практикалық және лабораториялық сабақтар

Практикалық сабақтар

№1 практикалық сабақ. Графикалық мәліметтерді бейнелеу негіздері.

№2 практикалық сабақ. ИМГ түрлерінің классификациясы және графикалық құралдардың қолдану салалары

№3 практикалық сабақ. AutoCad графикалық жүйесінің ерекшеліктері және артықшылықтары

№4 практикалық сабақ. AutoCad жүйесі көмегімен қарапайым сызбалар жасау құралдары

№5 практикалық сабақ. Сызба элементтерін редактирлеу. Редактирлеу объектілерін таңдау

№6 практикалық сабақ. AutoCad жүйесіндегі экрандау есебі

№7 практикалық сабақ. Қарапайымдар, қарапайым түрлері

№8 практикалық сабақ. Блоктар және атрибуттар
Лабораториялық сабағының құрылымы:

1-Лабораториялық сабағы.

AutoCAD жүйесін менгеру

1 бөлім

1. Жұмыс мақсаты

AutoCAD-ғы жұмыстың негізгі принциптерін менгеру

2. Жұмыс мазмұны

1. AutoCAD программасын іске қосу

1. Негізгі меню және панель инструментовпен танысу.

2. Сызбаның рамкаларын және жазуларды жасау(приложение А).

3. Есепке қойылатын талаптар

Есепте келесі мәселелер болу керек:

– жұмыс атауы, есеп қойылымы, жұмыс орындау тәртібі және салған сызба;

 4. Жалпы мағлұматтар

AutoCad сызба-графикалық жұмыстарды автоматтандыратын жүйе. AutoCad графикалық пакетінде сызба жасау үшін керекті барлық құралдар. Қолдан сызудың құралдарына автоматтандырылған жүйеде графикалық қарапайымдар(нүкте, кесінді, шенбер және т.б.), оларды редактирлеу командалары(өшіру, тасымалдау, көшіру және т.б.), қарапайымның қасиеттерін беру командалары(графикалық объектілердің қаландығын, типін, түсін көрсету).

AutoCad объектінің бейнесімен емес, бейнені құратын геометриялық сипаттауымен жұмыс жасайды. Мысалы, AutoCad графикалық редакторында кесінді екі нүктемен сипатталады, шенбер ортасымен және радиусымен сипатталады және т.б. 

Нүктенің координаттары сызбаның жұмыс аумағында тышқанмен, клавиатура арқылы командалық жолда беріледі. Координатты көрсетудің бірнеше әдісі болады:

1.       Тышқан көмегімен – қалып жолында координаттар көрсетіледі.

2.       Тышқан көмегімен – тор арқылы. Егер тордың қадамы - 5мм болса, қадамдарды санау арқылы көрсетіледі.

3.        Клавиатура көмегімен-x және у координаталарын пробелсыз үтір енгізу(мысалы, 100,200).

4.        Клавиатура көмегімен-салыстырмалы декартты координаттар ретінде. Алдыңғы нүктеден жаңа нүктеге көшу үшін координаталар осімен қаншаға және қай бағытта қозғалу керек екенін көрсету керек. Біздің мысалда ОХ осімен +120 ал ОУ осімен 0мм-ге қозғалу керек, сондықтан @120,0 енгіземіз.

5.        Клавиатура көмегімен-салыстырмалы полярлы координаттар ретінде. Жаңа нүктені алдыңғы нүктемен қосатын вектордың ұзындығын және көлбеулік бұрышын. Біздің мысалда ұзындығы 120, 0 бұрышымен қозғалады, сондықтан @120<0 енгіземіз [ "<" (бұрыштың белгісі), бұрыш теріс болуы да мүмкін].

Координаталар осіне параллель сызықтарды салуды жеңілдету үшін Автокадта ортогональдық режимі жасалған, F8 клавишасын басқанда немесе "Орто" сөзімен қалыптар жолында көрсетілген.

Кесіндіні салу. Рисование менюінде Отрезок командасын таңдау. Сол кезде командалық жолда келесі шақыру шығады:

Команда: line_Координатаны көрсетіңіз:

(Команда: отрезок Определить первую точку:).

Бірінші нүктенің Х және У координаталарын үтір арқылы енгізу:

Команда: line_Координатаны көрсетіңіз:100,100

(Команда: отрезок Определить первую точку:100,100).

Enter клавишасын басып, екінші нүктенің координаттарын енгіземіз:

Команда: Spesify next point or [Undo]:150,200 Enter

(Определить следующую точку или [Отменить]:150,200 Enter

Команда: Spesify next point or [Undo]: Enter

(Определить следующую точку или [Отменить]: Enter

 

4 сурет. Кесіндіні сызу 

Бейненің көрнекті болу үшін экрандағы бейнеленук масштабын өзгертуге болады, бұл суреттің масштабын өзгертпейді.

"Масштаб" –тың келесі командалары бар(6 сурет):

Окно масштаба – рамкадағы сызба фрагментін барлық экранға үлкендетеді;

Предыдущий масштаб – кіші масштабтағы алдыңғы масштабқа көшу;

Расширить масштаб – сызбаның барлық қарапайымдары(көрінбейтіндері де) көрінетін масштабты таңдау;

Показать все – сызбаның барлық көрінетін қарапайымдары көрінетін масштабты таңдау;

Динамический масштаб – қарау нүктесін және көріну масштабын таңдауға мүмкіндік береді. Масштаб тышқанның сол жақ баспасын басып, қозғалатын рамканың размерлерін өзгерту арқылы таңдалады. Масштаб тышқанның оң жақ баспасын басса, рамкадағы сызбаның фрагментін экранда толық көрсетеді.

Рисунок 6 – Масштабты басқару панелі

AutoCad-тың барлық қарапайымдарына қандайда бір қасиеттер тән (слойға жататындығы, түсі, сызық типі, қалыңдығы және т.б.). Кейбір қасиеттер барлық қарапайымдарға тән (мысалы, түс); кейбір қарапайымдардың ерекше қасиеттері бар.

Көптеген осьтік сызықтардан, размерлерден, штриховкалардан және т.б. тұратын күрделі детальді сызғанда сызбаның жеке элементтерін жеке слойларды орналастырған тиімді. Жүйені жүктегенде нөлінші бір слой ғана орнатылады. Слойды "менеджер свойств слоя" терезесі арқылы жасауға болады("формат" ® "слой" арқылы шақырылады)(8 сурет).

7 сурет – Объекттің қасиеттер панелі

 



8 сурет – Слой менеджері

 

Жаңа слой құру үшін "создать" кнопкасын басу керек. Диалогтық терезеде жаңа слойдың параметрлерін анықтайтын жол көрсетіледі:

-         имя – слой атауы (үндемеусіз слойға "Слой1" атау беріледі);

-         видимость слоя;

-         заморозить/разморозить слой – слойдағы қарапайымдардың өзгеруін өшіру;

-         блокировать/разблокировать слой – слойдағы қарапайымдарды өзгертуге бомайды;

-         цвет слоя – слойдағы қарапайымдардың түсін анықтайды;

-         тип линии – салынатын сызық типін анықтайды;

-         вес линии – салынатын сызық қалыңдығын анықтайды.

9 сурет Объектілерді байланыстыру

 

Кейбір жағдайларда енгізілетін нүктенің координаталарын қарапайымға байланыстыру керек болады. Бұл мақсатта "привязка объектов" панелі қолданылады.

AutoCad-та суреттегі объектілер арасындағы қашықтықтар шартты бірлік арқылы есептеледі. Ол көрсетілу форматын таңдауына байланысты болады (дюйм, фут, сантиметр, милли­метр және т.б.).

Сызбаны салу реті келесі:

– сызбаның размерлерін және масштабты анықтау;

– сызбаның рамкасын жасап, негізгі жазбаны толтыру;

– қосымша сызықтар слойын жасау;

– осьтік сызықтарды салу;

– жеке слойда сызбаны жіңішке сызықтарды жасау;

– фаскаларды алып, оралымдарды жасап, сызбаны жуан сызықтармен салу;

– штриховканы салу;

– размерлерді қою.

Суреттегі тексттік жазбалар әртүрлі болуы мүмкін. Негізгі жазба, атау, күрделі жазбалар болуы мүмкін. Қысқаша жазбалар DText және Text командаларымен жасалады. Көп жолды текстті енгізу үшін Mtext командасы қолданылады(10 сурет).

 

10 сурет

Көп жолды текст командасын таңдағанда командалық жолда келесі шақыру шығады

Первый угол:

Противоположный угол или (Высота / Выравнивание / Поворот / Стиль / Ширина):

Егер экранда бір нүктені көрсетіп, екінші шақыруға тік бұрышты қарама-қарсы нүктені көрсетсе, экранда Текстовый редактор терезесі шығады.

Үндемеу бойынша жүйеде Standard текст стилі, txt шрифті қойылған. Сызбадағы жазбалар үшін ГОСТ 2.304-68-қа көбіне сәйкес болатын ISOPEUR шрифтін таңдаған дұрыс. Егер сызбада жазбалар көп болса, керекті тексттік шрифтті стильді жасап, соны қолданған дұрыс. Ол Формат менюінен Стиль текста команда арқылы шақырылған Стиль текста терезесінде жасалады. 

11 сурет

Сызбаларды стандарттаудың ыңғайлы құралы шаблон болып табылады. Онда келесі параметрлер туралы мәлімет болады: жұмыс алаңының размерлері, өлшем бірліктері, стандартты фрагменттер, мысалы, титулды блок-рамка және негізгі жазба.

Қосымша А

А4 форматында негізгі жазбасы бар рамка жасау мысалы.

Сызба мөлшерлерін анықтау

Команда: limits

Сызба мөлшерлері 210 мм х 297 мм

Reset Model space limits:

Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>:

Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: 210,297

Команда: limits

Reset Model space limits:

Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>: on

Сызба шекараларын жасау

Команда: line

Specify first point: 0,0

Specify next point or [Undo]: 210,0

Specify next point or [Undo]: 210,297

Specify next point or [Close/Undo]: 0,297

Specify next point or [Close/Undo]: close

Рамканы жасау

Команда: line

Specify first point: 20,5

Specify next point or [Undo]: 205,5

Specify next point or [Undo]: 205,292

Specify next point or [Close/Undo]: 20,292

Specify next point or [Close/Undo]: close

Негізге жазбаны жасау

Команда: line

Specify first point: 20,60

Specify next point or [Undo]: @185<0

Команда: line

Specify first point: 85,5

Specify next point or [Undo]: @55<90

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 20,10

Specify next point or [Undo]: @65<0

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Массивті құру командасы көмегімен 10 параллель сызық жасаймыз. Массив командасын таңдап, массив жасау терезесінде жолдар саны-10, бағаналар саны-1, сызықтар арасындағы қашықтық-10 мм көрсетеміз, выбор объекта кнопкасымен салынған қатардың соңғы сызығын таңдаймыз. 

14сурет –Массив құру терезесін

 

Негізгі жазбаны жасауды жалғастырамыз

Команда: line

Specify first point: 37,5

Specify next point or [Undo]: @55<90

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 60,5

Specify next point or [Undo]: @55<90

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 75,5

Specify next point or [Undo]: @55<90

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line Specify first point: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 27,35

Specify next point or [Undo]: @25<90

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 85,20

Specify next point or [Undo]:

"Привязать к перпендикуляру" командасын таңдап, шеткі оң жақтағы вертикалды сызықты көрсету керек

Specify next point or [Undo]: _per to 

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 85,45

Specify next point or [Undo]: 

"Привязать к перпендикуляру" командасын таңдап, шеткі оң жақтағы вертикалды сызықты көрсету керек

Specify next point or [Undo]: _per to 

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 155,5

Specify next point or [Undo]: 155,45

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 155,25

Specify next point or [Undo]: 205,25

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 170,25

Specify next point or [Undo]: 170,45

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 187,25

Specify next point or [Undo]: 187,45

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 155,40

Specify next point or [Undo]: 205,40

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 160,40

Specify next point or [Undo]: 160,25

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Команда: line

Specify first point: 165,40

Specify next point or [Undo]: 165,25

Specify next point or [Undo]: *Cancel*

Текстті қою

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.5000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 21,36

Specify height <2.5000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Изм.

Enter text: *Cancel*

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.0000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 28,36

Specify height <2.0000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Лист

Enter text: *Cancel*

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.0000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 39,36

Specify height <2.0000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: № докум.

Enter text: *Cancel*

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.0000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 61,36

Specify height <2.0000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Подпись

Enter text: *Cancel*

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.0000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 76,36

Specify height <2.0000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Дата

Enter text: *Cancel*

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.0000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 156,41

Specify height <2.0000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Лит.

