот әділеттілігі.

В) Мүліктік отбасылық.

Г) Сот іс – әрекеті құрылымы және әділет органы.

Д) Құқықтық жәрдем көрсету.

2. Сот және сот әділдігі заңдар тобына актілерге қайсы заң кіреді?

А) Сот приставтары туралы заң.

Б) Салық кодексі.

В) Қылмыстық кодекс.

Г) әкімшілік тәртіп бұзушылық кодексі.

Д) Прокуратура туралы заң.

3. Прокуратура туралы заң қашан қабылданды?

А) 21.12.1995ж.

Б) 27. 12. 1995ж.

В) 20.12.1997ж.

Г) 01. 07. 1997ж.

Д) 27. 12. 1994 ж.

4. Қайсы пункт құқықты бұзу болып табылады?

А) әкімшілік құқық бұзушылық.

Б) Қылмыс.

В) Азаматтық құқық бұзушылық.

Г) Тәртіп бұзушылық.

Д) Мүлікті жою құқығын пайдалану, билік ету.

Тақырып: ҚР сот жүйесі жайлы құқықтық саясат концепциясы
Бақылау түрі – Коллоквиум

Коллоквиум сұрақтары:
1.ҚР сот жүйесі?

2. Жоғарғы Сот құзыреті?

3. Облыстық сот және оған теңестірілген соттар құзыреті?

4. ҚР сот жүйесі жайлы құқықтық саясат концепциясы?

5. Сот билігінің Конституциялық негіздері?

6. Сот билігінің қызметтері?

7. ҚР құқық қорғау органдары

8. ҚР құқық қорғау органдары пәнін реттейтін заңдар?

9. Нормативті-құқықтық актілер нешеге бөлінеді?

10. Заң дегеніміз не?

11. Актілерді маңызына қарай неше топқа бөледі?

12. Сот жүйесіне байланысты актілер.

13. Прокуратура органы туралы заң қашан қабылданды?

3 - апта

Қазақстанда билер сотының пайда болуы және оның даму мүмкіндіктері. Сот өндірісінің қағидалары.
Бақылау түрі – Реферат тапсырмалары

Тақырып: Құқықты қорғау істерінің негізгі қызметтері
Өз мазмұнына сай құқықты қорғау істерінің көп түрлілігі құқықты қорғау органдары алып баратын жұмыстардың жалпы олардың функциясының әр түрлі екендігін көрсетеді. Олардың яғни құқықты қорғау органдарының құқықты қорғау істердің мынадай бағытта алып барады:

1. 
   Конституциялық бақылау.
   
2. 
   Сот әділеттілігі.
   
3. 
   Сот жұмыстарын қамтамасыз ету ұйымдастыру.
   
4. 
   Прокурорлық бақылау.
   
5. 
   Тергеу жүргізу арқылы қылмысты ашу.
   
6. 
   Заңды түрде құқықтық жәрдем көрсету.
   

1. 
   Конституциялық бақылау бұл конституцияда жазылған заңдарды бұзуға жол бермеу.
   
2. 
   Сот әділеттілігін орнату үшін сот процесін әділ заңға сай жүргізілуін қамтамасыз ету керек
   
3. 
   Прокурорлық әсер ету арқылы қылмысты ашу және заң бұзуға жол бермеу.
   
4. 
   Қылмысты ашу және қылмыскерлерді әшекерелеп оны жауапқа тарту сотқа істерді сапалы түрде жүргізіп дайындау. Кімге қатысты болса жоғарғы түрде құқықтық жәрдем көрсету.
   

1. Функция түсінігі, ҚР құқық қорғау органдары қызметі?

2. Ішкі және сыртқы функция?

3. Құқық қорғау істері дегеніміз не?

4. Прокуратура қызметі?

5. Адвокатура қандай қызмет атқарады?

1. Құқықты қорғау істері қайсысы пунктте дұрыс емес?

А) әділеттілік

Б) Прокурорлық бақылау.

В) Қоғамдық тәртіпті сақтау.

Г) Құқықты жәрдем беру.

Д) Мүліктік.

2. Қайсы пункт мәжбүрлеу тәртібіне кірмейді.

А) Қылмысты құқықты.

Б) Азаматтық құқықты.

В) әкімшілік құқықты.

Г) Өз міндетін атқармау немесе немқұрайдылықпен қарау.

Д) Материалды.

3. Қайсы пункт құқықты қорғау органдарының өзіне тән белгілеріне кірмейді.

А) Заңды шара қолдану.

Б) Осы қолданылатын шара заңда көрсетілген тәртібі.

В) Белгілі құқықтың процедуралардың орындалуын қадағалау.

Г) Жергілікті атқарушы органдар.

Д) Құқықты қорғау істерін осыған тиісті органдар алып баруы керек.

4. Қайсы пунк құқықты қорғау функциясына кірмейді?

А) Конституциялық бақылау.

Б) сот әділеттілігі.

В) Сот жұмыстарын қамтамасыз етуді ұйымдастыру.

Г) Тергеу жұмыстары арқылы қылмысты ашу.

Д) Заң шығару арқылы.

Тақырып: Қазақстанда билер сотының пайда болуы және оның

даму мүмкіндіктері. Сот өндірісінің қағидалары.
Бақылау түрі – Реферат тапсырмалары
Реферат сұрақтары:
1. Құқық қорғау органдары пәні нені зерттейді?

2. Құқық қорғау органдары пәнінің мәні неде?

3. Құқық қорғау органдары пәні қандай пәнмен тығыз байланысты?

4. Прокурорлық бақылау дегеніміз не?

5. Құқық қорғау органдары пәнінің жүйесі.?

6. Құқық қорғау органдары қандай қағидалар негізінде құрылады?

7. Жалпы бөлімде не айтылады?

8. Арнайы бөлім нені қамтиды?

9. Құқық қорғау істерінің түсінігі?

10. Құқық қорғау істерінің белгілері?

11. Құқық қорғау істерінің функциялары?

12. Мәжбүрлеп тәртіпке шақыру дегеніміз не?

13. Құқық қорғау істерінің бағыттары?

14. Құқық қорғау істерінің тәсілдері?

15. Қазақстанда билер сотының пайда болуы және оның даму мүмкіндіктері.

16. Сот өндірісінің қағидалары.

17. Облыстық сот және оған теңестірілген соттар құзыреті?

18. ҚР сот жүйесі жайлы құқықтық саясат концепциясы?

19. Сот билігінің Конституциялық негіздері?

20. Сот билігінің қызметтері?

Құқықтанушылардың айтуы бойынша сот алқабилері алғаш рет б.э.д. 829 жылы Францияда, одан соң 1066 жылы Англияда пайда болған дейді. 17 ғасырдың ортасында, буржуаз-демократиялық революциядан кейін Еуропа мемлекеттеріне тарай бастады.

ҚР ҚІЖК-нің 542-бабына сәйкес сот алқабилердің қатысуымен қарайтын қылмыстық істер бойынша іс жүргізу ҚР ҚІЖК-нің 13 бөлімінде белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып қарастырылады.

Сот алқабилердің қатысуымен қарайтын қылмыстық істер бойынша негізгі ерекшеліктері мынадай:

- егер айыпталушы өтініш еткен жағдайда сот алқабилерінің қатысуымен жүргізеді;

- халық өкілеттіктері (таңдалып алынған тоғыз алқаби) мен кәсіпқой сот төрешілерілар (2 сот төрешісі) арасындағы әділ сотқа өкілеттіктердің бөліну мен жіберілуі мынадай:

- алқабилер қылмыс оқиғалары туралы сұрақтар мен сотталушының айыптылығы туралы сұрақтарды шешеді.

Төрағалық етуші мен сот төрешісінің хабардарлығы құқықтық сұрақтарды шешу болып табылады. Келтірілгендердің барлығы да сот алқабилерінің сот отырысындағы негізгі ерекшелік болып табылады.

