Екілік, сегіздік, он алтылық санау жүйелері арасындағы байланыс

Санды компьютерде жазу екілік жүйені көмегімен жүзеге асады, бірақта бұл жүйе қолданушы үшін ауыр болады. Сондықтанда компьютер жадына команда кодтарын жазғанда, регистрлерді нөмірлегенде, құрылғыларды белгілегенде сегіздік және он алтылық санау жүйелері қолданылады. Оның себебі бұл үш түрлі санау жүйенің арасында мынадай байланыс бар: 2³=8, 2⁴=16 осы байланыстың көмегімен бұл жүйедегі сандарды келесіге ауыстыру жеңіл болады.

Амплитуда мәндерін кодттау үшін екілік кодтау принципін қолданады. Дыбыстық сигнал электр күштерінің импульсінің тізбегі түрінде (екілік нольдер және бірліктер) көрсетілуі керек. Әдетте амплитуда мәндерінің 8,16-биттік немесе 20-биттік көрсетуін қолданады. Үздіксіз дыбыстық сигналдың екілік кодтауында оны сигналдың дискретті деңгейінің тізбегімен ауыстырады. Кодтау сапалығы дискретидациалау (бірлік уақыттағы сигнал денгейін өлшеу саны) жиілігіне байланысты. Дискредитациялау жиілігін өсіргенде ақпараттың екілік өрнектеуінің дәлдігі өседі. 8 кГц жиілікте (секундына өлшеулердің саны 8000) семплирленген дыбыстық сигналдың сапасы радиотрансляциялау сапасына сәйкес келеді, ал 48 кГц жиілікте (секундына өлшеулердің саны 48000) аудио- CD дыбысының сапасына сәйкес келеді.

Егер 8- биттік кодтауды қолданса, онда цифрлық құрылысының динамикалық диапозонынан (2⁸= 256) аналогтық сигнал амплитуда өзгеруінің дәлдігі 1/256 дейін жетуге болады.

Егер дыбыстық сигнал амплитудаларының мәндерін көрсету үшін 16- биттік кодтауды қолданса, онда өлшеу дәлдігі 256-ге өседі.

Қазіргі кездегі түрлендіргіштерге сигналдың 20- биттік кодтауын қолдану қабылданған, дыбыстың жоғары сапалы цифрлеуін алуға мүмкіндік береді.

К=2^а формуласын еске түсіреміз. Мұндағы К- дыбыстардың әр алуан саны (сигналдың әр түрлі деңгейлерінің немесе күйінің саны), оны дыбысты а битпен кодтау арқылы алуға болады.

Жиіліктері

А) 44.1 кГц;

Б) 11 кГц;

В) 22 кГц;

Г) 32 кГц;

және разрядтары 16 бит болып жазылған бір минуттық цифрлық дыбыс қатты дискіде немесе кез- келген цифрлық тасымалдаушыда неше орын алады.

Шешуі.

Графикалық режимде экран жекелеген жарқырауық нүктелерге бөлініп олардың саны манитордың мүмкіндігімен тәуелді (мысалы,VGA типті экран үшін түсті болғанда,көлденеңінен-640;тігінен-480 нүкте,ал 256 түсті болғанда көлденеңінен 320;тігінен-200 нүкте)болады.

            Мониторлар базалық түсінің турлері 16 стандрартты түсті болады және келесідей 4 элементпен:түстің үш құраушысы:қызыл, жасыл, көк,жарықтан мүмкін екі деңгейінің бірімен анықталады.Төрт құраушысының әрқайсысының бар болу 0 немесе 1 цифрлары ақпаратымен көрсетіледі.

 Мысалы,егер еомпьютерлердің мониторы болса,онда экрандағы кескін жадтың 110 Кбайтын алады,4 битке көп керек:640*350*4=112000(байт)=110(Кбайт).

Компьютерлік кескіндер.

      Векторлық

      Растрлық                                                       

 Графикалық ақпараттың нүктелер жиыны немесе пиксельдер түріндеұсынылуы растрлық түрдегі ұсынылу деп аталады.

            Фотосуреттерде  де растрлық кескін сияқты сақталады.Егер машиналарыңа сканер қосылған болса,онда кез келген фотосуретті сканерлеп алып,оларды дискіде трастрлық кескін түрінде мақтауға болады.Сканер суретті «суреткн түсіреді»де,оны «цифрланған»нүктелер жиыны түрінде көрсетеді.Осыдан кейін растрлық кескінге түрлендірілген фотосуретті Word құжатына кірістіреміз.

Ақ-қара фотосуреттер,әдетте түрлі түсті суреттерге қарағанда,сапасын жақсы сақтап сканерленеді.

            Растрлық кескіндеудің артықшылықтары да,кемшіліктері де бар.

            Артықшылығы:растрлық кескінді түзетуге,әдемілей түсуне,яғни оның кез келген бөлігін өзгертуге болады;нүктелерді,қажет болмаған жағдайда ішінра алып иастауға немесе басқа кез келген түсек өзгертуге болады.

            Кемшілігі:растрлық кескін өлшемінің масштабын әдісімен(бір немесе бірнеше бағытта созу немесе сығу)өзгертекен де,кескіннің сапасын жоғалтатыны.Мысылы,кескінді үлкейткенде,оның көрінісі дөрекіленіп кетсе,ал кішірейткенде-кескін сапасы өте нашарлап кетеді(нүктелерді жоғалтқандықтан)

            Растрлық кескіндердің тағы бір кемілігі-файлдар өлшемдерінің өте үлкендігінде (түстері неғұрлым көп және сапасы жоғары болған сайын,соғұрлым үлкен болады.)

Компьютерлік графика растрлық және векторлық болып қана қоймай фракталдық болып та бөлінеді Фракталдық графика векторлық графика сияқты математикалық есепетеулерге негізделген.

            Компьютерлік  графиканың қолданылу салалары.

            Қазіргі кезде компьютерлік графикасыз жұмыс істеу өте қиын.

Ол тек мультфильм,компьютерлік ойын,көркем иллюстрация жасайтын мамандардың ғана емес,көптеген адамдардың іскерлік,ғылыми және инженерлік қызметінің ажырамас бөлігі.

            Әрбір сала үшін графикалық редакторлар деп аталатын программалық қамтамасыз етулері жсалады.Графикалық редакторлардың түрлері мен оларды қолдану туралы жоғарыда айтылды.Компьютерлік графиканың кейбір бағыттарын қарастырайық.

            Ғылыми графика-бұл ең бірінші пайда болған бағыт.Оның міндеті-обьектілерді көрнекі бейнелеу.Ғылыми және инженерлік қызметте ғылыми графика.Ғылыми зерттеулер мен сынаулар жүргізгенде,есептеу нәтижесін графиктік өңдеу үшін есептеу,экспиремент жүргізгенде және олардың нәтижесін көрнекі көрсету үшін қолданылады.Медициналық қызметте ғылыми графика кардиограмма,рентгенограмма және  т.с.с түрінде қолданылады.Білім беруде-мультимедиалық программалық құралдарда.

            Іскерлік графика-компьютерлік графиканың бұл саласы әртүрлі мекемелер жұмысында жиі қолданылатын иллюстрация жасауға арналған.Жоспар көрсеткішін есеп беру құжаттарын,статистикалық мәліметтерді-міне,осы обьектілер үшін іскерлік графиканың көмегемен иллюстрациялық материалдар (көбінесе бұл график,диаграмма ) жасалады.

            Көркемдік және жарнамалық графика.Графикалық кескін жасау және редакциялау үшін,мысалы,баспа өнімдерін,жарнама безендіру,фотосуреттерді бояу және өңдеу,мультфильмдер,бейнесабақтар,компьютерлік ойындар жасау үшін қолданылады.Архитектурада сызба дайындау процесін автоматтандыруға және ғимараттарды қабаты бойынша жобалауға мүмкіндік береді.

Компьютерлік графика түрлерінің бірі Мультимедиа болып табылады,ол дыбысты,музыканы,мәтінді,бейне мен анимацияны(қозғалатын обьектілер)қарастырып үйлестіреді.Соңғы кездерде мультимедиа жүйесі кең таралып келеді.