Enter text: *Cancel*

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.0000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 171,41

Specify height <2.0000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Масса

Enter text: *Cancel*

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.0000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 188,41

Specify height <2.0000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Масштаб

Enter text: *Cancel*

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.0000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 156,21

Specify height <2.0000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Лист

Enter text: *Cancel*

Команда: dtext

Current text style: "STANDARD" Text height: 2.0000

Specify start point of text or [Justify/Style]: 176,21

Specify height <2.0000>: 2

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Листов

Enter text: *Cancel*

Жазылмаған сөздерді өзіңіз толтырыңыз.

15 сурет. Негізгі жазба

 

2-Лабораториялық сабағы

Графикалық қарапайымдарды салу

2 бөлім

1. Жұмыс мақсаты

AutoCAD-ғы графикалық қарапайымдарды салудың негізгі принциптерін менгеру

2. Жұмыс мазмұны

1. AutoCAD программасын іске қосу

2. Қабат техникасын және алдыңғы жұмыста жасалған рамка мен негізгі жазбанаы қолдана отырып, болт бейнесін жасау .

4. Жалпы мағлұматтар

AutoCAD-та бейнелер геометриялық қарапайымдардың жиынынан салынады. Графикалық қарапайымдар "Рисование" инструменттер панелінен немесе "Черчение" менюінен, немесе "Команда:" командалық жолында енгізіледі.

1 сурет

5.1 Сызықтарды салу

5.1.1 Кесінді

Отрезок командасы– кесінді салу.

Команданы шақыру:

-  командалық жол:Отрезок;

- инструменталды панель: Отрезок(1 сурет).

Отрезок командасының кілттері:

– Замкнуть – кесіндіні бекіту;

– Отменить – соңғы салынған кесіндіні жою.
5.1.2 Түзу және сәуле

Прямая командасы – екі жақтан да шектелмеген түзуді салу.

Команданы шақыру:

– командалық жол: Прямая;

– инструменталды панель: Прямая(1 сурет).

Прямая командасының кілттері:

– Гор – берілген нүкте арқылы өтетін горизонталды түзу салу;

– Вер– берілген нүкте арқылы өтетін вертикалды түзу салу;

– Угол – түзуді нүкте және бұрыш арқылы салу;

– Биссект – нүкте және 3 нүкте арқылы берілген жарты бұрыш арқылы салу;

– Отступ – базалық сызықтан ығысу арқылы. Қандай-да бір базалық сызыққа параллель түзу салынады.

Луч командасы – сәуле салу.

Команда: Луч	Командалық жолда Луч енгізіп, Enter басыңыз
Начальная точка: 10, 10	Сәуленің бірінші нүктесін енгізіп, Enter басыңыз
Через точку: 10, 100	Сәуле өтетін нүктенің координатасын енгізіп, Enter басыңыз

 5.1.3 Полилиния

Плиния командасы – көптік сызық салу.

Команданы шақыру:

– командалық жол:Плиния;

– инструменталды панель: Полилиния (1 сурет).

Полилиния байланысқан сызықты және доғалық сегменттердің тізбегі ретінде қабылданып, графикалық қарапайым сияқты өнделеді. Жеке сегменттердің енін және жартылай енін көрсетуге, көптік сызықты қысу немесе бекітуге болады.

Плиния командасының кілттері

– Дуга – доғалар режиміне өту;

– Замкнуть – көптік сызықты кесіндімен бекітеді;

– Полуширина – көптік сызықтың жарты енін көрсетеді

– Длина – алдыңғы сегменттің бағыты бойынша салынған сегменттің ұзындығын көрсетеді;

– Отменить – соңғы салынған сегментті жояды;

– Ширина – келесі сегменттің енін көрсетеді.

Команда: Плиния	Командалық жолда "Плиния" командасын енгізіп, Enter басыңыз
Начальная точка: 100, 10	Бастапқы нүктенін координатасын енгізіп, Enter басыңыз
Отрезок-Ширина is 0.0000	Полилинияның ені
Следующая точка или[Дуга/Замкнуть/Полуширина/Длина/Отменить/Ширина]: 100, 100	Келесі нүктенің координатасын енгізіп, немесе кілтті таңдап Enter басыңыз

Режим прорисовки дуг.

Следующая точка или[Дуга/ Замкнуть/ Полуширина/ Длина/ Отменить/ Ширина]: Дуга	"Дуга" енгізіп Enter басыңыз
Конечная точка дуги или [Угол/ Центр/ Замкнуть/ Направление/ Полуширина/ Отрезок/ Радиус/ Вторая/ Отменить/ Ширина]: 200, 10	Доғаның соңғы нүктесін енгізіп, немесе доғаны салу кілтін таңдап, Enter басыңыз

Доға режиміндегі Плиния командасының кілттері:

– Угол – орталық бұрыш;

– Центр – доға ортасы;

– Замкнуть – доғаны бекіту;

– Направление - бағыты;

– Отрезок – кесінділер режиміне көшу;

– Радиус – доға радиусы;

– Вторая – 3 нүкте бойынша доғаның екніші нүктесі.

 

5.1.4 Мультилиния

Мультилиния – параллель сызықтар жиыны.

Млиния командасы – мультилиния салу.

Млиния командасының кілттері:

– Расположение – Сызудың бастапқы нүктесінің орнын анықтау, келесі түрде анықталады:

– Масштаб – сызудың бастапқы нүктесі жоғарғы сызықта орналасады (егер солдан оңға қарай сызса);

– Стиль – стильді таңдау (мультилинияның стилін "Формат" ® "Стиль мультилинии" менюінде таңдауға болады).

Команда: млиния	Командалық жолда "млиния" командасын енгізіңіз және Enter басыңыз
Текущие настройки: Расположение = Масштаб,  Scale = 1.00, Стиль = STANDARD	Мультилинияның ағымдағы настройкалары
Начальная точка или [Расположение/Масштаб/Стиль]: 100, 10	Бастапқы нүкте координаттарын көрсетіңіз немесе кілтті таңдап Enter басыңыз
Следующая точка: 100, 100	Келесі нүкте координаттарын таңдап, Enter басыңыз

 

5.1.5 Көпбұрыш

Мн-угол командасы– дұрыс көпбұрыш салу.