Кәсіпқой сот төрешілерімен салыстырғанда сот алқабилері 2 сот төрешісінен және 9 алқабиден тұратын сот құрамы.

2006 жылдың 16 қаңтарынан бастап жергілікті атқару органдыра Алқабилер туралы ҚР Заңына сәйкес кандидаттарды таңдап оларды әліпби реттілігін сақтай отырып алғашқы, дара және оған теңестірілген соттың төрағасы береді.

Облыстық соттың беруі бойынша алғашқы кандидаттар тізімін жергілікті аудандық басқару органдары (облыстық негіздегі қала), запас тізімін – облыстық атқару органдары (республикалық негіздегі қала, астана). Дара кандидаттар тізімін облыстық жергілікті атқару органы (республикалық негіздегі қала) алғашқы кандидиаттар тізімі негізінде облыстық немесе оған теңестірілген сотқа жіберіледі.

Алқаби кандидаттарына мынадай ерекше талаптар қойылады:

- 25 жастан үлкен болу керек;

- өтелмеген немесе алынып тасталмаған соттылығы болмауы керек;

- соттың пікірінше әрекетсіз болмауы керек;

- наркология немесе психоневрология диспансерінің тізімінде болмауы керек.

Сот алқабилеріне кандидаттарды жіберу кезінде олардың әлеуметтік, қызметтік және мүліктік, нәсілдік, ұлттық, жыныстық, дін тұтушылық немесе т.б. жағдайлары соттың шектеуімен рұқсат етілмеуі керек.

Қылмыстық іс толық аяқталғаннан кейін ай сайын алқабиге мемлекет қаражатынан соттың немесе оған теңестірілген соттың жарты еңбекақы мөлшерінде, бірақ алқаби төрағасының негізгі сотта болған (жұмыстық күн саны) уақыттық жалақысынан төмен сыйақы тағайындалмауы тиіс.

Бір есте сақтайтыны 1 алқаби жылына бір рет қана алқаби ретінде сот отырысына қатыса алады.

Қылмыстық істі алқабилердің қатысуымен жүргізудің маңыздылығы олардың сотталушының қылмыс жасағаны туралы айыпты дәлелдегені туралы шешімінің әділдігінде. Төрағалық етуші және екінші сот төрешісі алқабилердің үкімі бойынша сотталушыны айыпты деп танып оған жаза қолданып, азаматтық талап мәселесін шешеді.

Вердикт латын тілінен алынған және ол айтылған шындық деген мағына береді. Қылмысты іс жүргізуде бұл алқабилердің сотталушыны айыпты деп танып шығарған үкімі.

Облыстық және оған теңестірілген сотта алқабилердің қатысуымен соттың қарауына барлық істер жатады. (ҚІЖК 543 бап). Негізінен алқабилердің қатысуымен тек қылмыс жасаған және Қылмыстық кодекс бойынша өлім жазасы берілетін істерді ғана қарастырады (бұл ҚР ҚІЖК 291 бабының 2 бөлігінде көрсетілген тізім бойынша). Сот алқабилердің қатысуымен, ҚР ҚІЖК-нің 291 бабының 2 бөлігінде көрсетілген әрекеттерді есі дұрыс емес күйінде жасаған не оларды жасағаннан кейін жан күйзелісі ауруымен ауырған адамдарға медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылады.

Егер айыпталушы Қылмыстық кодекстің бірнеше баптарымен істің біреуі алқабилердің қатысуымен қаралатын қылмыстық істерді айыпталушының өтініші бойынша сот алқабилерінің қатысуымен қатысуымен істі қайта қаратуға құқылы.

Ауыр қылмыс жасаған іс бойынша бірнеше адам айыпталса, онда істі алқабилердің қатысуымен қарау жөнінде айыпталушылардың біреуі өтініш берген жағдайда істі алқабилердің міндетті түрде қатысуы бойынша қарастырады.

Жоғары Сот Төрағасы