Іі бөлім Өзін-өзі дамыту психологиясы
жүктеу/скачать 223.64 Kb.
|
| Кәсіби сана-сезім – бұл кәдімгі жалпы сана-сезімдей, тек оның кәсіби тұлғалық мінездемесі мен ерекшеліктері бар. Бұл білімге, эмоциялық құндылықтарға, өзіне маман ретіндегі көзбен қарауды талап етеді.
Педагогикалық іс-әрекеттің дәстүрлі мынадай компоненттері бар: – Конструкциялық – оқыту барысында өзінің іс-әрекеттерін де, өзгенің іс-әрекеттерін де жоспарлау; – Ұйымдастырушылық – педагогтың өзінің ойлаған ісін тәжірибеде жүзеге асыруы, оқу процессін, оқытуды, қарым- қатынасты ұйымдастыруы; – Коммуникативті – педагогтың балалармен тіл табысуы; – Шығармашылық – педагогтың әртүрлі мақсаттарын орындауы, ізденісі, жаңалық кіргізуі, өзіндік ерекшеліктерін жұмыс барысында қолдануы. Процессуалды тұрғыдан қарағанда, педагогикалық жұмысқа: – алдыға педагогикалық мақсат қою; – оларды шешудің түрлерін таңдау; – өзінің де, өзгенің де (оқушының) іс-әрекетін талдау және баға беру, осы арқылы барлық құрамдас бөліктерге қажет болған жағдайда өзгеріс енгізу жатады. Көптеген психологтар қарым-қатынасты педагог жұмысының тек бір саласы деп қарайды. Отандық психолог Л.М.Митина [51] педагогикалық қарым- қатынастың негізгі қызметтеріне сипаттама береді; Хабарламалық – оқытушы мен оқушы арасында танымдық, эмоция- бағалау тұрғысында хабарлама алмасуы; Әлеуметтік-естілім – оқыушы мен оқушының бірін-бірі қабылдауы, өзара түсіністік қатынас орнатуы, эмпатия (түсіністік, бірге бастан кешу) механизмін қолдануы; Өзін-өзі таныстыру – педагогикалық үрдістің барлық қатысушыларына өздерін көрсетуде үлкен көмек береді. Интерактивті – бейнелермен, ұсыныстармен, іс-әрекеттермен, тәжірибемен бөлісу (интеракция – қарым-қатынас); Аффективті – эмоциялық көңіл-күйді береді, жеңілдеу, психологиялық жайлы күйде болу, т.б. Тұлға, іс-әрекет, қарым-қатынас бір-бірімен өте тығыз байланысты, олардың бірінсіз-бірінің күні жоқ, жеке тіршілік ете алмайды. Тұлғаның ерекшелігі өзіне тән іс-әрекетпен, қарым-қатынаспен байланысты, ал қарым-қатынас пен іс-әрекет тұлғаның кәсіби өсуінің негізі болып табылады. Жеке тұлғаның табысқа жетуіне негіз болып есептелетін оның өзіндік қасиеттері мен ерекшеліктері, кәсіби деңгейдегі қарым-қатынасы кәсіби шебердің ықпалдастық сипаттамасы – біліктілікті тудырады. Психологияда кәсіби біліктілікті анықтайтын, көрсететін әр түрлі амалдар бар. Мысал ретінде психолог А.К.Маркованың [52] талдауын келтірейік. А.К.Маркова бойынша, кәсіби біліктілік – бұл жоғарғы деңгейде жүретін педагогикалық жұмыс, педагогикалық қарым-қатынас, оқытушының жеке тұлғасының көрінуі, оқу мен тәрбие барысында оқушылардың жақсы деңгей көрсетуі. Біліктілік құрылымында мұғалімнің жеке тұлғасы, педагогикалық жұмысы, педагогикалық қарым-қатынас және педагогтің табысты жұмысының нәтижесі – оқушылардың тәрбиесі мен оқуының жақсы көрсеткіші басты нәтиже болып табылады. Мұғалімнің еңбегінің әрбір қыры мынадай құрамнан тұрады: кәсіби (объективті қажеттілік) психологиялық және педагогикалық білім; кәсіби (объективті қажеттілік) педагогикалық іскерлік; кәсіби психологиялық бағыт, кәсіптік талапқа сай оқытушылық нұсқау; оқытушының кәсіби білімі мен іскерлігінің деңгейін қамтамасыз ететін жеке тұлғалық ерекшеліктер. Атап өтетін нәрсе, білім мен іскерлік мұғалімнің еңбегінің объективті сипаттамасы, ал жеке тұлғалық ерекшелік пен бағыт – кәсіби талапқа сәйкес субъективті сипаттамасы. А.К.Маркова осы сәйкестікті педагогикалық кәсіптің «психологиялық модулі» деп атайды. Кесте арқылы көрсетейік: жүктеу/скачать 223.64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|