Мн-угол командасының кілттері

– Сторона – бір қабырғасын беру. Сұраудан кейін бірінші және екінші нүктелердің координаттарын енгізу керек;

– Вписанный в окружность – іштей сызылған көпбұрыш салу;

– Описанный вокруг окружности – сырттай сызылған көпбұрыш салу.

Команда: Мн-угол	Командалық жолда "Мн-угол" командасын енгізіңіз және Enter басыңыз
Число сторон<4>: 5	Көпбұрыштың қабырғалар санын көрсетіңіз және Enter басыңыз
Укажите центр многоугольника или [Сторона]: 200, 200	Көпбұрыштың ортасының координаталарын енгізіңіз немесе кілтті таңдап, Enter басыңыз
Задайте опцию размещения[Вписанный в окружность/ Описанный вокруг окружности] <В>:	Іштей сызылған көпбұрыш салу үшін В кілтін енгізіңіз және Enter басыңыз
Радиус окружности: 100	Радиусын енгізіңіз және Enter басыңыз

 

5.2 Қисық сызықты объектілерді салу

5.2.1 Сплайн

Берілген нүктелер жиынынан өтетін қисық Сплайн деп аталады.

Команда Сплайн – сплайндар салу.

Команда: Сплайн	Командалық жолда "Сплайн" командасын енгізіп, Enter басыңыз
Первая точка или[Объект]: 100, 10	Бірінші нүкте координатасын енгізіңіз немесе объект енгізіп, Enter басыңыз
Следующая точка: 110, 30	Келесі нүкте координатасын енгізіп, Enter басыңыз

5.2.2 Шеңбер

Круг командасы – шеңбер салу.

Круг командасының кілттері

– 3Т – шеңберде жататын 3 нүкте бойынша шеңбер салу;

– 2Т – Диаметрде жататын 2 нүкте бойынша шеңбер салу;

– ККР– 2 жанама және радиус бойынша шеңбер салу;

Команда: Круг	Командалық жолда"Круг" командасын енгізіңіз, Enter басыңыз
Центр круга или[3Т/2Т/ККР (кас кас Радиус)]: 100, 100	Шеңбер ортасының координатасын енгізіңіз немесе кілт таңда, Enter басыңыз
Радиус окружности или [Диаметр]: 50	Радиус(диаметр) мөлшерін көрсетіп, Enter басыңыз

 5.2.3 Доға

Команда Дуга – доға салу.

Дуга командасының кілттері

– Центр – доғаның орталық нүктесі;

– Конец – доғаның соңғы нүктесі;

– Угол –бұрыш;

– Направление - жанама бағыты;

– Радиус – доға радиусы.

5.2.4 Эллипс

Команда Эллипс – эллипс салу.

Эллипс командасының кілттері

– Дуга – эллиптикалық доғалар салу режимі;

– Центр – эллипс ортасын көрсету;

– Поворот – эллипстың негізгі осі бойынша айналымды(поворот) көрсету.

Команда: Эллипс	Командалық жолда "Эллипс" командасын енгізіп, Enter басыңыз
Конечная точка оси эллипса или[Дуга/Центр]: 50, 100	Эллипстың бірінші осінің бастапқы координатасын көрсетіңіз немесе кілтті таңдап, Enter басыңыз
Вторая конечная точка оси: 150, 100	Эллипстың бірінші осінің соңғы координатасын көрсетіңіз, Enter басыңыз
Длина другой оси или[Поворот]: 20	Эллипстың екінші осінің жарты ұзындығын көрсетіңіз немесе кілтті таңдап, Enter басыңыз

 5.2.5.Сақина

Кольцо командасы – сақина салу.

Команда: Кольцо	Командалық жолда"Кольцо" командасын енгізіп, Enter басыңыз
Внутренний диаметр кольца <0.500>: 50	Сақинаның ішкі диаметрін көрсетіп, Enter басыңыз
Внешний диаметр кольца <0.6000>: 60	Сақинаның сыртқы диаметрін көрсетіп, Enter басыңыз
Центр кольца тли <выход>: 100, 100	Сақинаның ортасының координатасын көрсетіп, Enter басыңыз

5.3 Текст

Текст командасы – текстті енгізу.

Текст командасының кілттері

– Выравнивание – тексттік жолды түзету режимі;

– Стиль – ағымдағы стильді орнату.

Команда: Текст	Командалық жолда"Текст" командасын енгізіп, Enter басыңыз
Текущий текстовый стиль: "Standard" Высота текста: 1.0000	Тексттің ағымдағы стилі және мөлшері жайлы мәлімет
Начальная точка текста или [Выравнивание/Стиль]: 50, 10	Бастапқы нүктенің координатасын енгізіңіз немесе кілтті таңдап, Enter басыңыз
Высота <1.0000>: 10	Символдар биіктігін көрсетіп, Enter басыңыз
Угол поворота текста <0>: 0	Тексттік жолды бұру бұрышын көрсетіп , Enter басыңыз
Введите текст: AutoCAD 2000	"AutoCAD 2000" текстін енгізіп, Enter басыңыз
Введите текст: *Прервано*	Текстті енгізуді тоқтату үшін Esc басыңыз

Қарапайым сызбаларды жасауды қарастырайық. Жаңа документ ашып, келесі командаларды орындаймыз:

– Мн-угол командасын қолданып, сырттай сызылған радиусы 20 мм, ортасы @24.5802<90 болатын алтыбұрыш салыңыз.

2 сурет

 – Прямоуг және Привязать к конечной точке көмегімен тіктөртбұрыш салайық. Бірінші нүкте сұрауына 3 суреттегі сол жақтағы нүкте координаталарын көрсетіп, Конечная точка сұрауына @29.9364<270;

– дәл сол сияқты басқа қабырғаларын енгізіп, тіктөртбұрышты саламыз(4 сурет);

3 сурет	4 сурет
Сурет 5	Сурет 6

– көпбұрыштың ортасына шеңбер саламыз. Круг командасын енгізіп, көпбұрыштың ортасын көрсетеміз(7 сурет);

– радиусты сұрағанда көпбұрыштың кез келген қабырғасына апарып, Средняя точка подсказкасы шыққанда тышқанның сол жағын басамыз(8 сурет);

Сурет 7

Сурет 8

Сурет 9

–остік сызықтар салу үшін типлин командасын енгізіп, шыққан менеджер типов линий терезесінен штрих-пунктирная линия сызығын таңдаймыз. Егер ол тізімде болмаса, Загрузить командасы арқылы штрих-пунктирная линия сызығын таңдаймыз. Отрезок командасын енгізіп, 10 сурет бойынша бастапқы нүктесін таңдаймыз. Соңғы нүктесін салу үшін сызықты астыға қарай тартып, суреттен басқа жерге тышқанның сол жағын басамыз(11 сурет).

