Ислам тарихи вә он дөрд мәсумларын (Ә) ҺӘЈаты тәҺгигат групу бисмиллаһир-рәһманир-рәһим
жүктеу/скачать 0.78 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АШАҒЫДАКЫ СУАЛЛАРА ҸАВАБ ВЕРИН
- ЈЕДДИНҸИ МӘ`СУМ ИМАМ МӘҺӘММӘД БАГИР ӘЛЕЈҺИССАЛАМ
- ҺӘЗРӘТИН ӘХЛАГИ ХҮСУСИЈЈӘТЛӘРИ
- ИМАМЫН ХРИСТИАН АЛИМЛӘ ОЛАН МҮБАҺИСӘСИ
- ИСЛАМИ СИККӘЛӘР ИМАМЫН ӘМРИ ИЛӘ КӘСИЛДИ
ИМАМЫН ШӘХСИЈЈӘТИАды: Әли Ләгәби: Сәҹҹад вә Зејнүл-абидин Күнјәси: Әбу Мәһәммәд Атасы: Һәзрәт Һүсејн (ә) Тәвәллүд тарихи: Һиҹри 38-ҹи ил Имамлыг мүддәти: 35 ил Өмрү: 57 ил Шәһадәти: Һиҹри 95-ҹи илдә Һишам ибни Әбдүлмәликин әмри илә зәһәрләнәрәк шәһид олду. Мәзары: Мәдинәдә Бәги гәбристанлығы. АШАҒЫДАКЫ СУАЛЛАРА ҸАВАБ ВЕРИН1. Һәзрәтин хүсусијјәтләри һаггында нә билирсиниз? 2. Имам нә үчүн хәстәләнди? 3. Имам Сәҹҹад (ә) Куфә вә Шамда һансы мөвзулары изаһ етди? 4. Фәрәздәг нәјә ҝөрә имам Зејнүл-абидини мәдһ етди? 5. Залым һөкмдарлар нә үчүн имамы нәзарәт алтында сахлајырдылар?
ТӘВӘЛЛҮДҮБешинҹи имам һәзрәт Мәһәммәд Багир әлејһиссалам 57-ҹи һиҹри илинин Рәҹәб ајынын бириндә Мәдинәдә дүнјаја ҝәлди. Бабасына чох бәнзәдији үчүн о һәзрәтин адыны Мәһәммәд гојдулар. Елмин сирләрини ашкар етдијинә ҝөрә исә она Багир ләгәбини вердиләр. Атасы һәзрәт Сәҹҹад (ә), анасы исә имам Һәсән әлејһиссаламын гызы Фатимә иди. О һәзрәтин нәсли һәм ата, һәм дә ана тәрәфиндән һәзрәт Пејғәмбәрә (с) чатан илк имам сајылыр. Имам һәзрәт Мәһәммәд Багир әлејһиссаламын һәјатыны ики һиссәјә ајырмаг олар: 1. Имамәтдән габагкы 35 иллик һәјаты; (Һәмин дөврдә имам Мәдинәдә јашајырды). 2. Тәхминән ијирми ил давам едән имамлыг дөврү. (Бу дөвр ислам елм вә биликләрини тәблиғ етдији замандыр). ҺӘЗРӘТИН ӘХЛАГИ ХҮСУСИЈЈӘТЛӘРИИмам һәзрәт Мәһәммәд Багир әлејһиссалам һәмишә тәзә вә сәлигәли палтар ҝејәр, өзүнә әтир вурар вә јаваш-јаваш јеријәрди. Бир ҝүн дардүшүнҹәли инсанлар о һәзрәти тәнгид едәрәк; бабан Әли (ә) көһнә вә уҹуз палтарлар ҝејәрди, бәс сән нијә баһалы либаслар ҝејинирсән? — дејә сөјләдиләр. О һәзрәт (ә) исә онларын ҹавабында белә бујурду: «О дөврдә ҹамаат јохсул вә касыб јашадығы үчүн, Әли әлејһиссалам да уҹуз палтарлар ҝејмәли, садә хөрәк јемәли иди. Лакин бу ҝүн ҹамаат рифаһ вә раһатлыгда өмүр сүрдүјүнә ҝөрә мән белә палтарлардан ҝејмәлијәм. Бабамын о дөврдә ҝөрдүјү иш әдаләт вә рәһбәрлијинә ујғун олдуғу кими, мәним дә ҝөрдүјүм иш әдаләт вә рәһбәрлијимә ујғундур. О һәзрәтин әдәб вә тәрбијәси һагда белә јазыблар: «Һеч вахт уҹадан ҝүлмәз, һәмишә аһәстә вә әдәбли данышарды». Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссалам һеч вахт әсәбләшмәзди, һәмишә растлашдығы адама һөрмәт ҝөстәриб онунла меһрибанлыгла ҝөрүшәрди. Өзү исә бу һагда белә бујурур: «Бу иш үрәкләри бир-биринә јахынлашдырыб, дүшмәнчиликләри арадан галдырар». Имам дуа едәркән чох ағлар, амма һеч вахт уҹадан, һөнкүр-һөнкүр ағламазды. Данышаркән сөзүнү Аллаһ ады илә башладығы кими, Аллаһ ады илә дә битирәрди. О һәзрәтин чохлу бағлары вә тарласы варды. Онун өзү дә садә бир әкинчи кими, тарлаја ҝедәр, фәһләләрлә бирҝә ишләјиб хөрәк јејәрди. Һәзрәт өз хадимләри илә јахындан әмәкдашлыг едән бир малик иди. Һәзрәт (ә) өз бағ вә тарлаларындан әлдә етдији газанҹы Аллаһ јолунда сәрф едиб, фәһләләрин бүтүн еһтијаҹларыны тә`мин едәрди. Белә ки, өз заманында Һиҹазда ән сәхавәтли шәхсијјәт кими танынмышды. Шејх Мүфид Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссалам һаггында белә јазыб: «О һәзрәт бүтүн елм вә мә`рифәтләрә бәләд иди. Бүтүн өмрүнү өз Аллаһына итаәт етмәклә баша вурмушду. Тәгва вә пәһризкарлығында мөһкәм вә сарсылмаз иди, бағладығы әһд-пејманына һәмишә садиг галарды. Үрәјинин сафлығы, руһунун паклығы вә инсани рәфтарлары һамыны һејран гојмушду. О, ҹамаата ислам әхлагыны тә`лим едәрәк онлары мәһз бу әхлагла тәрбијәләндирирди. Тәәссүбкеш сүнни алимләриндән олан Ибни Һәҹәр о һәзрәтин әхлагы барәдә јазыр: «Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссалам сәфалы вә пак гәлбә малик бир шәхсијјәт иди. Сөзү илә әмәли бир иди. Давранышы инсани вә ислами иди. О, бөјүк ариф, мисилсиз бир абид иди. Онун инсани зинәтләрини вәсф етмәкдә аҹизәм». О һәзрәтин хидмәтчиләриндән бири онун һаггында белә демишдир: «Һәзрәтлә бирликдә Мәккәјә ҝетмишдик. Ҝөзү Аллаһын евинә саташдыгда о гәдәр ағлады ки, биһуш олду. Әрз етдим ки, нијә бу гәдәр ағлајырсан? Бујурду: «Бәлкә Аллаһ бу ҝөз јашларыма ҝөрә гијамәт ҝүнүндә мәни бағышласын вә рәһмәт етсин». Сонра имам намаз гылмаға башлады вә узун мүддәт сәҹдә һалында галды. Башыны галдырдыгда исә сәҹҹадәси һәзрәтин ҝөз јашларындан исланмышды.» Јаланчы шәхсијјәт сајылан Мәһәммәд ибни Мүнкәдир белә демишдир: Имамын чох ишләдијини ҝөрүб өз-өзүмә фикирләшдим ки, һәзрәт дүнја малына ашигдир вә ҝәрәк бир ҝүн габағыны кәсиб бу барәдә она нәсиһәт едәм. Нәһајәт бир ҝүн ону гызмар һавада чох ишләдијинә ҝөрә тәрләмиш ҝөрүб габағына ҝедәрәк салам вердим вә дедим: «Еј Пејғәмбәрин оғлу, нијә бу гәдәр дүнја малынын далынҹасан? Әҝәр бу вәзијјәтдә өлсән, нә едәрсән?» Имам (ә) бујурду: «Бу мәним ән јахшы заманымдыр. Чүнки сизә вә башгаларына мөһтаҹ олмамаг үчүн ишләјирәм. Әҝәр Аллаһ бу вәзијјәтдә мәним ҹанымы алса чох севинәрәм. Чүнки Она ибадәт вә итаәт һалындајам». Мән бу ҹавабдан баша дүшдүм ки, јанылырмышам. О һәзрәтдән үзр истәјиб дедим: Мән сизә нәсиһәт вермәк истәјирдим. Һалбуки, сиз мәнә нәсиһәт верәрәк мәни ајылтдыныз». Кулејни исә о һәзрәтин һаггында белә јазыбдыр: «Имамын достларындан бир дәстә белә дејир: Ҝүнләрин бир ҝүнүндә имамла ҝөрүшмәк үчүн евинә ҝетдик. Салам вериб һалыны сорушдугдан сонра ҝөрдүк ки, һәзрәт чох нараһатдыр. Сәбәбини сорушдугда өвладынын ағыр хәстә олдуғуну өјрәндик. «Әҝәр бу ушаг өлсә, имамын башына нә ҝәләр» - дејә дүшүндүк. Худафизләшиб ҝетдик. Сабаһысы ҝүнү һалыны сорушмаг үчүн һәзрәтин мәнзилинә тәкрар ҝәлдикдә имамы хошһал ҝөрдүк. «Јәгин Аллаһ лүтф едиб ушағы сағалдыб. Имам да буна ҝөрә хошһалдыр» - дејә дүшүндүк. Лакин мә`лум олду ки, ушаг өлүб. Биз имамдан «нәјә ҝөрә ушағын өлүмүндән габаг чох нараһат идиниз, лакин өлүмүндән сонра хошһалсыныз» - дејә сорушдугда имам ҹавабымызда белә бујурду: «Өвладым хәстә иди, мән дә аталыг вә инсанлыг борҹума ҝөрә чох нараһат идим вә сағалмасы үчүн ҹәһд едиб Аллаһдан шәфасыны диләјирдим. Лакин Аллаһ онун өләрәк әзаб-әзијјәтдән гуртармасыны мәсләһәт ҝөрдү. Мән дә Онун әмр вә истәјинә тәслим олуб Аллаһа шүкр етдим. Биз Онун разылығы наминә һәр бир шејә разыјыг вә Онун севдијини севирик.»
ИМАМЫН ЕЛМИ МӘГАМЫИмам Мәһәммәд Багир әлејһиссламын елми мәгамы һаггында Шејх Туси белә јазмышдыр: «Шам әһалисиндән олан бир киши Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссламын һүзуруна ҝәлиб деди: Сән елмли вә биликлисән. Белә ки, сәнин мәҹлисин мәним үчүн чох мәнфәәтли вә дәјәрлидир. Лакин сәнин мәҹлисиндә иштирак етсәм дә өзүнү вә ханәданыны өзүмә дүшмән һесаб едирәм.» Имам һеч бир ҹаваб вермәди. Нечә ҝүндән сонра һәмин киши хәстәләниб јатаға дүшдү. Имам достлары илә бирликдә она баш чәкмәјә ҝәлиб јатағынын јанында әјләшди вә һалыны сорушду. Бу алиҹәнаблығы ҝөрән шамлы киши дедији сөздән пешман олуб имамдан нә ҹүр үзр истәјәҹәјини билмирди. Һәзрәт (ә) хәстәнин дәрманлары вә пәһризи һаггында аиләсинә данышды вә сағалмасыны дуа етди. Чох чәкмәди ки, о киши јахшылашыб хәстәлик јатағындан галхды. Сабаһысы ҝүн имамын дәрсинә ҝәлиб дедији сөздән пешман олдуғуну сөјләјәрәк ондан үзр истәди. Беләликлә дә һәмин шамлы киши һәмишәлик олараг имамын достларындан биринә чеврилди.
ҸАБИР ИМАМЫН ҺҮЗУРУНДАҺәзрәт Пејғәмбәр (с) тәгвалы сәһабәләриндән бири сајылан Ҹабир ибни Абдуллаһа бујурмушду: «Еј Ҹабир! Сән сағ галараг Төвратда ады Багир олараг јазылмыш өвладым Мәһәммәд ибни Әли ибни Һүсејни ҝөрәҹәксән. О заман мәним саламамы она јетирәрсән». Пејғәмбәр (с) вәфат етдикдән сонра Ҹабир узун мүддәт јашады. Бир ҝүн Ҹабир имам Зејнүл-абидинин евинә ҝәлдикдә орада балаҹа бир ушаг ҝөрдү вә һәзрәт Сәҹҹаддан «бу ушаг кимдир?» - дејә сорушду. Имам (ә) ҹаваб верди: «Бу оғлум Мәһәммәд Багирдир ки, мәндән сонра мүсәлманларын имамы олаҹаг». Бу заман Ҹабир имамын ајағыны өпүб деди: «Сәнә ҹаным гурбан олсун, еј Пејғәмбәрин өвлады! Бабан Пејғәмбәрин саламыны гәбул ет. О мәним васитәмлә сәнә салам ҝөндәрмишдир». Имамын ҝөзләри јашарды вә бујурду: «Бабам Пејғәмбәрә (с) ҝөј вә јерлә дурдугҹа саламлар олсун, сәнә дә еј Ҹабир салам олсун ки, онун саламыны мәнә јетирдин.».
ИМАМЫН ТӘРБИЈӘ ҮСЛУБУО бири имамлар кими Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссламын да елм вә билији вәһјдән гајнагландығы үчүн бүтүн мәсәләләрин ҹавабыны билирди. Имамын елми шәхсијјәти о гәдәр јүксәк иди ки, алимләр онун мәҹлисиндә ушаглар мүәллимин гаршысында әјләшдикләри кими әјләширдиләр. Имам өз дәрс мәҹлисиндә бир булуд кими елм јағышыны тәләбәләрин зеһнинә јағдырырды вә һәр кәс исте`дады гәдәр ондан истифадә едирди. Мәшһур шаир Һишам 106-ҹы һиҹри илиндә шамлылардан олан бир дәстәјлә Мәккәјә ҝәлмишди. О, һәҹҹ мәрасиминдән сонра истираһәт етмәк үчүн Мәсҹидүл-һәрамда әјләшмишди ки, бирдән ҝөзү Имам Мәһәммәд Багир әлејһисслама саташды. Һәзрәт бир күнҹдә әјләшмишди, ҹамаат да онун әтрафына јығышмышды вә һәр кәс дә өз мәсәләсини ондан сорушурду. Буну ҝөрән Һишам һирсләниб алимләрдән бири олан Нафе`ни о һәзрәтин јанына ҝөндәрди ки, имама ҹавабыны билмәдијини зәнн етдији суаллара верәрәк һәзрәтин нүфузуну халгын ҝөзүндән әскилтсин. Сарај алими габаға ҝәлиб салам верәрәк суал вермәк үчүн имамдан изн истәди. Имам (ә) онун саламыны алыб бујурду: «Истәдијин суалы вер». Нафе` сорушду: Иса илә Мәһәммәдин арасында заман фәрги нечәдир? Имам бујурду: «Бизим нәзәримизә әсасән 500 ил». Нафе` сорушду: Пејғәмбәрә «вәс`әл» (соруш) бујуран бу ајә Онун кимдән сорушмасыны нәзәрдә тутур?» Имам (ә) ҹаваб верди: «Ичиндә һәр шеј јазылмыш олан Аллаһын Лөвһи-мәһфузундан». Нафе` сорушду: Аллаһ нә вахтдан мөвҹуддур? Имам бујурду: «Вај сәнин һалына! Заманы Аллаһ јарадыбдыр. О, ҹисм дејил вә доғулмајыбдыр ки, замана да еһтијаҹы олсун». Нафе` утаныб деди: Аллаһа анд олсун ки, сән зәманәнин ән билиҹи шәхсијјәтисән. Бир нәфәр Абдуллаһ ибни Өмәрә суал верди. О да суалын ҹавабыны билмәјиб ону верәнә деди: Бу ушаг Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссламдыр. Онун јанына ҝет вә суалыны ондан сорушдугдан сонра алдығын ҹавабы мәнә дә дејәрсән. Һәмин адам имамын јанына ҝәлиб суалыны һәзрәтдән сорушду вә доғру ҹаваб алды. Сонра да Абдуллаһ ибни Өмәрин јанына ҝәлиб имамын вердији ҹавабы она деди. Абдуллаһ ибни Өмәр ҹавабы ешитҹәк деди: Бунлар Аллаһын елм вә билик зијнәти илә бәзәдији ханәдандырлар. Имамын елми мәгамы о гәдәр јүксәк иди ки, һәр јердә Пејғәмбәрин ханәданындан данышылдығы заман Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссламы Пејғәмбәрин елминин јеҝанә вариси сајырдылар. ИМАМЫН ХРИСТИАН АЛИМЛӘ ОЛАН МҮБАҺИСӘСИИмам Садиг (ә) бујурмшудур: «Бир ҝүн атамла бирликдә Һишамын мәҹлисиндән гајыдырдыг ки, јолумуз христианларын јығышыб алимләринә суал вердикләри јердән дүшдү. Јахынлашдыг ки, ҝөрәк нә хәбәрдир. Сачы ағармыш бир гоҹа кишинин онларын арасында отурдуғуну, Мәсиһи ардыҹылларынын да онун гаршысында әјләшдикләрини вә она мүхтәлиф суаллар вердикләрини ҝөрдүк. Биз дә онларын арасында отурдуг. Гоҹа христиан атам Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссламы ҝөрдүкдә деди: «Сән биздән ја Мәһәммәдин ардыҹылларындансан?» Атам ҹаваб верди: «Мәһәммәдин ардыҹылларынданам». Гоҹа киши деди: «Алимләрдәнсән ја ҹаһилләрдән?» Атам бујурду: «Ҹаһилләрдән дејиләм». Гоҹа киши деди: «Мән сәндән сорушум ја сән мәндән сорушурсан?» Атам бујурду: «Сән соруш». Гоҹа киши һејрәтлә атама бахды вә деди: «Еј Аллаһын бәндәси! Ҝеҹә олмајан вә ҝүндүз дә олмајан саат һансы саатдыр?» Атам бујурду: «Данын сөкүлдүјү илә ҝүнәшин чыхдығы вахтын арасы». Гоҹа деди: Һансы саатлардандыр? Атам бујурду: «Ҹәннәтин саатларындандыр. Бу саатда хәстәләр ајылар, ағрылар тохтајар вә ҝеҹә јухусуз галан јухулајар». Киши деди: Ҹәннәт әһли јејиб-ичәрләр, амма бир шеј ифраз етмәзләр. Бу дүнјада да онлара бәнзәр бир шеј вармы? Атам бујурду: «Бәли, ушаг анасынын бәтниндә јејәр, лакин једији шеји ифраз етмәз.» Гоҹа деди: Иддиа едирсән ки, ҹәннәт әһли ҹәннәтин мејвәләриндән нә гәдәр јесәләр дә о мејвәләрдән һеч бир шеј азалмаз вә әввәлки һалына гајыдар. Дүнјада да елә бир шеј вармы? Атам бујурду: «Бәли, чырагдыр. Әҝәр јүз чырағы бир чырагдан јандырсан јенә дә ондан бир шеј азалмаз». Христиан алим јериндән галхыб деди: Бу киши мәндән даһа алимдир вә мүбаһисә етдији адамын Имам Мәһәммәд Багир әлејһисслам олдуғуну өјрәнән кими она иман ҝәтириб мүсәлман олду.»
ҺИШАМЫН МӘҸЛИСИНДӘИмам Садиг (ә) бујурмушдур: «Һишам ибни Әбдүлмәлик һәҹҹ үчүн Мәккәјә ҝәлмишди. Һәмин ил мән дә атамла бирликдә һәҹҹә ҝетмишдим. Бир ҝүн јығынҹагда мән белә дедим: Аллаһа һәмд олсун ки, халга доғру јолу ҝөстәрмәк үчүн Мәһәммәди пејғәмбәрлијә сечди вә бизә дә о һәзрәтин варлығы сајәсиндә дәјәр верди. Биз Аллаһын бәндәләринин сечилмишләри вә Онун јер үзүндәки хәлифәләријик. Бизә табе олан хошбәхтдир, бизимлә мүхалиф вә дүшмән оланлар исә бәдбәхтдирләр. Ҹамаат арасындакы Һишамын хүсуси ҹасусу олан гардашы ешитдикләрини Һишама хәбәр верди. Һишам Мәккәдә бизә тохунмады, лакин Шама гајытдыгдан сонра Мәдинәдәки нүнајәндәсинә мәни вә атамы Шама ҝөндәрмәсини јазды. Мәдинәнин һакими бизи Шама ҝөндәрди. Һишамын мәҹлисинә дахил олдуғумуз заман Шамын ә᾿јанларынын һамысынын орада олдуғуну ҝөрдүк. Һишамын өзү сәлтәнәт тахтында отурмуш, ә᾿јанлары исә онун гаршысында дурмушдулар. Узаг бир мәсафәдә бир нишан гојмушду вә һамы она ох атырды. Мәҹлисә ҝирдикдә Һишам атама һөрмәт едиб, деди: Јахын ҝәл сән дә ох ат. Атам бујурду: «Мән гоҹалмышам, мәндән ох атмағы истәмә». Һишам анд ичди ки, әл чәкмәјәҹәк. Атам чарәсиз галыб јајы ҝөтүрүб нишан алды. Ох һәдәфин там ортасына дәјди. Бир ајры ох атды, о да әввәлки охун ортасына дәјиб ону јары бөлдү, үчүнҹү ох да икинҹинин ортасына дәјиб ону јары бөлдү. Бу иш доггузунҹу оха гәдәр давам етди. Һишам деди: Бәсдир еј Әбу Ҹә`фәр. Сән ох атмагда һамыдан маһирсән. Гәзәб одунда јанан вә ишиндән пешман олан Һишам елә орада атамы гәтлә јетирмәк гәрарына ҝәлди вә өзүнү вәзијјәтдән гуртармаг үчүн јалтагланмаға башлајыб деди: Гүрејш гәбиләси әрәб вә әҹәмләрдән үстүндүр, чүнки сәнин кими бир шәхсә саһибдир. Даһа сонра атамдан белә сорушду: Белә дәгиг ох атамағы һардан өјрәнмисән? Атам ҹаваб верди ки, Аллаһ-таала һәр бир елм вә мә`рифәти там шәкилдә бизә әта етмишдир. Һишам атамын сөзләриндән чох гәзәбләниб, башыны ашағы салды, сонра јухары бахыб белә деди: Мәҝәр бизләр вә сизләр Әбду Мәнафын нәслиндән дејилик? Мәҝәр Пејғәмбәр (с) Әбду Мәнафын нәслиндән дејилди ки, Аллаһ ону бүтүн халга рәһбәр тә`јин етди? Сиз бу билији һарадан ирс апармысыныз? Атам онун ҹавабында белә бујурду: «Биз вәһј аиләсијик вә Аллаһ бизә, башга адамлара бәхш етмәдији хүсусијјәтләри бәхш етмишдир. Неҹә ки, Пејғәмбәр (с) күрәкәни Әли әлејһиссалама, башга адамлара демәдији сирләри дејирди. Әли әлејһиссаламын өзү дә белә иди. Белә ки, о һәзрәт бир ҝүн Куфәдә белә бујурду: «Аллаһын Пејғәмбәри елмин мин гапысыны мәним үзүмә ачмышды ки, һәр бир гапыдан мин тәзә гапы ачылыр». «Еј Һишам, тәкҹә биз о елмләри ирс апармышыг, башгалары јох». Һишам һеч бир сөз демәди вә әмр етди ки, бизи еһтирамла Мәдинәјә јола салсынлар.
Зирәк бир адам олан Әбдүлмәлик Мәрван һәмин кағызлары ҝөрүб үстүндә јазынын мә`насыны өјрәндикдә чох нараһат олду. Ахы Мисир ислам өлкәси иди вә бу шүардан истифадә етмәк ағлабатан дејилди. Буна ҝөрә дә дәрһал Мисир һакиминә белә бир мәктуб јазды: Бундан белә кағызларын үстүндә төвһид шүарыны јазмалысыныз. Үстүндә төвһид шүары јазылмыш јени кағызлар Рум шәһәрләринә чатды вә Рум падшаһы олан Гејсәр әһвалаты өјрәниб Әбдүлмәликә мәктуб ҝөндәрәрәк ону белә һәдәләди: Әҝәр бу шүары поздурмасан, Румда кәсдирилән сиккәләрин үстүнә ислам Пејғәмбәринә сөјүш јазмаларыны әмр едәҹәјәм. Бу сиккәләр кәсилдикдән сонра артыг сәнин абрын ҝедәҹәк. Әбдүлмәлик өз-өзүнә дүшүндү ки, әҝәр бу иш баш тутса, ишин сәбәбкары олдуғум үчүн ислам һөкмдарларынын ән писи һесаб едиләрәм. Тезликлә бир иҹлас чағырыб мәмләкәтин бөјүкләри илә мәсләһәтләшдисә дә, һеч бир нәтиҹә алмады. Иҹласда иштирак едәнләрдән бири белә деди: Бу мәсәләнин һәллини Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссламдан сорушмалыјыг. Әбдүлмәлик онун тәклифини бәјәниб дәрһал Мәдинә һакиминә әмр етди ки, имамы еһтирамла Шама ҝөндәрсин. Өзү дә Гејсәрин елчисини Шамда сахлады. Имам (ә) Шама јетишдикдә әһвалаты һәзрәтә данышдылар ки, бир чыхыш јолу ҝөстәрсин. Имам (ә) бујурду: «Гејсәр сәни горхудубдур. О, бу иши ҝөрмәјәҹәк вә Аллаһ-таала она бу иши ҝөрмәкдә мане олаҹаг. Лакин, бунунла белә, чыхыш јолу бундан ибарәтдир ки, сәнәткарлары чағырыб онлара әмр едәсәниз ки, бир үзүндә төвһид сурәси, диҝәр үзүндә исә Пејғәмбәрин ады һәкк олунмуш сиккә кәссинләр. Беләликлә Рум сиккәләринә еһтијаҹымыз олмајаҹаг.» Сонра исә сиккәләрин ағырлығы вә өлчүсү барәдә изаһат вериб бујурду: «Сиккәләрин кәсилдији шәһәр вә тарих дә үстүнә јазылмалыдыр.» Әбдүлмәлик имамын әмрини јеринә јетирди вә бундан сонра мүсәлман шәһәрләриндә јени сиккәләрин дөврәдә олдуғуну, көһнә сиккәләрин исә артыг гүввәдән дүшдүјүнү вә онлары јени сиккәләрлә дәјишилә биләҹәјини е`лан етди. Даһа сонра Гејсәрин елчисинә ҝөрдүјү ишләри изаһ едиб ону өлкәсинә гајтарды. Гејсәр әһвалаты өјрәндикдә нә едәҹәјини билмәди. Сарајында оланлар ондан тәһдидини һәјата кечирмәсини тәләб етдикдә о, белә ҹаваб верди: Бу иш мә`насыздыр. Чүнки ислам шәһәрләриндә артыг Рум сиккәләриндән истифадә олунмур. Имам Багир (ә) бу фөвгәладә иши илә мүстәмләкәчиләрин нүфузунун гаршысыны алды. ИМАМЫН СӘҺАБӘЛӘРИИмам Мәһәммәд Багир әлејһисслам заманында Әмәви хәлифәләри өз шәхси ишләри илә мәшғул олдугларындан вә һәм дә Аббасиләрлә һакимијјәт уғрунда мүбаризә апардыгларындан о һәзрәт үчүн ислам маарифини јајмаг фүрсәти јаранмышды. Имам (ә) бу фүрсәтдән истифадә едәрәк дәрс вә тәдгигат мәҹлисләри тәшкил етмәјә башлады вә өз мәктәбиндә исилсиз тәләбәләр јетишдирди. Һәмин тәләбәләрдән бә`зиси бунлардан ибарәтдир: 1. Имам Сәҹҹад (ә), имам Багир (ә) вә имам Садиг әлејһиссаламын мәһзәриндә дәрс охујан, зәманәсинин ҝөркәмли елми шәхсијјәтләриндән сајылан, тәфсир, фигһ, һәдис вә лүғәт елмләриндә дәрин билијә саһиб олан Әбан ибни Тәғлиб. Имам Багир (ә) она белә бујурмушду: «Еј Әбан, Мәдинә мәсҹидиндә отур, халга фәтва вер. 2. Имам Мәһәммәд Багир әлејһисслам вә имам Садиг әлејһиссаламын мәзһәриндә дәрс охујан, һәдис, фигһ вә шиә маарифиндә дәрин елмә малик олан Зүрарә. Имам Садиг (ә) онун һаггында белә бујурмушдур: «Әҝәр Зүрарә вә достлары олмасајдылар, Пејғәмбәрин әсәрләри мәһв олмушду.» 3. Ҝөркәмли шаир, лүғәт вә әдәбијјат елмләриндә устад олан Күмејт Әсәди. Күмејт һәгигәтләри бәјан етмәк вә зүлмкар һакимләри тәнгид етмәкдә мисилсиз иди. О, ҝөзәл ше`рләри илә Әһли-бејти мүдафиә едирди вә буна ҝөрә дә бә`зән өлдүрүлмәклә тәһдид олунурду. Әһли-бејтин әсәрләрини вә онларын үстүнлүкләрини бәјан етмәк Әмәвиләр заманында олдугҹа тәһлүкәли бир иш иди. Лакин бу азад шаир, Әһли-бејт үчүн бүтүн тәһлүкәләрә синә ҝәрирди. Күмејт Имам Мәһәммәд Багир әлејһиссламы чох севирди. Бир ҝүн имамын һүзурунда чох ҝөзәл вә рәван ше`рләр охудугда, о һәзрәт Кә`бәјә тәрәф дөнүб белә бујурду: «Еј Аллаһ! Күмејтә рәһм ет!» 4. «Әһли-бејтин фәгиһи» ләгәбини алан Мәһәммәд ибни Мүслүм, Имам Мәһәммәд Багир әлејһисслам илә имам Садиг әлејһиссаламын һәгиги достларындан сајылырды. Имам Садиг (ә) онун һаггында белә бујурмушдур: «Әһли-бејт елмләри онун васитәсилә давам етмишдир». ИМАМЫН ШӘҺАДӘТИНәһајәт Имам Мәһәммәд Багир әлејһисслам илләрлә зәһмәт вә ислам маариф вә мәдәнијјәтинә хидмәт етдикдән сонра һиҹри 114-ҹү илин Зилһәҹҹә ајынын 4-дә 59 јашында икән, Һишамын әмри илә зәһәрләниб шәһид олду. О һәзрәтин пак бәдәнини Бәги гәбристанлығында, торпаға тапшырдылар. ИМАМДАН ГЫСА ҺӘДИСЛӘР1. Јалан данышмаг иманын зәифлијиндәндир. 2. Мө`мин горхаг, тамаһкар вә пахыл олмаз. 3. Аллаһ һәјалы вә дөзүмлү шәсхи севәр. 4. Фајдалы алимин дәјәри јетмиш мин савадсыз абиддән даһа чохдур. 5. Аллаһ, ағзыны тәмиз сахламајан шәхси севмәз. 6. Тәнбәлликдән чәкин. Чүнки һәр бир пислијин ачары тәнбәлликдир ки, инсанын дүнја вә ахирәтини корлајар. 7. Аллаһын бәндәләринә зүлм едән бизим шиәләримиздән дејил. 8. Бир-биринизә пахыллыг етмәјин, худбин олмајын, зүлм етмәјин, намаз гылын вә јохсуллары севин. 9. Һәр ким халгын чәтинликләрини арадан галдырмаг үчүн ҹәһд ҝөстәрсә, Бәдр вә Үһүд мүһарибәләриндә шәһид олан бир мүсәлман кимидир.
жүктеу/скачать 0.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|