Issn 305-9397. Ғылым және білім. 2022. №1-1 (66) issn 2305-9397
жүктеу/скачать 7.12 Mb. Pdf көрінісі
|
| ______ ____________________Техникалық ғылымдар
202 Сурет 5 – Теңіз каналы мен бҧрылыс бассейнінің қҧрылысы Ең жақын игерілетін мҧнай кен орындары: Теңіз кен орны – әлемдегі ең бай кен орындарының бірі, Батыс Прорва, Прорва, Қожан, теңіз, Ақтӛбе т.б. бҧл кен орындарының барлығы Каспий маңы ойпатында, Батыс Каспий теңізінің жағалау аудандарында орналасқан. Жоғарыда аталған кен орындарындағы орташа белгі Балтық теңізі деңгейінен -25,00 м қҧрайды, бҧл Каспий теңізінің орташа деңгейі -28,30 м кезінде оларды су басу қауіпті жағдайға қояды. Бҧл мәселені шешу ҥшін жоталары -23,50 м болатын қорғаныс бӛгеттері қолданылады. Бӛгеттер, каналдар және биік ғимараттар сияқты ҥлкен техникалық қҧрылымдық қҧрылыстарды салу ӛте кҥрделі және жауапты іс-шара болып табылады. Бірегей және жауапты инженерлік қҧрылыстарды, сондай-ақ жабдықтарды қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз етуге мерзімдік бақылау жҥргізу арқылы қол жеткізіледі, оның қҧрамдас бӛлігі геодезиялық мониторинг болып табылады. Мҧндай қҧрылыстардың деформациялық жай-кҥйінің мониторингі дәлдігі жоғары геодезиялық тәсілдер мен ӛлшеу қҧралдарын қолдану салаларының бірі болып табылады [22]. Қҧрылыстың ең маңызды кезеңдерінің бірі-айлақтарды қҧрайтын шпунт қабырғаларын салу. Айлақтардың сыртқы жағы биіктігі 9 м шпунт қабырғасынан тҧрады, олар жер деңгейінен 15 м тереңдікке қағылған. Шпунтты қадаларды 15 м тереңдікке "батыру" аяқталғаннан кейін айлақтардың ішкі жағы қҧм себіліп, одан әрі нығыздалады, одан әрі қарама-қарсы екі айлақ оларға тапталған топырақтың әсер етуі салдарынан "ісінуді" болдырмау ҥшін -28,50 м белгідегі анкерлік тартқыштармен бекітіледі. Әрі қарай, сол процедурадан кейін 30 см қабаттарға қҧммен қайта толтыру жҥреді, содан кейін -24,00 белгісіне дейін қысылады (сурет 6). Сурет 6 – Бақыланатын шпунт қабырғасы Әрі қарай, 0,4 м кӛлденең қимасы 0,4 м, екі бӛліктен тҧратын, ҧзындығы 17 м, 2-ден 3 метрге дейінгі тормен қатаң іргетас салу ҥшін дайындалған тығыздалған негізге бекітіледі. Мҧндай негіз салмағы бірнеше жҥз тоннадан асатын жҥктерді қабылдау және жӛнелту ҥшін порттың неғҧрлым қатаң "еденін" қамтамасыз етеді. Қадаларды қағу процесінде тығыздалған топырақ сығылып ол кейіннен айлақтардың |