Иплом жұмысы тақырыбы
сыныптар Сөйлем құрастыруға арналған тапсырмалар
жүктеу/скачать 97.35 Kb.
|
Оқулықтарда шығарма жазуға төмендегідей тапсырмалар берілген: 1-сыныпта -6 тапсырма; 2-сыныпта –37 тапсырма; 3-сыныппа - 67 тапсырма; 4-сыныпта -51 тапсырма берілген. Осы тапсырмалар тіл байлығын дамытуға үлкен әсерін тигізеді. Осы тапсырмаларды саралап отырып, біз жалпы тіл байлығын дамыту әдістемесіне тоқталмақпыз. Ә.Исабаев «Қазақ тілін оқыту методикасында» ұсынып отырған практикалық әдістерде «сөйлем құрату әдісі», «шығарма жаздыру әдісі», «дұрыс сөйлеуге дағдыларын қалыптастырудың тәсілдері», »Диалогтық және монологтық сөйлеуді үйрету әдістері» тақырыптарда тіл дамыту мәселелеріне тоқталған [137]. Бастауыш сыныпта қазақ тілін оқыту әдістемесін негізін құрастырған ғалымдардың бірі – Сағира Рахметова. Бастауыш сыныпта қазақ тілін оқыту әдістемесінде тіл байлығын дамытудың профессор С.Рахметова сауат ашу кезеңнен басталатынын өзінің «Қазақ тілін оқыту әдістемесі» атты оқулығында мынадай бөлімдерде көрсеткен: 1) «Сауат ашу және тіл дамыту әдістемесі» (Сауат ашу кезеңде баланың тілі мен ойын дамыту). Ғалым былай деген: «Оқушылардың тілін дамыту үшін әліппедегі мәтіндер мен берілген сөздер өмірдің әр саласын қамтиды: балалар мен үлкендер өмірі, табиғат құбылыстары, баланы қоршаған сан алуан заттар, өсімдіктер, жануарлар дүниесі» [6,-37]. 2) «Әдебиеттік оқу және тіл дамыту әдістемесі» бөлімінде мәтінді қабылдауға байланысты жүргізілетін жұмыстарға тоқтала отырып, осы жұмыстарды жүргізгенде «...балаларды өз беттерімен ізденуге үйретіп, ақыл ойы мен дүниетанымын кеңейтуге, тілін дамытуға септігін тигізеді» - деп көрсеткен [6,-59]. 3) «Грамматика және тіл дамыту» бөлімінде коммуникативтік әдістерге тоқтала отырып, эвристикалық және проблемалық әдістер оқушылардың тіл байлығын дамытуға әсерін тигізеді деген түсінік береді [6,-79]. 4)»Жазу және тіл дамыту» 5)Байланыстырып сөйлеу [6,-95; 110]. Ғалымның пікірінше бастауыш мектептерде жүргізілетін тіл дамыту жұмысы негізінен мынадай мақсаттарды көздейді: 1) оқушылардың байқағыштық ойлау қабілеттері мен тілін, дүниетанымын дамыту, әр нәрсені салыстыра талдап салыстыру негізінде өз беттерімен қорытынды шығара білуге үйрету; 2) оқушыларға қазақ әдеби тілі нормасына сай, өз сезімін, ойын дұрыс жазып бере алатындай, дағдылар, біліктер қалыптастыру; 3) оқушыларды ана тілін сүюге, оның алтын қорын, тамаша сырлы, көркем де нәзік сөз байлығын қолдана білуге және оны сезініп, құрметтей білуге тәрбиелеу; 4) қазақ тілі ғылыми табысы негізінде оқушылардың жазу тілін дамытуға септігі тиетін мазмұндама мен шығарма жұмыстарының оңай да тиімді түрлерін іріктеп алып ұсыну; 5) мазмұндама мен шығарма мәтіндері арқылы балаларды өз Отанына берілген шын патриот, бірі-біріне достық, туысқандық рухта, бауырластық сезімге, қоғамымызға саналы да белсенді қызмет ете білуге тәрбиелеу [6,-117-118]. Белгілі ғалым Б.Ысқақов «Тіл дамытудың психолонгвистикалық негіздері» атты кітабында бастауыш сынып оқушыларының тілін дамытудың мақсаттары мен міндеттерін, психологиялық, лингвистикалық негіздерін қарастырып отырып, былай деген: «Бастауыш сыныптарда жүргізілетін тіл дамыту әдістемесі – оқушыларға білім жүйесін меңгеруге, тілге деген икемділігі мен дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеін әдіс-тәсілдер мен формалар, принциптер мен оқытудың мазмұны жайындағы ілім. Жалпы әдістеме ғылымының бр саласы» [85,-3]. Екі ғалымның да тіл дамыту туралы пікірлеріне қосыла отырып, сөздіктер арқылы тіл байлығын дамыту әдістемесін ұсынып отырмыз. Тілді үйрету мақсаты туралы Ф.де Соссюр былай деген болатын: «Обучение неродному языку требует не закрепления стереотипных навыков говорения, а выработки гибких коммуникативных умений свободно выбирать оптимальную для данного случая речевую стартегию» [138,-147]. жүктеу/скачать 97.35 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|