Информатиканы оқыту әдістемесі

75 
материалдың дайын болуы абзал. Информатика сабағында кейде 
компьютермен жұмыс жасауға мүмкіндік болмай қалуы ықтимал
(бірқатар компьютерлердің істен шығуы, жергілікті желі немесе 
модемнің жұмыс істемеуі, электр қуатының өшіп қалуы және т.б.), 
осындай жағдайлар үшін басқа жұмыс формаларын, соның ішінде 
машинасыз нұсқалы тапсырмалар алдын ала дайын болғаны жөн.
Мұғалім күтілетін нәтижелерді болжауы керек: ұғымдар мен іс-
әрекеттерді меңгеру, түсініктерді қалыптастыру, тәжірибе алу және 
т.б. Нәтижеге жетуді қамтамасыз ететін құралдар мен оқушылардың 
материалды нақты игеру деңгейін анықтайтын критерийлер, тұлғаның 
жалпы даму деңгейі, тәрбиеленушілердің азаматтық және адами 
қасиеттерінің қалыптасуы жоспарда орын алуға тиіс. 
Дегенмен, жоспар догмаға айналмауы керек, мұғалім мен 
оқушының ара-қатынасы қатаң сызбалармен шектеліп, барлығын 
«жоспар бойынша» орындауға ұмтылмауы тиіс. «Мұғалімнің шабыты, 
оның үйдегі дайындығынан оқушылардың әсер алуы сабаққа жан 
бітіреді. Сабақ жанданып, кейде басқа бағытқа ауысады. Осы іспетті 
ойдағыдай шыққан сабақтардан кейін ойдағы ұтымды сәттер 
ұмытылып кетпегенше қолға қалам алып, конспектілей бастайсың
1
».
Сабақ 
жоспарын 
(конспектісін) 
әзірлеу 
үшін 
мына 
ұсынымдарды ескерген жөн [12]. 
1. Сабаққа бастапқы дайындық:
- тақырыбын нақты анықтап, оны тұжырымдау;
- оқу курсында тақырыптың орнын анықтау;
- бағдарламаларды, әдістемелік құралдарды, мектеп оқулығын 
танып білу; 
- сабаққа тірек болатын жетекші ұғымдарды, бұдан кейін 
пайдаланылатын оқу материалының бөлімін, пәнаралық байланыс-
тырда анықтау;
- әр оқушы түсініп, есінде сақтауы тиіс тірек материалды бөліп 
алу.
2. Өзі үшін және оқушылар үшін сабақтың мақсатты 
ұстанымын анықтап, оны нақты тұжырымдау: сабақтың 
оқытушылық, дамытушылық және тәрбиелік қызметтерін бөліп алу.
3. Оқу материалын жоспарлау, ол үшін:  
- тақырып 
бойынша әдебиеттер таңдап алу (оқулық, 
энциклопедиялық басылым, ғылыми-көпшілік әдебиет, периодика, 
Интернет ресурсы және т.б.), қолда бар материалдың ішінен қойылған 
міндеттерді шешетінін жинақтап алу; 
- жаңа материалды танып білу; жаңғырту; білімді жаңа 
1
Окунев А.А. Сабаққа дайындық// Мектепте математиканы оқыту. – 1991.-№1.-С.12 

76 
бейтаныс жағдайда пайдалану; білімге шығармашылық көзқарас 
таныту сияқты оқыту тапсырмаларын жинап алу; 
- тапсырмаларды «қарапайымнан күрделіге ауысу» қағидасына 
сәйкес реттеу керек, тапсырмалардың үш түрін әзірлеген жөн: 
оқушының материалмен жұмыс жасауына ықпал ететін тапсырмалар; 
оқушының 
материалды 
ойдан 
өткізуіне 
септігін 
тигізетін 
тапсырмалар; оқушының материалды бекітуіне ықпал ететін 
тапсырмалар.
4. Сабақты қызықты өткізу амалдарын ойластыру – 
оқушылардың таңдануын, тамсануын, сүйсінуін тудыратын амал-
тәсілдер. Ол қызықты дерек, күтпеген зерттеу жұмысы, тамаша 
тәжірибе, белгілі мағлұматты ерекше ашу амалы болуы мүмкін.
5. Іріктелген оқу материалын топтастыру. Іріктелген 
материалмен жұмыстың жүйесін, оқушылардың қызмет түрін 
ауыстыруды ойластыру. Оқушылардың селқос қабылдауын емес, 
жоғары белсенділігін танытатын сабақ формаларын ойлап табу.
6. Оқушылардың сабақтағы өздік жұмыстарының формалары 
мен көлемін жоспарлау. Оқушылардың әрекетін бақылау: мазмұнын 
және 
бақылау 
формаларын, 
олардың 
нәтижелері 
қалайша 
қолданылатындығын бақылау. Қалыптасу деңгейлерін ескеріп, тиісті 
оқыту формалары мен әдістері арқылы тексерілетін оқушылардың 
тізімін даярлау қажет. Білімді, ептіліктер мен дағдыларды бағалау 
нормалары оқушыларға белгілі болуы тиіс. 
7. Әртүрлі оқушыға жеке қарым-қатынас амалын ойластыру: 
білім алуда кеткен олқылықтарын толтыру, қателіктерді алдын алу 
және т.б.
8. Сабақ жабдықтарын даярлау. Оқуға қажетті көрнекі 
құралдарды, аспаптарды және т.б. тізімін жасау керек. Барлық жаңа 
материал тірек конспекті ретінде тақтада қалу үшін сынып 
тақтасының түрін, сондай-ақ оқушылардың тақтада және дәптерде 
орындайтын жұмыстарын ойластыру.
9. Үй жұмысының мазмұнын, көлемін және формаларын 
анықтау. Оларды оқушыларға үйрету тәсілі мен орындау жөніндегі 
ұсыныстар.
Үй жұмысының мақсаттары әртүрлі болуы мүмкін: бұдан 
бұрын өткен материалды қайталау; проблемалы жағдай туғызу; жаңа 
материалмен танысу (жаңа материал үй жұмысын жалпылау кезінде 
пайда болады, жаңа материалды оқыту үй жұмысына тұрақты түрде 
назар аударту арқылы өтеді); жалпылап қайталау; сабақта оқытылған 
материалды бекіту.

77 
Үй 
жұмысы 
ауызша 
және 
жазбаша; 
репродуктивті, 
конструктивті және шығармашылық; міндетті және қалауы бойынша; 
жалпы, жіктелген және жеке; орындау мерзімі бекітілген немесе 
бекітілмеген; құрамалы бола алады.
10. 
Сабақты қорытындылаудың формасын ойластыру. 
Қолданыстағы тәжірибеде үй жұмысы сабақтың соңында беріледі. 
Бірақ мұндай жағдай ұдайы ұтымды бола бермейді. Сабақтың аяғында 
– оқушыларды жалпылаушы нәтижелермен және идеялармен 
таныстыру, «аяқталмаған әрекет» тәсілін қолданып; тарихи 
мәліметтерді пайдаланып ойын жаттығуларын орындау; информатика 
бойынша 
жұмбақтарды, 
сөзжұмбақтарды, 
анаграммаларды, 
ребустарды шешу; күтпеген қорытындымен, әзілмен және т.б. 
қорытынды шығарумен аяқтауға болады.
11. Үш негізгі – формалды, мазмұндық және аналитикалық 
бөлімнен тұратын конспектіні құрастыру. Г.И. Саранцев
1
атап 
өткендей, сабақ конспектісін жазудың әртүрлі формалары болуы 
мүмкін: ерікті мұғалім мен оқушының әрекетін, сабақтың мазмұнын 
ашатын сұрақтар мен олардың жауаптарын бөліп қарау арқылы 
құрастыру. Алайда, ұстаздық қызметін жаңа бастаған мұғалімге, 
оқытушы мен оқушының әрекетін бөліп құрастырылған, неғұрлым 
толық конспекті ұтымды. Мұндай жұмыс сабақта мұғалімнің 
жасайтын әрекеттерінде қателіктерден құтқарады.
I. Формалды бөлім: 
Күні _______
Сабақ № ____/
Тақырыбы: _________________
Мақсаттары: 
білім берушілік ________________________________
дамытушылық _________________________________
тәрбиелік ______________________________________
Сабақ түрі: ___________________
Жабдықтар (көрнекі құралдар, бағдарламалық қамсыздандыру, 
мультимедиа, Интернет ресурстары және т.б.).
Оқыту амалдары, формалары мен әдістерінің тізбегі көрсетілген 
сабақтың жеке кезеңдерінің реті; әр кезеңге бөлінген ықтимал уақыт.
II. Мазмұндық бөлім: 
1. Жоспарланған 
білім, 
ептілік 
пен 
дағды. 
Барлық 
тапсырмалардың мәтіндері, жаңа оқу материалы, тапсырмаларды 
1

жүктеу/скачать 1.71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: