ISSN 2305-9397. Ғылым және білім. 2022. № 3-3 (68)____ _
183
Tekhnologiya vozdelyvaniya maslichnyh kul'tur na Severe Kazahstana // NPC ZKH imeni
A.I. Baraeva. [URL:
https://baraev.kz/statya/427-tehnologiya-vozdelyvaniya-maslichnyh-kultur-na-
severe-kazahstana.html
] (data prosmotra 10.07.2022).
11 Artemov, I.V. Agrometeousloviya i razvitie rapsa / I.V. Artemov, L.P. Nepobedimaya,
Z.M. Davydova // Tekhnicheskie kul'tury. – 1991. – № 4. – S. 26-28.
12 Karpachev, V.V. Obrazcy rapsa s vysokoj urozhajnost'yu semyan / V.V. Karpachev,
V.A. Kukushkin // Selekciya i semenovodstvo. – 1991. – № 5. – S. 20-22.
13 Sarbasova G.T. Perspektivy razvitiya pererabotki maslichnyh kul'tur v Kazahstane/
Sarbasova G.T., Sakenova B.A. // Agrarii Kazahstana. – 2018. - № 21 (59). – S. 6.
14 Abuova A.B. Ekologicheskoe sortoispytanie rapsa na chernozemnyh pochvah Severnogo
Kazahstana [Tekst] / A.B. Abuova, I.V. Sidorik, S.A. Tul'kubaeva // Nauka i obrazovanie. - 2011.
- № 3 (24). - S. 147-151.
15 Sohrabi, M. Isolation and sequence analysis of napin seed specific promoter from Iranian
Rapeseed (Brassica napus L.) / M. Sohrabi, A. Zebarjadi, A. Najaphy, D. Kahrizi // Gene. – 2015.
– Vol. 563, Issue 2, June. – P. 160-164.
16 Grinec A. Raps v Severnom Kazahstane // ZHurnal «Agrarnyj sektor». - № 1 (39). – 2019.
– S. 84-95.
17 Zaharenko V.A. Bor'ba s sornyakami / V.A. Zaharenko, A.V. Zaharenko. – M., 2004.
– 145 s.
18 Kochergin A.E. Effektivnost' udobrenij na chernozeme Zapadnoj Sibiri // V kn.:
Agrohimicheskaya harakteristika pochv SSSR. – M., 1988 g.
19 Kershberger M. Fosfor stabiliziruet urozhajnost' / M. Kershber ger, Vejmar, G. Marks //
Novoe sel'skoe hozyajstvo. – 2008. – № 2. – S. 70-71.
20 Ponomareva A.T. Fosfornyj rezhim pochvy i fosfornye udobreniya. – Alma-Ata: Kajnar,
1970.
21 Shpaar D. Raps i surepica (Vyrashchivanie, uborka, ispol'zovanie); pod obshch. red.
D. Shpaara. – M.: ID OOO «DLV AGRODELO», 2007. – 320 s.
ТҤЙІН
Мақалада ылғал және ресурстарды ҥнемдеу технологиясының негізгі элементтерінің
рапс дақылының ӛсуі мен дамуына және ӛнімділігіне әсері зерттелген. Рапстың жоғары
тҧрақты шығымдылығын қамтамасыз ететін технологиялық әдістерді әзірлеуге бағытталған
2015-2017 жылдары жҥргізілген зерттеулер негізінде мынадай нәтижелер алынды: жаздық
рапсты себу алдында ӛнімді ылғал қоры 88,5-82,3 мм қҧрады, нҧсқаларда себу алдында
нитратты азотпен қамтамасыз етілуі таза парда нитратты азоттың мӛлшері басқа нҧсқалармен
салыстырғанда жоғары және 1000 гр топыраққа 19,1 мг қҧрады; нӛлдік және минималды парда
1000 г топыраққа 17,2; 17,4 мг қҧраса, екпе пар мен бҧршақ дақылды пар нҧсқасында 1000 г
топыраққа 11,8; 13,0 мг қҧрады. Зерттеу жылдарында нӛлдік және минималды парда екінші
дақыл ретінде себілген рапс дақылы бақылауға қарағанда 3.1-ге артық ӛнім алуға мҥмкіндік
берді; 3,3 ц/га тиісінше, бақылау нҧсқасында ӛнімділігі 14,0 ц/га қҧрады.
РЕЗЮМЕ
В статье изучены влияние основных элементов по влаго- и ресурсосберегающей
технологии на рост и развитие и урожайность растений рапса. На основании проведенных
исследований за 2015-2017 гг., направленных на разработку технологических приемов,
обеспечивающих получение высокой устойчивой урожайности рапса получены следующие
результаты: запас продуктивной влаги перед посевом ярового рапса составил 88,5-82,3 мм,
обеспеченность нитратным азотом перед посевом на вариантах чистый пар содержание
нитратного азота выше по сравнению с другими вариантами и составила 19,1 мг на 1000 гр
почвы; нулевой и минимальный пары 17,2; 17,4 мг на 1000 гр. почвы, на вариантах занятый пар
и бобовая культура составила 11,8; 13,0 мг на 1000 гр. почвы. За годы исследований рапс,
посеянный второй культурой по нулевому и минимальному парам, позволил получить
прибавку по сравнению с контролем в 3,1; 3,3 ц/га соответственно, при урожайности на
контрольном варианте 14,0 ц/га.
|