Сурет 10

Сурет 11

– болт бейнесін салыңыз 12 сурет.

12 сурет

Әрбір қарапайымға түс, тип, қалыңдық және орналасатын слой сияқты қасиеттер тән. Көп остік сызықтары, размерлері, штриховкалары бар күрделі деталь салғанда сызудың элементтерін әртүрлі слойларға салған дұрыс.

Оси және Контур слойларын жасап, (Сурет 13) келесі командаларды орындайық:

  

Сурет 13

– Барлық остік сызықтарды Оси слойына жатқызайық. Ол үшін барлық остік сызықтарды белгілеп, Свойства объектов панеліндегі управление слоем терезесіндегі Оси жазуына тышқанды басамыз (14 сурет).

Сурет 14

Сызбаның басқа элементтерін Контур слойына жатқызыңыз.

– сызбаны сақтаңыз.

AutoCAD-та объектінің қасиеттерін өзгертуге болады. Ол үшін объектті белгілеп, тышқанның оң жағын басып, Cвойства менюін таңдаймыз. (Сурет 15).

 

Сурет 15

Жоғарғы Общие терезеде объектілердің жалпы қасиеттері көрсетілген, төменгіде Геометрия - берілген объектінің қасиеттері анықталады. Объектіні таңдау кнопкасы Быстрый выбор .

Общие категориясында келесі қасиеттерді редактирлеуге болады:

-цвет;

-принадлежность к слою;

-тип линии;

-масштабный коэффициент линии;

-толщина линии;

-толщина объекта.

кнопкасы Быстрый выбор терезесін ашады. Ол терезе 4 ашылатын тізім және объектінің қасиеті тізімі, Выбрать объекты кнопкасынан және Применить панелінен тұрады.

Применить тізімі таңдау критериін барлық сызбаға қолдану немесе басқа түрлерін анықтайды. Егер белгіленген объектілер болса, таңдау критериі соларға қолданылады, егер болмаса сызбаның барлық объектілеріне қолданылады. Выбрать объект кнопкасы керекті объектілерді көрсетуге мүмкіндік береді. 

Сурет 16

Тип объекта тізімі фильтрге объектінің типін таңдауға мүмкіндік береді, үндемеу бойынша Полилиния таңдалады.

Свойства тізімі объектінің қасиетін таңдауға мүмкіндік береді. Ол Оператор және Значение тізімдеріндегі параметрлерді анықтауға мүмкіндік береді.

Оператор тізімі равно, не равно, больше немесе меньше таңдауға мүмкіндік береді.

Значение тізімі қасиеттің мәнін анықтауға мүмкіндік береді.

№ 3 лабораториялық жұмысқа нұсқау

Графикалық примитивтарды басқару
1 Жұмыс мақсаты

Графикалық қарапайымдарды басқарудың негізгі принциптерін менгеру

2 Жұмыс мазмұны

AutoCAD жүйесімен жұмыс жасауды менгеру

Жалпы мағлұматтар

AutoCAD-та сызбаларды жасағанда сызбанының элементтері бір бүтін болып табылатын геометриялық қарапайымдар жиынынан жасалады. Графикалық қарапайым "Рисование" және "Черчение" панелінен сызу және салу командалары арқылы немесе командалық жолда шақыру арқылы жасалады. Сызбаны жасау барысында сызбаның жеке элементтерін өзгерту қажеттілігі туады, онда Изменение инструменттер панелін қолданып, өзгертулер енгіземіз(1 сурет).

Сурет 1 «Изменение» инструменттер панелі

 3.1 Объекттерді жою

Стереть командасы тышқанмен белгіленген қарапайымдарды жоюға мүмкіндік береді.

Команда: СТЕРЕТЬ	Командалық жолда "Стереть" енгізіп, Enter басыңыз
Выберите объекты:	Жойылатын объектілерді тышқанмен белгілеп, Enter басыңыз

3.2 Объектілерді көшіру

Копировать командасы тышқанмен белгіленген қарапайымдарды көшіруге мүмкіндік береді.

Копировать командасының кілттері:

Несколько – көп рет көшіру. Базалыққа қатысты көп копиялар жасау.

Команда: Копировать	Командалық жолда"Копировать" командасын енгізіп, Enter басыңыз
Выберите объекты:	Тышқанмен керек объектілерді белгілеп, Enter басыңыз
Базовая точка или перемещение [Несколько]: 100,100	Базалық нүктенің координатасын немесе кілтті енгізіңіз, Enter басыңыз
Вторая точка перемещения или<считать перемещением первую точку >: 150,100	Ығысу нүктесінің координатасын енгізіп, Enter басыңыз

3.3 Объектілерді айналы түрде бейнелеу

Зеркало командасы. Тышқанмен белгіленген бейнелеу осіне қатысты айналы түрде қароапайымды бейнелеу.

Команда: Зеркало	Командалық жолда"Зеркало" командасын енгізіп, Enter басыңыз
Выберите объекты:	Тышқанмен объектіні белгілеп, Enter басыңыз
Первая точка оси отражения: 10,100	Бейнелеу осінің бірінші нүктесін енгізіп, Enter басыңыз
Вторая точка оси отражения: 200,100	Бейнелеу осінің екінші нүктесін енгізіп, Enter басыңыз
Удалить исходные объекты? [Да\Нет] <Н>:	Оригиналын жоюға сұраныс. Айналы түрде көшіру үшін Н енгізініз, айналы түрде тасымалдау үшін Д басыңыз

 3.4 Ұқсас объектілерді салу

Подобие командасы тандалған объекттен белгілі қашықтықта жаңа объект жасау

Команда: Подобие	Командалық жолда" Подобие" командасын енгізіп, Enter басыңыз
Величина смещения или [Точка] <1.0000>:	Ығысу мөлшерін енгізіңіз немесе екі нүкте немесе кілтті таңдап, Enter басыңыз
Выберите объект для создания подобных или <выход>:	Ұқсас объектті жасайтын объектілерді таңдап, Enter басыңыз
Через точку:	Жасалатын объектті орналастыру бағытын көрсетіп, Enter басыңыз
Выберите объект для создания подобных или <выход>: *Прервано*	Көп объектті жасау керек болса, жасалған объектті белгілеп, операцияны қайталаңыз

Подобие: командасының кілті

– Точка – нүкте арқылы ығысуды көрсетуге мүмкіндік береді

Черчение және Изменение командаларын қолданып, сызбаны салу мысалын қарастырайық .

