Қылмыстық процессуалдық формаоныңтүсінігімаңызыменмәні.
ҚІЖҚ-ғы болып жатқантүрлі жақтары, жай-жапсарларды қамтитын күрделі, ауқымды, сан мағыналы құбылыс.Оның мәніне әр түрлі анықтама берілуіні себебін оысмен түсіндіруге болады. Дәстүрлі көзқарас – қылмыстық іс жүргізу құқығын ережелер (нормалар) заңында көрсетілген, қылмыстық процесс мақсаттарында қылмыстық істерді тергеу, қарау және шешу жөніндегі қызметті реттеутін әлеуметтік-шартты жүйе деп түсіну.
Кеңестік кезенедегі құқық дамуының энциклопедиялық анықтамасы мынаған саяды: қылмыстық іс жүргізу құқығы өз нормалары қылмыстық істерді қозғаға, алдын ала тергеуге, сотта қарауға байланысты қызметті, оның тәртібімен мазмұныңреттейтін құқық саласы; оның тәртібі мен мазмұны; бұл жағдайда пайда болатын құқықтық қатынастарды.
Ал құқық саласы — өздері реттейтін бір тектес қоғамды қатынастар ортақтығы біріктірген құқық нормалары мен институттардың ерекшеленген тобы.
Құқықтық реформа – қылмыстық іс бойынша іс жүргізу тәртібін белгілейтін және алдын ала тексеру, алдын ала тергеу, прокуратура және сот органдарының қылмыстық іс қозғау, терегу, үкімді орындаумен байланысты мәселелерді сотты қарау және сотта шешу жөніндегіқызметін реттейтін құқықтық нормалар жүйесі деп белгіленген.
Осы анықтамалардың бәрі бір-біріне қайшы келмейді. Олар әлдебір жақты жеткілікті түрде терең ашып көрсетіп, басқа жай-жапсарларды жанамалап қана өтеді. Акцент таңдау нақты құқық мектебінің айқындамасына байланысты.
Сонымен, қылмыстық іс жүргізу құқықғының мәні мынадай тең мәнді элементтерден қалыптасады:
бұл дербес құқық саласы;
іргелі сала, яғни ұлттық құқық жүйесіндегі негізгі, басты салалардың бірі болып табылады;
өз ішінде тұтас ғылыми теорияны нормалар түріндегі нақты іс жүргізу – құқықтық нұсқамалармен ұштастырады, оларды қолдану қылмыстық сот ісін жүргіздің жалпыф және арнаулы міндеттерін шешге мүмкндік береді.
Осы баяндалғандар тұтас, аяқталған құрылым тән қылмыстық іс жүргізу құқығына бұдан бұрын келтірлген түсініктемелерді негізге ала отырып, осы сала нысаны деп мыналарды санау қажет:
өкілетті органдарыдың қызметін реттейтін құқықтық нормалар жүйесі, ол қылмыстық іс жүргізу нормалары жүйесіне негізделген;
өкіметті органдардың қылмыстық іс жүргізу нормалары жүйесіне негізделеген қызметі;
олардың субъективті құқықтарымен міндеттерін жүрзеге асырудың барысында қалыптасатын қатынастардың сипаты, мазмұны және бағыты.
Қылмыстық іс жүргізу құқығы жүйесінде құқықтық реттеу әдісіелеулі орын алады.
Өз реттеу әдісініңболы сала ретіндегі қылмыстық іс жүргізуқұқығы дербестігініңаса маңызды белгілерінің бірі болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |