«Егер жер мен көкте Алладан басқа тәңірлер болғанда

57
ИМАНИ ГҮЛ
болмақ. Ал әр қалағанын істей алмайтын әлсіз, қалауы 
басқаларға тәуелді нәрсе ешқашан Алла бола алмайды.
• Бір мектепте екі директор, бір қалада екі әкім, бір 
мемлекетте екі президент болуы мүмкін емес. Өйткені 
ешкім өзінің ісіне басқаның араласуын, екінші бір 
ортақты қаламайды. Қалауы мен күш-қуаты шектеулі 
адам баласының өзінде осылай болып жатса, күллі 
ғаламның жаратушысы Алла Тағала өзінің салтанатты 
патшалығына, теңдессіз құзіретіне басқа біреудің ара-
ласуын қалай ма? Әлбетте, қаламайды. Себебі, шынайы 
Алла, нағыз патшалық басқаның бұйрығына бас имейді, 
өзгенің иненің жасуындай араласуын қаламайды. Ешбір 
ортақ пен серікті қабылдамайды.
4. Әл-Мухалафатул лил-хауадис.
Кейіннен пайда болғандарға еш ұқсамау де-
ген мағынаны білдіреді. Бұл сипат – Алла Тағаланың 
кейіннен жаратылғандардың ешқайсысына мүлдем 
ұқсамайтындығын немесе ешбір нәрсенің Оған 
ұқсамайтындығын білдіретін сипат.
Алла Тағаладан өзге барлық нәрсенің, күллі 
жаратылыстың бастауы және соңы бар. Ұлы Жаратушы-
дан басқаның бәрі кейіннен пайда болған. Міне, Алла 
Тағала осы кейіннен пайда болғандардың ешқайсысына 
ұқсамайды. Әрі олардан бөлек, өзгеше. Сондықтан 
ғұламалар: «Ақылға, қиялымызға, ойлау кеңістігімізге 
қандай нәрсені пайымдасақ та Алла Тағала одан 
басқа, әрі өзгеше», – деп Хақ Тағаланың еш нәрсеге 
ұқсамайтындығына назарымызды аударған. Өйткені 
барлық нәрсе Алла тарапынан кейіннен жаратылған. Ал 
жаратылған нәрсе дене, түр, уақыт, мекен сияқты ерек-
шеліктерге тәуелді болғандықтан үнемі өзгереді, ауыса-

58
ИМАНИ ГҮЛ
ды және бір-біріне ұқсайды. Соңында бәрі пәнилікке 
бас иеді.
Иә, жаратылғандар көптеген нәрсеге мұқтаж. Олар 
өз ерекшеліктеріне қарай туып-өсуге, заман мен мекен-
ге, ішіп-жеуге, тоқтауға және қозғалысқа, отырып-тұруға, 
қуанып-қайғыруға, шаршауға, дем алуға мұқтаж. Ал 
Ұлы Алла Тағала бұлардың ешқайсысына мұқтаж емес. 
Керісінше, бәрі Оған мұқтаж. Өйткені жаратылыстың 
ешқайсысы жоқ кезде де Ол бар еді. Өйткені Алла 
Тағаланың барлығының бастауы жоқ – әзәли, соңы 
жоқ – мәңгі. Алла Тағаланың еш теңдесі жоқ әрі шексіз 
болғандықтан, біздер Оны толық түсіне алмаймыз. Себебі, 
біз кез келген нәрсені көрген, білген нәрсемізге салыстыру 
арқылы ғана түсіне білеміз. Алла Тағала Құранда: «Оның 

жүктеу/скачать 3.56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: