Ислам тарихи вә он дөрд мәсумларын (Ә) ҺӘЈаты тәҺгигат групу бисмиллаһир-рәһманир-рәһим
жүктеу/скачать 0.78 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АШАҒЫДАКЫ СУАЛЛАРА ҸАВАБ ВЕРИН
- АЛТЫНҸЫ МӘ`СУМ ИМАМ ЗЕЈНҮЛ-АБИДИН ӘЛЕЈҺИССАЛАМ
- ҺӘЗРӘТ ЗЕЈНҮЛ-АБИДИНИН ӘХЛАГИ ХҮСУСИЈЈӘТЛӘРИ
- ҺӘРӘКАТЫН БАШЛАНМАСЫ ВӘ ИМАМЫН ҺӘРӘКАТДАКЫ РОЛУ
- ИМАМ СӘҸҸАДЫН ҺИШАМЛА ОЛАН ӘҺВАЛАТЫ
- ИМАМ СӘҸҸАД (Ә) ВӘ СӘҺИФЕЈИ-СӘҸҸАДИЈЈӘ
ИМАМЫН ШӘХСИЈЈӘТИАды: Һүсејн (ә) Ләгәби: Сејјидүш-шүһәда Күнјәси: Әбу Әбдуллаһ Атасы: Әли (ә) Анасы: Фатимеји-Зәһра (с) Бабасы: Пејғәмбәр (с) Доғум или: Һиҹри 4-ҹү ил Имамлыг мүддәти: 10 ил Өмрү: 57 ил Шәһадәт тарихи: Һиҹри 61-ҹи илдә Језидин әмри илә шәһид едилди. Мәзары: Кәрбәла (Ирагда). АШАҒЫДАКЫ СУАЛЛАРА ҸАВАБ ВЕРИН1. Нә үчүн имамын адыны Һүсејн гојдулар? 2. Нәјә ҝөрә һәзрәт Һүсејн (ә) залым бир хәлифә сајылан Мүавијәнин дөврүндә е᾿тираз сәсини уҹалтмады? 3. Һәзрәт Һүсејн (ә) куфәлиләрин дә`вәти гаршысында нәјә ҝөрә Мүслүмү ҝөндәрди? 4. Һүсејн (ә) вә онун әсһабы Ашура ҝүнүндә мәғлуб олмадылар. Нәјә ҝөрә? 5. Нә үчүн һәзрәт Һүсејнин хатирәси илдән-илә даһа чох әзизләнир?
ТӘВӘЛЛҮДҮИран, икинҹи хәлифә Өмәрин дөврүндә мүсәлманлар тәрәфиндән фәтһ олундугдан сонра Иран шаһы Јәздҝирдин гызлары Мәдинәјә ҝәтирилдиләр. Һамы Мәдинә мәсҹидинә јығышараг Өмәрин нә әмр едәҹәјини ҝөзләјирди. Өмәр онлары сатмаг истәдикдә Әли (ә) бу ишә мане олуб белә бујурду: «Гызлары сәрбәст бурах, гој өз истәдикләри адама әрә ҝетсинләр.» Бу вахт гызлардан бири Һүсејн ибни Әлини, о бириси исә имам Һәсән Мүҹтәбаны өзүнә әр сечди. Әли әлејһиссалам һәзрәт Һүсејн әлејһиссалама бујурду: «Бу гызы лазымынҹа гору, чүнки онун бәтниндән Аллаһын јер үзүндә ән јахшы бәндәси вә бүтүн имамларын атасы олан бир имам дүнјаја ҝәләҹәкдир». Чох кечмәди ки, Әли ибни Һүсејнин вүҹудунун ҝүнәши, һиҹри 38-ҹ илин Шә`бан ајынын бешиндә ҹүмә ахшамы ҝүнү, Мәдинәдә ишыгланды. Ушағын адыны Әли гојдулар, сонралар исә Зејнүл-абидин вә Сәҹҹад ләгәбләринин саһибинә чеврилди. ҺӘЗРӘТ ЗЕЈНҮЛ-АБИДИНИН ӘХЛАГИ ХҮСУСИЈЈӘТЛӘРИ1. Тәгвасы: О һәзрәтин әхлаги хүсусијјәтләриндән бири дә тәгва вә пәһризкарлығы иди. Бу барәдә имам Садиг (ә) белә бујурмушдур: «Әли ибни Һүсејн, Бәни Һашим өвладлары арасында өз ҝөзәл рәфтарына әсасән Әли әлејһиссалама чох бәнзәјирди». О һәзрәтин оғлу имам Мәһәммәд Багир (ә) исә бу барәдә белә бујурмушдур: «Бир ҝүн атамын јанына ҝәлдикдә, онун Аллаһа ибадәтлә мәшғул олдуғунун шаһиди олдум. Белә ки, о һәзрәтин ҝөзләри ағламагдан гызармыш, ајаглары исә сәҹдәјә