Дәріс 12 Инклюзивті білім беру ортасында оқытудың дизайны
"Әмбебап дизайн" терминін алғаш рет АҚШ сәулетшісі Рон Мейс барлығына, соның ішінде мүгедектерге де қол жетімді ғимараттар құру философиясын сипаттау үшін қолданды.
"Әмбебап дизайн" бейімделуді немесе арнайы дизайнды қажет етпестен оларды барлық адамдар үшін мүмкіндігінше пайдалануға жарамды етуге арналған заттардың, параметрлердің, бағдарламалар мен қызметтердің дизайнын білдіреді " (БҰҰ Мүгедектердің құқықтары туралы Конвенциясы, 2-бап).
Оқытуға арналған әмбебап дизайн (УДО, ағылш. Universal design for Learning-UDL) Р. Мейстің идеялары негізінде әзірленді және білім алушылардың әр түрлі білім беру қажеттіліктерін қолдауды көздейді, олар әрқашан бір-бірінен ерекшеленетін болады, яғни кез келген оқушының өзіндік ерекшеліктері болады:
- білім берудегі әмбебап дизайн барлық оқушылардың жеке оқу траекторияларын ескеретін білім беру ортасын құруға көмектеседі;
- білім берудегі әмбебап дизайн оқу бағдарламасының, оқыту әдістерінің, мектеп ғимараттарының және т. б. максималды бейімделуін қамтамасыз ете алады.;
- әмбебап дизайн және көмекші технологиялар мұғалімнің оқушылардың қажеттіліктерін қамтамасыз ету мүмкіндіктерін кеңейтеді ‒ әмбебап дизайн оқу бағдарламасын икемді етеді, ал көмекші технологиялар жеке ерекшеліктері бар оқушылардың мүмкіндіктерін жақсарту үшін физикалық бейімделулерді, құрылғыларды және құралдарды қамтамасыз етеді.
Дизайнның негізгі қағидасы-білім беру қызметін жоспарлау кезінде ол әр түрлі қызығушылықтарды, физикалық, сенсорлық және интеллектуалдық мүмкіндіктердің айырмашылықтарын, оқушылардың оқу қарқыны мен мотивациясын ескереді. Бірақ оқытудың негізі студенттердің білім беру бағдарламасына енгізілген және барлық оқушыларға ортақ бірыңғай академиялық мазмұнды игеруіне негізделген кезде, мұғалімде бірден проблемалық жағдай туындайды-сабақ барысында сынып кеңістігінде әр түрлі оқушылардың ерекшеліктерін ескеріп, оларға білім беру бағдарламасының мазмұнын тарату сияқты.
Әмбебап оқыту дизайны тұжырымдамасы оқушыларға жалпы оқу мазмұнын тарату кезінде осы проблемалық жағдайды шешу үшін қолдануды ұсынады:
1) оқушыларға оқу материалын ұсынудың әртүрлі нысандары;
2) оқушыларды оқу процесіне тартудың әртүрлі тәсілдері;
3) оқушылардың өздері меңгерген материалды ұсынуының әртүрлі нысандары.
Достарыңызбен бөлісу: |