A4ISO файлын ашып, Чертеж2 атпен сақтаңыз

2 суреттегідей жаңа слой құрып, Контур слойына көшіңіз

 

Сурет 2

Отрезок және Дуга командаларын қолданып, жабық контур салыңыз(3 сурет). 

Сурет 3 Сызбаның элементтерін салу

 

– 1 түзуді Отрезок командасын қолданып салыңыз, координаттары 80,220 және 180,183.5;

– 2 доғаны 42 мм радиусты шеңбер арқылы объектті привязканы қолдана отырып салыңыз;

– 3 түзуді 1 түзуге симметриялы түрде салыңыз;

– Радиусы 5,5 мм болатын доғамен контурды жабыңыз

2 доғаның ортасымен дәл келетін шеңбер салыңыз:

– Круг командасын шақырыңыз;

– Курсорды үлкен доғаның ортасына әкеліп, Центр сөзі шыққанда тышқанның сол жақ батырмасын басыңыз;

– Клавиатурада шеңбер ортасын 22 енгізіңіз.

Детальдің екінші проекциясын(Ені 20 мм болатын тіктөртбұрыш) прямоугольник, отрезок және объектная привязка командаларын қолданып салыңыз(Сурет 4).

Оси слойын орнатып, бұл слойда остік сызықтарды және радиусы 30 мм болатын шеңбер салыңыз(Сурет 5).

Сурет 4 Сызбаның қосымшалары

Сурет 5 Остік сызықтар

 Контур слойын қосып, Подобие (Отступ) командасын қолданып 4 доғаға ұқсас арақашықтығы 4 мм доға салыңыз(Сурет 3):

– Подобие командасын енгізіңіз;

–Определите величину отступа или [Точка прохождения] < Точка прохождения> сұрауына 4 енгізіп,Enter басыңыз;

–Выберите объект для подобия или <выход> сұрауына 4 доғаны көрсетіңіз (Сурет 3).

Сол сияқты 1,2, 3 сызықтарын салыңыз (Сурет 6).

 

Сурет 6 Подобие командасын қолданып, сызбаға қосымшалар жасау

Сызбада жетіспейтін детальдарды салайық. Радиусы 4 мм, центрі 2 нүктеде болатын шеңбер салыңыз(Сурет 7). Массив командасын қолданып тағы радиусы 4 мм болатын 3 шеңбер салайық.:

–Массив командасын шақырамыз;

–Определите объект сұрауына шеңберді көрсетіп, Enter басыңыз;

–Введите тип массива[Прямоугольный/Круговой]<П>: сұрауына К енгізіп, Enter басыңыз;

–Определите центральную точку массива: сұрауына 1 нүктені көрсету керек (Сурет 7);

   

Сурет 7 Жаңа элементтер қосылған сызба фрагменті

–Введите число элементов в массиве: сұрауына 4 санын енгізіп, Enter басу керек;

–Определите угол заполнения (+=ccw, -=cw)<360>: сұрауына Enter басу керек;

–Поворачивать объекты массива [Да/Нет] <Д>: Enter басу керек.

3, 4 және 5 сызықтармен детальдің төменгі проекциясын толықтыру. 7 және 8 нүктелерді объектті привязка арқылы жасау керек(7 сурет).

Обрезать командасын қолданып, 3 және 4 түзулер арасындағы 6 түзуді жою керек(7 сурет).

– Обрезать командасын шақырып;

– Выберите объекты (Определите объекты) сұрауына 3 түзуді көрсету, ал Выберите объекты (Определите объекты) сұрауына 4 түзуін көрсетіп, Enter басыңыз;

–Выберите объект, который нужно обрезать, или [Проекция/Кромка/Отмена]: сұрауына 6 түзуін көрсетіп, Enter басыңыз.

Командалар орындалуы нәтижесінде 8 суретте көрсетілген.



Сурет 8 Обрезать командасын қолданып түзуді жою

 Расширить командасын қолданып, 2 және 3 түзулерін 1 түзуге дейін жалғаңыз:

–Расширить командасын шақырыңыз;

–Выберите объекты сұрауына 1 түзуін көрсетуіп, Enter басыңыз;

–Выберите объект, который нужно продолжить, или [Проекция/Кромка/Отмена] сұрауына 2 түзуін көрсетіп, ал Выберите объект, который нужно продолжить, или [Проекция/Кромка/Отмена] сұрауына 3 түзуін көрсетіп, Enter басыңыз.

Скругление командасын қолданып, радиусы 3 мм шеңберлі доғаның ұштарын дөңгелету үшін:

– Cкругление командасын қолданып;

–Выберите первый объект или [Полилиния/Радиус/Обрежь] сұрауына тышқанның оң жақ батырмасын басып, Радиус опциясын таңдау керек;

– Определите радиус скругления <10> сұрауына 3 санын енгізіңіз;

– Сопряжение командасын енгізіңіз;

–Выберите первый объект или [Полилиния/Радиус/Обрежь] сұрауына 1 түзуін көрсету;

–Выберите второй объект сұрауына 2 түзуін көрсетіп, Enter басыңыз.

Сурет 9 Шеңбердің доғамен дөнгелетіп

Сурет 10 Фасканы құру

 Сызбаның оң жағын дәл сол сияқты салыңыз.

Фаска командасын қолданып, 1 түзуге 30^о бұрышпен катеті 3 мм фаска жасау.

–Фаска командасын енгізіп;

–Выберите первую прямую или [Полилиния/Катет/Угол/Обрежь/Метод] сұрауына тышқанның оң жағын басып, Угол опциясын таңдаңыз;

–Определите длину первого катета фаски<10> сұрауына 3 енгізіңіз;

–Определите угол фаски относительно первой линии <0> сұрауына 30 санын енгізіңіз;

–Фаска командасын енгіңіз;

–Выберите первую прямую или [Полилиния/Катет/Угол/Обрежь/Метод] сұрауына 1 түзуін көрсетіңіз;

–Выберите вторую прямую 2 түзуін көрсетіңіз, Enter басыңыз.

Сызбаның оң жағына фаска салыңыз.

Объектті привязканы қолданып, контур слойында сызба проекциясын 1 және 2, 5 және 6 түзулерімен, Оси слойында 3 және 4 остік сызықтармен толықтырыңыз(Сурет 11).

Сурет 11 Сызба фрагменті

Көптеген жағдайларда сызбалардың элементтерін қозғалту керек. Бұл мақсатта Перенести және Повернуть командалары қолданылады.

Перенести командасы объект немесе объекттер тобын көшіреді.

Команда: Перенести	Командалық жолда Перенести командасын енгізіп,Enter басыңыз
Базовая точка или перемещение	Базалық нүктенің координаталарын енгізіп, Enter басыңыз
Вторая точка перемещения или <считать перемещением первую точку>:	Екінші нүкте координатасын енгізіп немесе перемещение немесе <используйте первую точку для перемещения>, Еnter басыңыз

Повернуть командасы базалық нүктеге қатысты объектті немесе объектілер жиынын айналдыруға.

Команда: Повернуть	Командалық жолда Повернуть командасын енгізіп, Enter басыңыз
Базовая точка	Базалық нүктенің координатасын енгізіп, Enter басыңыз
Угол поворота или опорный угол [опорный угол ]:	Айналу бұрышын көрсетіп, немесе Опорный угол опциясын таңдау керек

Опорный угол опциясы бар бұрышқа қатысты бұрышты анықтайды. Келесі сұраулар шығады

Опорный угол	Объекттің қазіргі орналасуын анықтайтын бұрыш
Новый угол	Объекттің орналасуын анықтайтын жаңа бұрыш

Бейнені 90^о –қа бұру үшін:

– Повернуть командасын енгізіңіз;

–Выделите объект сұрауына рамка арқылы барлық объектілерді белгілеп, Enter басыңыз;

–Определите базовую точку сұрауына кез-келген нүктені көрсетіңіз;

– клавиатурада 90 енгізіп, Enter басыңыз.

 

Сурет 12 Повернуть командасын қолдану нәтижесі

 
Перенести командасын қолданып, сызбаның ортасына бейнені орналастырыңыз(Сурет 13).

 

Сурет 13 Сызба фрагменті
 

Қосымша А

Сурет 14
 №5 лабораториялық жұмысқа нұсқау

Панорамирлеу және зуммирлеу, режимдермен жұмыс

1. Жұмыс мақсаты

Панорамирлеу және зуммирлеу, режимдермен жұмысты менгеру

2. Жұмыс мазмұны

AutoCAD жүйесімен жұмысты менгеру

3. Жалпы мағлұматтар

Панорамирлеу және зуммирлеу инструменттері көптеген мақсаттарда пайдаланылады. Зуммирлеу инструментін Инструменттер тақтасынан сәйкес пиктограммамен қосуға болады (1сур). Курсор сол пиктограмма формасын қабылдайды. Сызба алаңына қойып, тышқанның сол жағын басып, тышқан үстіге қозғалтсақ масштаб үлкейелі немесе керісінше. Керекті масштаб алғанда Esc басып, сызбаны жасауды жалғастыруға болады.

Панорамирлеу инструментін Инструменттер тақтасынан сәйкес пиктограммамен қосуға болады (1сур). Курсор сол пиктограмма формасын қабылдайды. Тышқанның сол жағын басып, сызбаны экранда керекті орынға орналастыруға болады.

Д

Инструмент Панорама реального времени

Инструмент Масштаб реального времени

Направления увеличения, уменьшения масштаба
етальдің сызбасын салу мысалында тұйық облысты штрихтау, размерлер қою және слойлармен жұмыс жасауды қарастырамыз.

2
Сур.1

сур. Келтірілген детальдің сызбасын салу керек болсын. Размерлері келесі: ұзындағы 200 мм, ені 100 мм, биіктік 60 мм, цилиндр диаметрі 64 мм.


Сур.2

1:2 масштабты таңдап, модельдің үстінен қарағандағы бейнесін саламыз. Программа керекті түсті таңдауға мүмкіндік береді. Ол үшін Инструменты – Параметры, Опции терезесінде Экран- Цвета кнопкасын таңдаймыз. Керекті түсті таңдаймыз.

Формат – Слой командасы арқылы Контур жаңа слойын құрамыз. Настройка свойств слоя терезесінен Создать кнопкасын басып, келесі қасиеттерді анықтаймыз: 0,35 мм сызық қалыңдығы, Continuous сызық типі. Осы командалар арқылы Оси слойын жасаймыз: 0,15 мм сызық қалыңдығы, Центр2 сызық типі.


Сур.3

Рисование – Прямоугольник командасын шақырып:

Команда: Прямоуг

Первый угол или [Фаска/Уровень/Сопряжение/Высота/Ширина]:

х=50, у=90 координаттарын енгіземіз.

Қарама-қарсы бұрыштық нүктені сұрауына Второй угол или: @100,50 енгізіп, Enter басамыз.

Оси слойын қосып, остік сызықтарды саламыз.

Отрезок командасын енгіземіз.

Қалып жолында ОРТО и ОПРИВ кнопкаларын қосамыз, Объектная привязка панелінде Привязка к середине кнопкасын басып, тышқанмен тіктөртбұрыштың төменгі қабырғасын көрсетеміз. Программа осьтік сызықты тіктөртбұрыштың төменгі қабырғасына байланыстырады. Осьтік сызықты жоғары қарай керекті орынға дейін созамыз. Дәл сол сияқты горизонталь осьтік сызықты саламыз.

Сур.4

Ортасы осьтік сызықтардың қиылысуында диаметрі 32 болатын шеңбер салайық. Контур слойын қосамыз. Рисование – Окружность – Центр, диаметр командасын шақырып, Объектная привязка құралдар тақтасында Привязка к пересечению құралды таңдап, осьтік сызықтардың қиылысуын көрсетеміз. Программа диаметр мөлшерін сұрайды:

Радиус круга или [диаметр]: 32

Диаметрі 32 болатын шеңбер салынды.

Вид спереди проекциясын салайық. Оси слойында қосымша сызықтарды салайық. Қосымша сызықтарды алдында салнған тіктөртбұрыштың қырлы қабырғаларынан жүргіземіз. Кескінің жасау үшін тағы бір қосымша сызық керек болады, ол сызықты шеңбермен шеңберден оң жағында орналасқан горизонталь осьтік сызықтың қиылысуынан жоғары созамыз. Рисование – Линия командасын шақырамыз. Объектная привязка құралдар тақтасында Привязка к ближайшему құралын таңдап, тышқанды сол жақтағы қосымша сызықтың кез-келген нүктесіне басамыз. ОРТО режимін қосамыз. Екінші нүктені көрсету үшін тышқанды горизонталь оңға тартып, командалық жолда 100 енгіземіз. Дәл сол сияқты проекцияның сыртқы контурының кесінділерін саламыз.

Енді қосымша сызықтарды жоюға болады(Изменить-Удалить, керекті қосымша 3 сызықты көрсетеміз).

Сур.5

Формат – Слой командасымен сызықты типі – Continuous, сызық қалыңдығы - 0,15 мм болатын жаңа Штриховкаслойды жасаймыз. Рисование – Штриховка командасын шақырып, Штриховка терезесінде Структура полесында ANSI131 таңдап, Выбрать точки значогын басып, керекті облыстың кез-келген жерінде тышқанмен көрсетіп, Enter басамыз. Штриховка терезесінде ОК басамыз(Сур 6).


Сур.6

Размер – Стиль командасын шақырып, Менеджер стилей размеров терезесінде Переопределить кнопкасын басамыз. Заменить текущий стиль терезесі ашылады. Ол терезеде Текст закладкасын таңдап, Высота текста реквизитына 5 енгіземіз. Основные единицы закладкасында Масштаб размеров – Коэффициент 2 енгіземіз.

Размерлерді қою үшін Размер – Линейный командасын шақырамыз. Командалық жолда

Команда: _рзмлинейный

Определите начало первой выносной линии размера или <выберите объект>:

Привязка к пересечению функциясын қолданып, Вид сверху проекциясының төменгі сол жақ бұрышын тышқанмен белгілейміз. Командалық жолда: Определите начало второй выносной линии размера:

Привязка к пересечению құралын қолданып, Вид сверху проекциясының төменгі оң жақ бұрышындағы выносная линияның екінші нүктесін көрсетеміз. Определите положение линии размера или [Мтекст/Текст/Угол/Гор/Вер/Повернутый]: сұрауына Размерлі сызықты астыға қарай созып, тышқанды басамыз. Дәл сол сияқты басқа размерлі сызықтарды саламыз. Бұл командаларды орындағаннан кейін 7 суреттегі сызбаны аламыз.


Сур.7

Біз сызбаның Вид сверху және Вид спереди бейнелерін көрсеттік.

№6 лабораториялық жұмыс

Объекттің үшөлшемді моделін жасау

1.Жұмыс мақсаты

AutoCAD объекттің үшөлшемді моделін жасау

2. Жұмыс мазмұны

AutoCAD жүйесімен үшөлшемді кеңістікте жұмыс жасауды менгеру

3. Жалпы мағлұматтар

Алдыңғы лабораториялық жұмыста детальдің Вид сверху және Вид спереди көрсетіп, сызбасын жасадық. Объекттің үшөлшемді моделін бірден құрып бұл мәселені тез шешуге болады. Autocad жүйесінде үшөлшемді объекттерді параллелепипед, цилиндр, сфера, конус, пирамида және т.б. түрінде жасауға болады. Сол детальді параллеллепипед денесінен цилиндар денесін алып жасауға болады.

Объекттің үшөлшемді моделін құрғаннан кейін, жазық және изометриялық түрлерін алуға, модельді бояға болады. 3-ОРБИТА командасын қолданып көру нүктесін өзгерте отырып, модельді айналдыруға, үшөлшемді модельдің үздіксіз айналу режимін анықтауға болады. Үшөлшемді модельдеу технологиясы екіөлшемді модельдеуден қарағанда көптеген артықшылытары бар.

Параллелепипед салайық: ұзындығы 200 мм, ені 100 мм, биіктіг 60 мм, диаметрі 64 мм болатын цилиндр.

Вид – Панели инструментов командасын қолданып керекті құралдар тақтасын қояйық. Вид, Объектная привязка жолдарына белгі қоямыз. Размерность – Стиль командасын шақырып, Менеджер стиля размеров терезесінде Изменить кнопкасын басып, Основные единицы закладкасында Масштабный коэффициент полесына 2 енгіземіз.

Формат –Уровень командасын қосып, Менеджер свойств слоя терезесінде Новый кнопкасын басамыз. Контур жаңа слойын құрамыз. Настройка свойств слоя терезесінен Создать кнопкасын басып, келесі қасиеттерді анықтаймыз: 0,35 мм сызық қалыңдығы, Continuous сызық типі. Осы командалар арқылы Оси слойын жасаймыз: 0,15 мм сызық қалыңдығы, Центр2 сызық типі.

Вид – 3D-виды – Сверху командасын шақырып, Вид сверху проекциясын қосамыз. Рисование – Тела – Ящик командасымен параллелепипед саламыз. Команданы шақырғаннан кейін келесі сұрау шығады:

Команда: ящик

Enter клавишасын басқанда, программа бастапқы бұрышты сұрайды, оған 50,100,0 енгіземеміз. Программа келесі сұрау шығарады:

Угол или [Куб/Длина]:

Куб опциясы кубты анықтайтын бір өлшемді сұрайды. Длина опциясы параллеллепипедтың 3 размерін сұрайды.

:@100, 50,30 енгіземіз.

Вид – Затенение – Плоские тени с включенными гранями командасын қолданып сызбаның түрлерін көреміз(1 сур).


Сур.1

Параллеллепипедтың ортасында биіктігі 64 мм болатын цилиндр құрайық. Вид сверху проекциясын шақырып, Оси слойында цилиндрдың табанын анықтайтын осьтерді саламыз. Вид – Затенение – Сеточный каркас 3D командасы арқылы параллелепипедтың көленкесін өшіреміз. Рисование – Тела – Цилиндр командасы арқылы цилиндр саламыз. Кажущееся пересечение байланыстыруын қосып, осьтердің қиылысу нүктесін көрсетеміз.

Команда: цилиндр

Центральная точка основания цилиндра или [Эллиптический] <0,0,0>: Enter

Радиус основания цилиндра или [Диаметр]: 16