ҝетмәкдән шишиб габар олмушду. Бу вахт мән она дедим: Әзиз ата, нијә ибадәтдә икән өзүндән ҝедир вә өзүнү бу гәдәр инҹидирсән?» Атам ағлајыб бујурду: «Өвладым! Аллаһа нә гәдәр ибадәт етсәм дә белә, бабан Әли ибни Әбу Талибин ибадәтләринин јанында һечдир.» Тавус Јәмани дејир: Имамын Кә`бәдә сәҹдә һалында икән белә сөјләмәсинин шаһиди олдум: «Пәрвәрдиҝара! Сәнин бәндән, Сәнә мөһтаҹ олан, Сәнин евиндә Сәнин рәһмәтини, әфвини вә еһсаныны ҝөзләјир.» 2. Халгын һәјат вә мәишәти илә марагланмаг: Имам Зејнүл-абидин әлејһиссалам да, бабасы һәзрәт Әли (ә) кими тарла вә хурмалыгларда чалышырды. Һәр хурма ағаҹынын јанында ики рүкәт намаз гылыб өзүндән ҝедәрди ки, Аллаһдан башга һеч бир шеј јадына дүшмәзди. Ијирми дәфә Мәккәјә пијада ҝетмишди, һәмишә дә халгы Гур`анын ҹәзбедиҹи ајәләри илә һидајәт едиб, онлара доғру јолу ҝөстәрәрди. ?????Дүнјадакы бүтүн инсани сифәтләр о һәзрәтин вүҹудунда ҹәм олмушду. О, мүгавимәт, фәдакарлыг вә рәһмәтин ән мүкәммәл нүмунәси иди. Јүзләрлә јохсул вә аҹ аиләни доландырыр, ҝүндә евиндә бир нечә гојун кәсдирәрәк касыблар арасында пајлајыр, палтарсызлара палтар верир, борҹлуларын борҹларыны өдәјирди, өзү исә садә ҝејиниб садә доланырды. Ҝүнләрин бир ҝүнүндә бир киши Әли ибни Һүсејнин һүзуруна ҝәлиб о һәзрәти тәһгир етмәјә башлады. Имам бөјүк һәвәслә вә меһрибанлыгла һәмин кишијә белә бујурду: «Ај гардаш, әҝәр доғру дејирсәнсә вә бу сајдығын сифәтләр мәндә варса, Аллаһ мәни бағышлајыб ҝүнаһымдан кечсин. Јох әҝәр јалан сөјләјирсәнсә, Аллаһ сәни бағышлајыб ҝүнаһындан кечсин». О киши имамын бу еһтирамындан утаныб һәзрәтдән үзр истәди. Имамын достларындан олан Әбу Һәмзә Сомали һәзрәтин хидмәтчисиндән хүласә олараг, имамын әхлагындан она данышмасыны хаһиш етдикдә хидмәтчи өз сөзүнү белә башлады: «Нечә илләрдир ки, онун гуллуғундајам. Дүзлүк, доғрулуг, тәгва вә паклыгдан башга о һәзрәтдә һеч бир шеј ҝөрмәмишәм. Мөвлам, бүтүн чәтинликләрә бахмајараг, халгын мәсәләләри илә марагланараг онларын гаршылашдыглары чәтинликләри јорулмадан һәлл едир». Зејд ибни Үсамә өлүм јатағында икән, имам Сәҹҹад (ә) онун әјадәтинә ҝәлдикдә Зејди ағлајан ҝөрүб ондан нәјә ҝөрә ағладығыны сорушду. Зејд белә ҹаваб верди: «Он беш мин динар борҹум вар ки, ҝәрәк өдәјәм, лакин мал-дөвләтимә бахдыгда исә ҝөрүрәм ки, һеч борҹум гәдәр дејил». Имам (ә) бујурду: «Ағлама, мән сәнин бүтүн борҹларыны өдәјәрәм, буна әмин ола биләрсән.» Ахшамлар һава гаралдыгда вә һамы јатандан сонра һәзрәт Сәҹҹад (ә) ајаға галхыб, мүхтәлиф азугәләри бир кисәјә төкәрәк, танынмасын дејә үзүнү өртүб, кисәни далына чатыб јохсулларын евинә апарарды. Һәзрәт (ә) Мәдинәдә јашајан тәхминән јүз башсыз аиләни идарә едирди ки, онларын да чоху јохсул вә касыблардан ибарәт иди. Гәрибәдир ки, һәмин аиләләрдән һеч бири билмирди ки, онларын мәишәтини идарә едән имам Зејнүл-абидин әлејһиссаламдыр. Онлар јалныз имам шәһид олдугдан сонра, көмәкләринин кәсилдијини ҝөрүб баша дүшдүләр ки, онлара јардым едән шәхс һәзрәт Сәҹҹад имиш. АТАСЫ ИЛӘ БИРЛИКДӘИмам Зејнүл-абидин әлејһиссалам атасынын Кәрбәлаја һиҹрәт етдији илк ҝүндән е`тибарән имам Һүсејн әлејһиссаламын ардынҹа гәдәм-гәдәм ирәлиләјирди. Һәтта Ашура ҝүнүндә атасы көмәк истәдикдә, хәстә олмасына әһәмијјәт вермәјиб атасынын көмәјинә јетмәк үчүн ајаға галхдыгда һәзрәт Зејнәб (ә) она мане олуб бујурду: «Сән бу аиләнин јеҝанә јадиҝары, Һүсејндән сонракы имамымыз вә һамымызын горујуҹусусан. Сәнин борҹун бизи горумаг вә шәһидләрин уҹа мәгамыны халга јетирмәкдир.» Бир сыра ҹаһил адамлар имамы әлдән дүшмүш бир хәстә кими тәсәввүр етмәкдә јанылырлар. Чүнки имамын Кәрбәладакы хәстәлији илаһи бир мәсләһәт имиш ки, дүшмән гылынҹындан аманда галсын вә Кәрбәланын ҹанлы тарихинә чеврилсин. Имам Һүсејн (ә) вә бүтүн әсһабы шәһид олдугдан сонра, Шүмр лә`нәтуллаһ вә Бәни Үмәјјә гатилләриндән бир дәстәси имамын чадырына ҝириб Һүсејнин варисини дә өлдүрмәк истәдиләр. Лакин имамы хәстә ҝөрдүкдә Шүмрә е`тираз етдиләр. Өмәр Сә`д дә Шүмрү тутаҹағы әмәлинә ҝөрә гынајараг ону имамын чадырындан чыхарыб деди: Ҝөрмүрсән бу хәстәдир вә һеч бир иш ҝөрә билмәз?! Онунла ишин олмасын!!» ҺӘРӘКАТЫН БАШЛАНМАСЫ ВӘ ИМАМЫН ҺӘРӘКАТДАКЫ РОЛУҺиҹри 61-ҹи илин Мәһәррәм ајынын 11-дә сәһәр чағы, имам Зејнүл-абидин әлејһиссалам шәһидләрин аиләси илә бирликдә дүшмән тәрәфиндән мүһасирә олунмуш бир вәзијјәтдә иди. Онлар о һәзрәтин әл-ајағыны да зәнҹирлә бағлајараг даһа чох нараһат олмасы үчүн шәһидләрин башларыны ҝөзләринин габағына гојмушдулар. Һеч шүбһәсиз әҝәр бу имам (ә) Кәрбәлада олмасајды вә Језидин ҹинајәтләрини јахындан ҝөрмәсәјди вә һәмин ҹинајәтләри Куфәдә вә Шамда халга изаһ етмәсәјди, Бәни Үмәјјә һөкумәти тарихдә бу дәрәҹәдә рүсвај олмазды. Һүсејн (ә) ханәданы, онлары мәғлуб һесаб едән бир дәстә ҹаһилин ҝүман етдијинин әксинә олараг, ҝетдикләри һәр бир јердә өз ингилабларынын гәләбәсиндән, Језидин исә мәғлубијјәтиндән данышырдылар. Бундан үстүн гәләбә нә ола биләр ки, дүшмән онлардан горхурду вә данышмаг үчүн ағызларыны ачанда халг онлары алгышлајыб афәрин дејәрәк дүшмәнләринә лә`нәт сөјләјирдиләр?!
ИМАМЫН КУФӘДӘ ЧЫХЫШЫӘсирләр карваны Куфәјә чатдыгда ҹамаат онлары ҝөрмәк үчүн пишвазларына чыхмышдылар. Имам Сәҹҹад (ә) Куфәлиләрин е`тинасызлығындан баша дүшдү ки, онлары танымајыблар. Буна ҝөрә әли илә ишарә едәрәк онлара сусмаг әмрини верди. Ҹамаат сусду. Һүсејнин јадиҝары сөзә башлајыб белә бујурду: «Еј Куфә ҹамааты! Мән Әли вә Фатимәнин өвлады, Пејғәмбәрин нәвәси Әлијәм. Мән ушаглары өлдүрүлмүш, вар-дөвләти талан олунмуш, ханәданы әсир алынараг гаршынызда сахланылан имамын өвладыјам. Сиз атама мәктуб ҝөндәриб дә`вәт етдиниз. О исә сизә тәрәф ҝәлдикдә ону өлдүрдүнүз. Сабаһ гијамәт ҝүнүндә Аллаһын вә Пејғәмбәрин ҹавабыны неҹә верәҹәксиниз? Сиз пејғәмбәринизин һөрмәтини сахламадыныз, онун руһуну инҹитдиниз. Вај сизин һалыныза, сиз чох пис адамсыныз». Имам (ә) бу сөзләри илә јатмыш виҹданлары ојадараг гәлбләри риггәтә ҝәтирди. Бунунла да Әмәвиләрин шәнлијини јаса чевирди. ИБНИ ЗИЈАДЫН САРАЈЫНДАМә`мурлар Куфә шәһәриндә вәзијјәтин ҝәрҝинләшдијини Ибни Зијада хәбәр вердикдә әсирләрин тезликлә сараја ҝәтирилмәсини әмр етди. Зијадын алчаг вә сатгын оғлу тәнтәнәли бир јығынҹаг тәшкил едиб Куфәнин бөјкләрини дә ораја дә`вәт етмишди. Беләликлә дә өз гүдрәтини онлара ҝөстәриб, ловғаланмаг вә рија етмәк истәјирди. Елә бу вахт Һүсејнин сағ галмыш аилә үзвләрини ораја ҝәтирдиләр. Орада оланларын һамысы онлара бахырдылар. Әсирләрин һеч бири Куфә ҹәллады Ибни Зијада мәһәл гојмады. Ибни Зијад гәзәбләнмишди вә онлара һөрмәтсизлик етмәк истәјирди, лакин ҹәсарәти чатмады. Һәзрәт Сәҹҹад она хитаб едиб бујурду: «Еј Зијад оғлу! Бу ҝүн гүдрәт тахтында отурубсан, Пејғәмбәрин ушаглары исә гаршында дурублар. Белә ҝүман етмә ки, бизим нәзәримиздә гијмәтли бир дәјәрин вардыр». Бу ҹүмләләр она елә тә`сир етди ки, Куфәнин зүлмкар һакими әл-ајағыны итириб налајиг сөзләр данышмаға вә тәһдид етмәјә башлады. О әмр етди ки, имам Сәҹҹады да өлдүрсүнләр. Әсирләрин һәрәкәти вә орада оланларын е`тиразы Ибни Зијадын вердији әмри ҝери ҝөтүрмәк мәҹбуријјәтиндә гојду. Амма имам Сәҹҹад (ә) јенидән она хитаб едәрәк белә бујурду: «Мәни өлдүрмәклә горхудурсан? Өлдүрүлмәк бизим адәтимиз, шәһид олмаг исә кәрамәтимиздир». Ибни Зијад чаш-баш галмышды, онун әсирләрини орадан апармаг әмрини вермәкдән башга һеч бир чарәси галмамышды. ЈЕЗИДИН МӘҸЛИСИНДӘПејғәмбәр ханәданы артыг јорғун, руһдан дүшмүш вә нараһат иди. Онлары иплә бир-биринә бағлајыб Језидин сарајына апардылар. Онлар Језидлә дә Ибни Зијадла даврандыглары кими рәфтар етдиләр. Бу вахт имам Сәҹҹад әлејһиссалам бујурду: «Еј Језид! Сән өзүнү мүсәлман һесаб едирсән, амма әҝәр Пејғәмбәр (с) бизи бу вәзијјәтдә, белә бағланмыш һалда ҝөрсә, сәнинлә неҹә рәфтар едәр вә сәнә нә дејәр?» Имамын бу гәти ҹүмләси орада оланларын һамысыны ағлатды. Језид исә гохусундан тез ипләрин кәсилмәсини әмр етди. Даһа сонра Језид ағыр сөзләр демәјә башлады. Лакин Һүсејнин өвладлары, о ҹүмләдән имам Сәҹҹад әлејһиссалам, гаршысында дајаныб ифшаедиҹи сөзләрилә ону рүсвај етди. Иш о јерә чатды ки, Језидин һәрәмханасынын ичиндән белә е`тираз вә ағламаг сәсләри уҹалды. Бу е`тираз вә ағламагларын һәр бири Језидин башына дәјән бир чәкиҹә бәнзәјирди ки, ону ишрәт јухусундан ојадырды. О, баша дүшдү ки, әҝәр Пејғәмбәрин варисләрини бир аз да өз сарајында сахласа, гијам башланар вә о заман Језид дә һәлак олар. О, өзүнү халгын е`тираз вә гәзәб дәнизиндә гәрг олунмуш бир вәзијјәтдә ҝөрүр, о јан бу јана бахараг өзүнә бәраәт газандырмаг үчүн чыхыш јолу ахтарырды. Бирдән гышгырыб деди: «Аллаһ бу Ибни Зијада лә`нәт еләсин. Мән Һүсејни өлдүрмәк вә аиләсини әсир апармаға разы дејилдим.». Лакин артыг иш ишдән кечмишди вә һамы билирди ки, әсл ҹинајәткар онун өзүдүр. Буна ҝөрә дә рүсвајчылыг артмасын дејә, дәрһал әмр етди ки, әсирләри габагҹадан онлар үчүн һазырланмыш хүсуси јерә апарсынлар. Пејғәмбәрин өвладларыны һәмин јерә апардылар. Лакин онлар орада да сакит дурмајыб халга Језидин ҹинајәтләри барәдә мә`лумат верирдиләр. Һәтта имам Һүсејнин үч јашында олан гызы Рүгәјјә дә бу мүбаризәдә иштирак едирди.
ИМАМ ШАМ МӘСҸИДИНДӘБир ҝүн Језид мәғлубијјәтини арадан апармаг үчүн һөкмдарлығы вә гүдрәтинин мәркәзи олан Шам мәсҹидиндә тәнтәнәли бир мәҹлис гуруб сатгын натигләрә әмр етмишди ки, ону мәдһ едиб Пејғәмбәрин аиләсинә јарашмајан сөзләр десинләр. Бунунла да халгын гаршысында бәраәт газаныб Пејғәмбәрин өвладларыны тәгсиркар ҝөстәрмәк истәјирди. Имам Сәҹҹад әлејһиссалам мәсҹидин бир күнҹүндә отуруб Језидин натигини динләјирди. Натиг Језиди мәдһ едиб, Пејғәмбәрин ханәданына пис сөзләр дедији вахт, о һәзрәт (ә) уҹа сәслә фәрјад етди: «Вај олсун сәнин һалына еј сатгын муздур! Језиди севиндирмәк үчүн Аллаһы гәзәбләндирдин, өзүн үчүн исә ҹәһәннәм газандын». Сонра Језидә тәрәф дөнүб бујурду: «Гој бу минбәрин үстүнә чыхым вә Аллаһ илә халгы севиндирән бир сөз данышым». Језид әввәлҹә әһәмијјәт вермәјиб иҹазә вермәк истәмәди. Лакин мәҹлисдә оланлар Језидин имама иҹазә вермәсини истәдиләр. Језид чарәсиз галыб иҹазә верди, лакин бу ишин ахырындан горхурду. Имам (ә) минбәрә чыхыб Аллаһа һәмд вә сәна етдикдән сонра бујурду: «Ај ҹамаат! Аллаһ-таала бизә елм, дөзүм, сәхавәт, шүҹаәт, иман вә пәһризкарлыг әта етмишдир. Билин ки, ислам Пејғәмбәри биздәндир, Әли (ә) вә Ҹә`фәри Тәјјар биздәндир, Һәмзә Сејјидүш-шүһәда вә Пејғәмбәрин гәлбинин мејвәләри олан имам Һәсән илә имам Һүсејн (ә) биздәндирләр». Бирдән-бирә халг өзүнә ҝәлиб, гәлбләр синәләрдә чырпынмаға башлады вә бүтүн ҝөзләр имама зилләнди. Демәк бизә јалан демишдиләр ки, бунлар һөкумәт әлејһинә гијам едән хариҹиләрдир. Бунлар Аллаһын јер үзүндәки ән јахшы бәндәләридирләр. Имамын сонракы ҹүмләләри халгы даһа да ајылтды. Имам (ә) белә бујурду: «Мән Мәккәнин, Минанын өвладыјам, мән зәмзәм вә сәфанын өвладыјам (јә`ни онлар бизә аиддир). Мән ме`раҹа ҝетмиш бир шәхсин өвладыјам, мән Аллаһ Пејғәмбәринин өвладыјам, мән Әлијји-Мүртәзанын, Фатимеји-Зәһранын өвладыјам, мән Кәрбәлада ҝүнаһсыз өлдүрүлән Һүсејнин өвладыјам». Бирдән онлар гәһәрләниб, кишили-арвадлы ағламаға башладылар. Өзүнү мүһасирәдә һисс едән Језид «азанверәнә азан вермәк әмрини верин» - деди. Азан сәси јүксәлди «Аллаһу Әкбәр». Һәзрәт (ә) бујурду: «Ән бөјүк Аллаһдыр.» Азанверән деди: «Әшһәдү әнла илаһә илләллаһ». Һәзрәт (ә) белә бујурду: «Әтим, дәрим вә сүмүкләрим дә буна шаһиддир». Азан верән деди: «Әшһәдү әннә Муһәммәдән Рәсулуллаһ». Һәзрәт (ә) бујурду: «Еј азанчы! Адыны чәкдијин Пејғәмбәрә ҝөрә бир аз дөз дајан.» Сонра Језидә хитаб едәрәк бујурду: «Еј Језид! Адыны чәкдијиниз бу пејғәмбәр мәним бабамдыр јохса сәнин бабан? Әҝәр «мәним бабамдыр» - десән, јалан дејибсән вә әҝәр «сәнин бабандыр» - десән, онда нә үчүн Кәрбәлада оғулларыны өлдүрүб ушагларын әсир етдин?» Језид ҹаваб верә билмәјиб халгы алдатмаг үчүн тез намаза галхды. Имам исә Шам әһалисиндән бир дәстә илә бирликдә е`тираз нишанәси олараг мәсҹиди тәрк етди. Бу сөзләр, бу кәламлар о гәдәр тә`сиредиҹи иди ки, һәтта Језид, Пејғәмбәрин Әһли-бејтини еһтирамла Мәдинәјә ҝөндәрмәк мәҹбуријјәтиндә галды. Бу е`тиразлар халгын гәзәб вә нифрәтини Језид вә Әмәви дөвләтинә гаршы ингилаб бајрағыны далғаландырды. Артыг Мәдинә Језид әлејһинә үсјан вә гијама башламышды. Језид гијамы гырғынла јатыртмаг истәјирди, амма артыг бунун һеч бир фајдасы јох иди. Буна ҝөрә дә Мүслүм ибни Әгәбә адлы мурдар бир кишинин сәркәрдәлији алтында Мәдинәјә гошун ҝөндәрди. О да үч ҝүн әсҝәрләри илә бирликдә халгын евинә сохулуб вар-дөвләтләрини талан едәрәк, тәхминән он мин нәфәр өлдүрдү. Лакин бунларын һеч бири фајда вермәди вә ондан сонра Језид бир ҝүн ҝөрмәди. Нәһајәт һиҹри тарихи илә 64-ҹү илдә Језид һәјатынын гара китабы бағланды вә о мәл᾿ун ҹәһәннәмә васил олдугдан сонра оғлу икинҹи Мүавијә онун јериндә отурду. Лакин гырх ҝүндән сонра атасынын ҹинајәтләри вә ханәданынын абырсызлығына ҝөрә вәзифәсиндән исте`фа верди. Илләрлә хәлифәлик мәгамына ҝөз тикән Абдуллаһ ибни Зүбејр Мәккәдә гијам едиб һакимијјәти әлә кечирди. Шамда исә Мәрван гүдрәтә чатды. Һакимијјәт уғрунда мүбаризә башланды. Икиси дә бир-бирләрини арадан апармаг үчүн һазырлашырдылар. Чох кемәди ки, Мәрван өлдү вә оғлу Әбдүлмәлик онун јериндә отурду. О, һакимијјәти әлә кечирдикдән сонра һиҹри 73-ҹү илдә Мәккәни мүһасирә едиб Абдуллаһ ибни Зүбејри өлдүрдү. Әбдүлмәлик хәсис вә алчаг бир адам иди. Онда инсанлыг вә мәрһәмәтдән әсәр-әламәт белә јох иди. Әбдүлмәликин ән бөјүк ҹинајәтләриндән бир дә Һәҹҹаҹы Куфәјә вә Бәсрәјә һаким тә`јин етмәсидир. Һәҹҹаҹ чох рәһимсиз вә дашүрәкли бир адам иди вә гыса бир мүддәт әрзиндә һәзрәт Әлинин ардылыҹылларындан тәхминән јүз ијирми мин нәфәри өлдүрүб чохларыны да зиндана салды. Әбдүлмәлик һәзрәт Сәҹҹад әлеһјиссаламы нәзарәт алтында сахлајырды ки, о һәзрәти тутдурмаг үчүн бир бәһанә ахтарырды. Нәһајәт ону тутдуруб Шама ҝәтиртди. Лакин халгын е`тиразы нәтиҹәсиндә һәзрәти Мәдинәјә гајтармаг мәҹбуријјәтиндә галды.
Һәзрәт (ә) тәваф етдикдән сонра Һәҹәрүл-әсвәдә тәрәф ҝетди ки, она әл сүртсүн. Бу әһвалаты ҝөрән Һишам бәрк нараһат олуб е`тинасызлыгла сорушду: «Бу киши кимдир? Ону танымырам.» Азад бир шаир олан Фәрәздәг тез Һишама тәрәф дөнүб деди: «Еј Һишам, ону танымамағын чох тәәҹҹүблүдүр. Гулаг ас ону сәнә тәгдим едиб танытдырым. Бу Мәккә јурду вә Аллаһ һәрәминин таныдығы бир шәхсдир. Бу елә бир шәхсдир ки, ислам Пејғәмбәри онун бабасыдыр вә Аллаһ һәмишә онлара салам ҝөндәрир. Бу, Аллаһ бәндәләринин ән хејирлисинин оғлудур. Бу һәмин мәшһур пәһризкар инсандыр. Сәнин «ону танымырам» - демәјин, она һеч зијан јетирмәз. Әҝәр сән ону танымасан да, бүтүн әрәб вә әҹәм ону таныјыр». Һишам Фәрәздәгин сөзләриндән гәзәбләниб ону зиндана апармаларыны әмр етди. Имам Сәҹҹад (ә) зинданда она һәдијјә ҝөндәрәрәк чәкдији зәһмәтләринә ҝөрә тәшәккүр етди вә нәһајәт, ону зиндандан азад етдирди. ИМАМ СӘҸҸАД (Ә) ВӘ СӘҺИФЕЈИ-СӘҸҸАДИЈЈӘИмам Сәҹҹад (ә) нәзарәт алтында олдуғу үчүн тәблиғат вәзифәсини дуа шәклиндә бәјан етмәк мәҹбуријјәтиндә галмышды. О һәзрәтин дуаларанын күллијјаты «Сәһифеји-Сәҹҹадијјә» адлы бир китабда топланыбдыр. Бу китаб ријазијјат, биолоҝија, астронтомија, әхлаг, сијасәт вә бу кими диҝәр елмләри еһтива едир. Әслиндә исә бу китаб һәгигәтләри, чәтинликләри вә дәрдләри ифадә едир. Биз бурада нүмунә олараг һәмин китабдан бир нечә гыса вә садә ҹүмләнин тәрҹүмәсини сизләрә тәгдим едирик. 1. «Еј Аллаһ! Гәзәбин вә пахыллығын һәддини ашмасындан, дөзүмлүлүјүн азлығындан вә һәјатда ифтар етмәкдән сәнә пәнаһ ҝәтирирәм». «Еј Пәрвәрдиҝара! Өмрүм Сәнин бәндәләјиндә вә Сәнә итаәт етмәклә кечдији мүддәтдә мәни дири сахла; Шејтанын отлағына чеврилдикдә исә мәни Өзүнә тәрәф апар вә ҹанымы ал». 2. «Еј өвлад! Ата-анана һөрмәт ҝөстәр. Чүнки ата олмасајды, сән дә јох идин. Сәни бүтүн варлығын илә горујан анана бах. О, сәни гидаландырараг аҹ галмасындан горхмур; сәни ҝејиндирәрәк өзүнүн палтарсыз галмасындан горхмур, сәни көлҝәдә сахлајараг өзүнүн ҝүн алтында галмасындан чәкинмир. Сән онун зәһмәтинин әвәзини вермәјә гадир дејилсән. Бу иши јалныз Аллаһ ҝөрә биләр». 3. «Өвладына јахшы бах. Чүнки јахшы һалда да, јаман һалда да сәндән асылыдыр вә сән она тәбријә вермәк вә доғру јол ҝөстәрмәјә мәс`улсан.» 4. «Баҹы-гардашларынла меһрибан ол. Чүнки онлар сәнин иззәтин вә гүдрәтиндирләр. Дүшмән гаршысында онлара јардым ет вә һәмишә онларын хејрини истә». 5. «Мүәллимә һөрмәт бәслә вә о олан јердә сән дә әдәбли ол вә онун сөзләринә гулаг ас». 6. «Гоншуна еһтирам ҝөстәр вә она јардым ет. Әҝәр онун бир ејбини ҝөрсән ашкар етмә, сәһв етдикдә исә она нәсиһәт вер». 7. «Јолдашынла инсафла давран вә о сәни неҹә истәјирсә, сән дә ону елә сев». «Әҝәр ҝүнаһ етмәк истәсә, она мане ол. Онунла һәмишә гәзәбли дејил, мәрһәмәтлә давран».
ҺӘЗРӘТИН ШӘҺАДӘТИНәһајәт о бөјүк имам (ә) һиҹри 95-ҹи илин Мәһәррәм ајынын 25-дә, 57 јашында икән, бир чох нараһатчылыглар вә зәһмәтләр чәкдикдән сонра Һишам ибни Әбдүлмәлик тәрәфиндән зәһәрләндириләрәк шәһид олду. Бәги гәбристанлығында имам Һәсән әлејһиссаламын јанында дәфн олунду. Бу ҝүн мүбарәк вә мүгәддәс мәзары јолунун ашигләри вә ардыҹылларынын зијарәтҝаһына чеврилмишдир. жүктеу/скачать 0.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|