«информатика»
жүктеу/скачать 10.93 Mb.
|
Орталық процессор барлық, есептеу және информация өңдірістерін орындайды. Бір интегралдық схемадан тұратын процессор микропроцессор деп аталады. Күрделі машиналарда процессор бір-бірімен өзара байланысты бірнеше интегралдық схемалар жиынынан тұрады. Енгізу қүрылғысы информацияны компьютерге енгізу қызметін атқарады. Есте сақтау құрылғысы программаларды, мәліметтерді және жұмыс нәтижелерін компыбтер жадына сақтауға арналған Шығару құрылгысы компьютердің жүмыс нәтижесін адамдарға жеткізу үшін қолданылады. Тапсырма: Төмендегі тақырыптар бойынша семинарлық сұрақтарға жауап жазыңыз:
Тапсырманы орындауға әдістемелік нұсқаулар: Семинар сұрақтарына жауаптарды ұсынылатын әдібиеттерді бпайдаланып жазыңыз Ұсынылатын әдебиеттер:
Сұрақтар:
Зертханалық жұмысы №4 Тақырыбы: Компьютердің архитектурасы Мақсаты: Компьютер архитектурасымен танысу Қолданылатын материалдар мен құрал- жабдықтар: Информатикадан оқулық Теориялық түсініктеме: Дербес ЭЕМ-нің (ДЭЕМ) элементтік базасы болатын электрондық компоншттері информация өңдеудің белгілі бір қызметін немесе оны сақтау ісін аткарады. Мұндай компоненттер интегралдык схемалар деп аталады. Интегралдық схема металдан не пластмассадан жасалған қорапқа салынған жартылай өткізгішті кристалдардан түрады. Жіңішке жіп секілді арнайы сымдар осы кристалды қораптың шеткі тақшаларымен жалғастырады. Жартылай өткізгішті кристалл көбівесе өте таза кремнийден жасалады, оны жасауда вакуумдық бүрку, тырналау, қоспаларды иондық түрде енгізу, дәлме-дәл фотолитография тәрізді және де басқа жоғары сапалы технологиялар қолданылады. Осындай күрделі технология нәтижесінде кристалда электр схемасына біріктірілгш "электрондық молекулалар" жасалады. Олар бір кристалл көлемінде (5x5 мм) жүз мыңнан аса бір-бірімен байланысқан "электрондық молекулаларды" қүрастырып, өте күрделі информацияны түрлендіру жүмыстарын орындай алады. Мүмкін болашақта осындай схемалар элементтері рөлін тікелей ұғымдағы заттардың молекулалары атқаратын шығар. Интегралдық схемаларды жасау, тексеру, олардың сапаларын Бекіту - барлығы да автоматтандырылған, оның үстіне оларды сериялық түрде шығару да меңгерілген. Интегралдық схемаларды шығаруды баспаханалардағы кітапты көбейтіп шығарумен салыстыруға болады. Олар өздерінің атқаратын функцияларына қарай ЭЕМ-нің әртүрлі тетіктерінің шифраторлардың, сумматорлардың, күшейткіштердің түрлеріне байланысты бөлек-бөлек топтарға жіктеліп, серияларға бөлініп шығарылады. Бұл схемалардың интегралдық (біріктірілген) деп аталу себебі олардың бір кристалы күрделі логикалық функциялардың белгілі біреуін орындай алады, сосын олардан транзисторлар м е н д и о д т а р д а н к ү р а с т ы р ы л а т ы н с и я қ т ы м а ш и н а қондырғылары оңай жасалады. ДЭЕМ бірыңғай аппараттық жүйеге біріктірілген техникалық электрондық қүрылғылар жиынынан түрады. ДЭЕМ қүрамына кіретін барлық қүрылғыларды олардың функционалдық белгілеріне қарай екіге бөлу қалыптасқан, олар: жүйелік блок және сыртқы қүрылғылар. Жүйелік блок мыналардан тұрады: - микропроцессор; - оперативті есте сақтаушы қүрылғы немесе жедел жады; - тұрақты есте сақтаушы қүрылғы; - қоректену блогы мен мәлімет енгізу-шығару порттары. Ал, сыртқы құрылғылар былайша бөлінеді: - информация енгізу құрылғылары; информация шығару құрылғылары; - информация жинақтауыштар. ДЭЕМ-нің құрамында ең аз дегшде жүйелік блок, бір-бірден енгізу, шығару қүрылғылары және ең аз дегенде бір информация жинақтауыш құрылғы кіреді. ДЭЕМ-де шешілетін мәселеге байланысты пайдаланушы адам оның минималды конфигурациясына қосымша шеткері құрылғыларды қосу арқылы кеңейтуіне болады. Информация мен басқару командаларын енгізетін негізгі құрылғыларға пернетақта (клавиатура), "тышқан" тәрізді тетік және сканер (із кескіш) жатады. Осындай функцияларды бұлардан өзге жарық қаламұштары, жарық сезгіш планшеттер, джойстиктер (ұршық тәріздес тетік) және басқа да мәселелерді шешуге қолданылатын қүралдар орындайды. Мысалы, осылардың кейбіреуін жобалау жұмыстарын автоматтандыруда қолдануға болады. Тапсырма: Төмендегі тақырыптар бойынша семинарлық сұрақтарға жауап жазыңыз:
Тапсырманы орындауға әдістемелік нұсқаулар: Семинар сұрақтарына жауаптарды ұсынылатын әдібиеттерді бпайдаланып жазыңыз Ұсынылатын әдебиеттер:
Сұрақтар:
Зертханалық жұмыс №5 Тақырыбы: Енгізу-шығару құрылғысы, пернетақта, ДК видеожүйесі Мақсаты: Компьютердің енгізу-шығару құрылғыларымен танысу Қолданылатын материалдар мен құрал- жабдықтар: Информатикадан оқулық Теориялық түсініктеме: Тапсырма: Төмендегі тақырыптар бойынша семинарлық сұрақтарға жауап жазыңыз:
Тапсырманы орындауға әдістемелік нұсқаулар: Семинар сұрақтарына жауаптарды ұсынылатын әдібиеттерді пайдаланып жазыңыз Ұсынылатын әдебиеттер:
Сұрақтар:
Зертханалық жұмыс №6 Тақырыбы: Cандарды екінші бір санау жүйесіне ауыстыру Мақсаты: Информатиканың арифметикалық негізімен танысу, сандарды бір санау жүйесінен екіншісіне ауыстыру Қолданылатын материалдар мен құрал- жабдықтар: Теориялық түсініктеме: Сандарды атау және жазу ережелері меен әдістерінің жинағын санау жүйесі деп атайды. Санау жүйелері екі топқа бөлінеді: позициялық және позициялық емес. Санның цифрына бөлінетін позицияны разряд деп атайды. Екі санның әрбір разрядын бит деп атайды.
Оналтылық санау жүйесінің цифрлары: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F Екілік санау жүйесінің цифрлары: 0,1 Сегіздік санау жүйесінің цифрлары: 0,1,2,3,4,5,6,7 Санды екілік жүйеден ондық жүйеге ауыстырғанда екілік санды коэффициент – цифрлармен екінің дәрежелерінің көбейтінділерінің қосындысы түрінде жазып, осы қосындыны табу керек. Санды сегіздік санау жүйесінен ондық санау жүйесіне ауыстырғанда сегіздік санды коэффициент – цифрлармен сегіздің дәрежелерінің көбейтінділерінің қосындысы түрінде жазып, осы қосындыны табу керек. Санды оналтылық санау жүйесінен ондық санау жүйесіне ауыстырғанда оналтылық санды коэффициент – цифрлармен оналтының дәрежелерінің көбейтінділерінің қосындысы түрінде жазып, осы қосындыны табу керек. Латын әріптерімен берілген сандарға оның ондық жүйедегі мәнін қоямыз. Санды бүтін ондық санды екілік жүйесіне ауыстырғанда, осы санда екіге бөлу керек. Алынған бөліндіні қайтадан екіге бөліп және т.с.с алынған бөлінді екіден кіші болғанша бөле беру керек. Нәтижесінде соңғы бөлінде мен соңғысынан бастап барлық қалдықтарды бір жолға жазу керек. Дәл осы сияқты ондықтан сегіздікке, оналтылыққа ауыстырғанда да осы ережені сақтаймыз, екінің орнына сегізге жіне оналтыға бөлеміз. Ондық бөлшектерді екілік санау жүйесіне ауыстыру үшін бөлекті екіге көбейту керек. Көбейтіндінің бүтін бөлігін екілік бөлшектің үтірден кейінгі бірінші цифры ретінде алып, бөлшек бөлігін қайтадан 2-ге көбейту керек. Енді бұл көбейтіндінің бүтін бөлігін екілік бөлшектің келесі цифры ретінде алып, бөлшек бөлігін тағы 2-ге көбейту керек. Сандарды екілік жүйеден сегіздік санау жүйесіне ауыстыру:
Осы кесте арқылы ауыстырамыз. Екілік сандарды соңынан бастап үштіктерге бөлемізде, кестеге қарап сегіздік жүйедегі мәнін қоямыз. Мысалы: 1101111011 екілік саны 1 101 111 011 деп жазып әрбір топты кестедегі мәнмен ауыстырамыз, сонда 1573 санына тең болады. Сандарды екілік жүйеден оналтылық санау жүйесіне ауыстыру:
Осы кесте арқылы ауыстырамыз. Екілік сандарды соңынан бастап төрттен топтаймыз да, кестеге қарап оналтылық жүйедегі мәнін қоямыз. Мысалы: 1101111011 екілік саны 11 0111 1011 деп жазып әрбір топты кестедегі мәнмен ауыстырамыз, сонда 37В санына тең болады. Арифметикалық амалдар Қосу: 0+0=0
1+0=1 0+1=1
1+1=10 бір көрші разрядқа тасымалданады. Азайту: 0-0=0
1-0=1 0-1=1 көрші разрядтан бірін қарызға аламыз. 1-1=0
0*0=0
1*0=0 0*1=0
1*1=1 Бөлу ондық жүйедегі сатылап бөлу сияқты орындалады. Тапсырма:
Тапсырманы орындауға әдістемелік нұсқаулар: 1 тапсырма
а) 464(10)=111010000(2); б) 380,1875(10) = 101111100,0011(2); в) 115,94(10) » 1110011,11110(2) 2 тапсырма а)1000001(2) = 1 × 26 + 0 × 25 + 0 × 24 + 0 × 23 + 0 × 22 + 0 × 21 + 1 × 20 = 64 + 1 = 65(10) б)1000011111,0101(2) = 1 × 29 + 1 × 24 + 1 × 23 + 1 × 22 + 1 × 21 + 1 × 20 + 1 × 2–2 + 1 × 2–4 =512 + 16 + 8 + 4 + 2 + 1 + 0,25 + 0,0625 = 543,3125(10) в) 1216,04(8) = 1 × 83 + 2 × 82 + 1 × 81 + 6 × 80 + 4 × 8–2 = 512 + 128 + 8 + +6 + 0,0625 = 654,0625(10). г) 29A,5(16) = 2 × 162 + 9 × 161 + 10 × 160 + 5 × 16–1 = 512 + 144 + 10 + 0,3125 = = 656,3125(10). 3 тапсырма а) 10000000100(2) + 111000010(2) = 10111000110(2);
жүктеу/скачать 10.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|